849, 21 juin. — Auzainville.

Charles le Chauve, à la prière du comte Vivien, confirme l'acte de précaire par lequel Aumand (Adalmannus), diacre de Saint-Martin [de Tours], renouvelant la cession faite par son père au monastère au temps de l'abbé Fridegisus (sic), a reçu, pour les tenir sa vie durant la «villula» appelée «Colonica» et deux petits manses dans la «villa» de Villaines, moyennant le payement d'un cens annuel de trois sous d'argent destinés à l'entretien d'une lampe près du tombeau de saint Martin, plus quatre muids de vin, huit muids de froment et douze mesures de fromage pour les frères du monastère, le tout payable le jour de la fête de sainte Lucie (13 décembre), avec la faculté de transmettre son droit après lui à qui il voudra à charge de payement du dit cens.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no114.

A. Original perdu.

B. Copie de l'année 1711, par Baluze, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 76, fol. 34, d'après la Pancarta nigra, fol. 110, et la Pancarta alia, fol. 85.

C. Copie du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Mélanges Colbert, vol. 46, fol. 108, d'après la Pancarta alia.

D. Copie du xviiie s., collationnée par Percier, conseiller maître à la Chambre des Comptes, Archives nationales, K 186, n° 20, sans indication de source.

E. Copie partielle de l'année 1643, par Dom François Lesueur, Bibliothèque nationale, ms. lat. 13898, fol. 60 v°, n° 33, d'après la Pancarta alia, fol. 85.

a. Besly, Rois de Guyenne, fol. 32.

b. Dom Martène, Amplissima collectio, t. I, col. 119, d'après la Pancarta alia.

c. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 502, n° lxxxv, d'après b.

Indiqué : Georgisch, Regesta, t. I, col. 111.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 227.

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1609.

Indiqué : Mabille, La Pancarte noire, p. 118, n° C, et p. 157, n° 52.

Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 202, n. 3, et p. 203, n. 2.

La sincérité de ce diplôme, considéré dans son ensemble, ne saurait guère être mise en doute. Cependant la titulature est anormale. On se reportera à la note critique qui précède l'édition du diplôme n° 113.

Pour une actualisation et correction de ces remarques, voir notre article Les diplômes carolingiens de Saint-Martin de Tours, dans les Mélanges d'histoire du Moyen Âge dédiés à la mémoire de Louis Halphen, p. 683-691.


Texte établi d'après BCD.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus <Francorum et Aquitanorum> gratia Dei rex. Si utilitatibus fidelium nostrorum nobis juste supplicantium consulimus, id procul dubio proficere ad statum regni nostri corroborandum fidelitatemque nostrorum cumulandam necnon etiam capessendam felicitatis aeternae beatitudinem minime dubitamus. Idcirco noverit omnium fidelium sanctae Dei Ecclesiae nostrorumque, videlicet tam praesentium quam futurorum, industria quia vir venerabilis fidelis noster, Vivianus comes, innotuit culmini dignitatis nostrae quod quidam levita ex coenobio praeclarissimi confessoris Christi Martini, peculiaris patroni nostri, nomine Adalmannus, quoddam proprium hereditatis suae legaliter contulerit Deo et sancto Martino, quod et pater ejus in vita sua jam egerat, ob emeliorationem sanctae Dei Ecclesiae, tempore scilicet Fridegisi abbatis, deprecatusque fuerit per seriem precariae quandam villulam, nomine Colonicam, ex rebus ejusdem ecclesiae, insuper duos mansellos in villa quae vocatur Vitlena, eo scilicet tenore ut utrasque res diebus vitae suae idem Adalmannus habeat atque possideat, unde censuit in festivitate sanctae Luciae, quae est idus decembris, annis singulis se daturum ad illud sepulchrum tres solidos argenti ad luminariam concinnandam, et fratribus sancti Martini quatuor modios vini et octo tritici, addens modo, quatenus merces cumuletur et quod agit firmius habeatur, duodecim pensas casei. Igitur petiit serenitatem pietatis nostrae, ob amorem et honorem Domini reverentiamque beati Martini, peculiaris patroni nostri, ut hoc ipsum nostra auctoritate dignaremur confirmare more regali. Nos quoque, salubri suggestione permoti, simul etiam hortatu praefati fidelis nostri Viviani, hoc nostrae auctoritatis praeceptum fieri ac dare decrevimus, per quod constituimus atque perenniter firmum fore decernimus ut, sicut superius dictum est et in serie precariae videtur insertum esse, diebus vitae suae fidelis noster praedictus Adalmannus levita jam memoratum beneficium cum omni integritate habeat atque possideat, eo videlicet modo ut annis singulis supradictum censum propria voluntate institutum fratribus sancti Martini solvat, id post suum quoque discessum cuicunque voluerit sub jam dicto censu tenendum relinquat. Unde monemus omnes qui nobis in regno a Deo commisso successuri sunt ut, sicut sua statuta a successoribus suis conservari voluerint, ita in omnibus hanc nostram praecepti auctoritatem super precariam actam confirmandam immutabiliter perpetuis temporibus conservare studeant. Et ut haec nostrae auctoritatis praeceptio firmior habeatur ac per futura tempora melius conservetur inviolataque ab omnibus semper teneatur, eam de anulo nostro insigniri jussimus.

Bartholomaeus notarius ad vicem Hludowici recognovi et subscripsi.

Data XI kal. jul., anno X regnante Karolo glorioso rege, indictione XII. Actum Ausenivilla. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook