851, 16 août. — Juvardeil.
Charles le Chauve, à la demande du diacre Anchier (Anscarius), religieux de Saint-Aubin, appuyée par le comte Eudes, recteur de ce monastère, lui confirme pour la durée de sa vie un bénéfice, consistant en dix-huit manses et demi répartis entre les «villae» de «Varenna», «Silviacus», Champigné, «Tonucus», Pincé et «Calciadus», appartenant au patrimoine abbatial de Saint-Aubin, <les dits manses devant être, après sa mort, dévolus à l'usage des frères du monastère.>
A. Original perdu.
B. Copie du xiie s., dans le Cartulaire de Saint-Aubin, Bibliothèque d'Angers, ms. 829 (anc. 745), fol. 5, ch. vii, sous la rubrique: «Preceptum Caroli regis, cognomine Calvi, filii Hludovici, de beneficio Anscarii diaconi ex rebus sancti Albini, quȩ sunt villa Varenna, Silviniacus, Canpaniacus, Tonucus, Pinciacus, Calciadus.»
C. Copie du xviie s., par Besly, Bibliothèque nationale, Collection Dupuy, vol. 822, fol. 137, d'après B.
D. Copie du xviie s., dans Auguste Galland, Matériaux pour un traité des fiefs, Bibliothèque nationale, ms. fr. 16188, fol. 264, d'après B.
E. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 39, fol. 275, d'après B.
F. Copie du commencement du xviiie s., pour Gaignières, Bibliothèque nationale, ms. lat. 17126, p. 206, d'après B.
G. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Touraine, vol. 1, fol. 88, n° 72, d'après B.
H. Copie du xviiie s., envoyée par Dom Housseau, Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 1, fol. 201, d'après B.
I. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 12658, fol. 85, d'après un cartulaire.
a. Sainte-Marthe, Gallia christiana, t. IV, p. 25, d'après B.
b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 518, n° cv, «ex schedis Joh. Mabillonii».
c. Bertrand de Broussillon, Cartulaire de l'abbaye de Saint-Aubin d'Angers, t. I, p. 28, n° xvi, d'après B.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 233.
Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1628.
Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 227, n. 3.
On peut supposer que l'annonce de l'apposition du monogramme avait été grattée sur l'original et maladroitement remplacée par les mots placés entre crochets pointus dont la place naturelle serait après possideat ou encore après imploret.
In nomine sanctȩ et individuȩ Trinitatis. Carolus gratia Dei rex. Si regni nostri fidelium non inrationabilibus petitionibus benignum assensum prebemus, regie celsitudinis operibus consuescimus. Itaque notum sit omnibus sancte Dei Ȩcclesiȩ fidelibus et nostris, presentibus atque futuris, quia quidam religiosus diaconus monasterii sancti Albini, nomine Anscarius, culminis nostri adiens sublimitatem, humiliter petiit ut ex ejusdem monasterii abbatia benefitium quod habebat denuo sibi concederemus et confirmaremus per omnia tempora vitȩ suȩ habendum. Ejus, inquam, deprecationem per intercessionem ipsius loci rectoris, Odonis, illustris comitis, clementer audientes, hoc altitudinis nostrȩ scriptum fieri jussimus, per quod quicquid ex prenominata sancti Albini abbatia habere cognoscitur, omnibus suȩ vitȩ diebus, veluti presignatum est, ei habendum concedimus et confirmamus, hoc est villam Varennam mansorum duodecim et med., Silviacum et Canpiniacum mansorum duorum, Tonucum et Pinciacum et Calciadum mansorum quatuor, videlicet ut, quamdiu idem Anscarius vixerit in prescripto monasterio Deo militans, has omnes res, sine cujuspiam ejusdem monasterii rectoris illicita contradictione aut injusta minoratione securus teneat atque possideat et divinam misericordiam pro nostra sanctȩque Ȩcclesiȩ Dei ȩterna prosperitate continuis precibus semper imploret. Ut autem hȩc reverentiȩ nostrȩ auctoritas in Christi nomine meliorem obtineat vigorem <et post suum discessum ipsius villas ad usibus fratrum permaneant>, de anulo nostro subter sigillare jussimus.
Signum (Monogramma) Caroli gloriosissimi regis.
(Chrismon) Bartholomeus notarius ad vicem Hludovici recognovi et s. (Signum recognitionis.) (Locus sigilli.)
Data XVII kal. septembris, indictione XIIII, in anno XII regni Caroli gloriosi regis. Actum in villa Gaverdolio. In Dei nomine feliciter. Amen.