851, 16 janvier. — Chartres.

Charles le Chauve, empêché de vaquer par lui-même aux œuvres de miséricorde, conformément aux suggestions que lui a présentées au cours d'une visite à Saint-Denis le moine Dieudonné (Deodatus), chargé de s'occuper des pauvres, affecte aux besoins de ceux-ci «Leudelini curtis» en Parisis et la forêt de «Madan», la chasse exceptée, et stipule que les revenus de ces biens serviront à recevoir et à nourrir cinq pauvres tous les jours, à en pourvoir le même nombre de vêtements neufs le jour de Pâques et à donner un denier à chacun des douze pauvres à qui on aura lavé les pieds le jeudi-saint.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no135.

A. Original. Parchemin autrefois scellé. Hauteur, 533 mm.; largeur, 553 mm. en haut, 556 mm. en bas. Archives nationales, K 11, n° 8.

B. Copie du 19 juillet 1606, par Doublet, Archives nationales, K 11, n° 8, d'après A.

a. Doublet, Histoire de l'abbaye de Saint-Denis, p. 780, d'après B.

b. Félibien, Histoire de l'abbaye de Saint-Denis, pièces justificatives, p. lxv, n° lxxxviii (année 849), d'après A.

c. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 497, n° lxxix (année 849).

d. Tardif, Cartons des rois, p. 102, n° 160 (année 849), d'après A.

Fac-similé : de l'original: Lot, Lauer et Tessier, Diplomata Karolinorum, III, pl. xxxii.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 226 (année 849).

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1603 (année 849).

Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 222, n. 4.

Indiqué : Jusselin, Liste chronologique..., dans Le Moyen Age, t. XXXIX (1929), p. 224, avec fac-similé des notes.

Il y a discordance entre l'année du règne et l'indiction. L'année 851 répond à la quatorzième, et non à la douzième indiction.


(Chrismon) In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Cum sit sollicitudo regia pro subjectorum diversis utilitatibus [2] multimodis obligata curis, nullatenus fieri potest quin minus existat intenta privatis, quia humana mens quae rapitur in diversa fit minor ad singula. Quam occupationem in nobismetipsis multimodam atque innumeram consideran-[3]-tes, dum ad locum sanctissimum atque a progenitoribus nostris venerabiliter habitum, nobis ob reverentiam sanctorum martyrum Dionysii, Rustici et Eleutherii, quos, post sanctam Dei genetricem et sanctos apostolos, proprios patronos colimus, [4] speciali dilectione conjunctum veniremus, atque apud venerabilem ejusdem loci abbatem, propinquum videlicet nostrum, nomine Hludowicum, sive etiam caeteros fratres ejusdem congregationis utpote in desiderio semper habentes [5] aliqua nostrae saluti proficua stabilienda quaereremus, habita ratio est ut, quod, secundum Dei praeceptum, in pauperibus suscipiendis atque alendis sive etiam vestiendis ac pedibus eorum lavandis, occupationibus praepediti, ut diximus, [6] minus inservire valeremus, aucto ex parte nostra subsidio, inibi a fratibus huic studio mancipatis vice nostra cotidie ageretur. Tunc ex eadem congregatione nobis specialiter dilecta quidam frater nostrae fidei ac saluti devotus, nomine [7] Deodatus, ad cujus curam supradicta sollicitudo pauperum pertinebat, suggessit pietati nostrae ut quasdam res quae juxta vicinitatem villulae pauperum ex fisco nostro sitae erant, quarum vocabulum est Leudelini curtis [8] in pago Parisiaco, una cum silva quae vocatur Madan, cum omni integritate, excepta tantummodo venatione, ipsis Christi pauperibus ad praefatum subsidium delegare deberemus. Cujus consilio libentissime accepto, petitionibus [9] ipsius satisfacere decrevimus, ea videlicet ratione ut supradictarum census rerum praefatis Christi pauperibus perpetualiter proficiat, ac insuper cotidie proinde quinque pauperes reficiendi suscipiantur, et annuatim in sancto [10] Pascha totidem novis vestibus induantur, et in Cena Domini duodecim collecti ac pedibus abluti singulos denarios accipiant, sicque haec elemosina pro mercede aeterna ad nostram permanens memoriam in perpetuum perseveret. [11] Et ut haec autoritas, quam ob Dei amorem et animae nostrae remedium statuimus atque roboramus, firmiorem obtineat vigorem et deinceps inconvulsa valeat perdurare, manus nostrae subscriptione eam subter [12] firmavimus et de anulo nostro sigillare jussimus.

[13] Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.

[14] (Chrismon) Bartholomeus notarius ad vicem Hludowici recognovi et s. (Signum recognitionis cum notis inclusis: Praeceptor Lu-do-vi-cus fieri jussit). (Locus sigilli).

[15] Data XVII kl. febr., anno XI regnante Karolo, glorioso rege, indictione XII. Actum Carnotinas civitate. In Dei nomine feliciter. Amen.


Image de l'acte

Cliquez pour zoomer ou afficher en plein écran. — Consulter sur Nakala

Cliché Archives nationales de France.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook