853, 1er mai. — Soissons.
Charles le Chauve restitue à l'église de Châlons, gouvernée par l'évêque Loup, le «vicus» de Changy avec vingt-quatre manses en dépendant et garantit contre toute éviction les recteurs de la dite église, qui devront administrer ces biens canoniquement, à charge pour les évêques de faire servir un repas tous les ans le 20 juin aux frères (les chanoines) qui feront à cette occasion mémoire de Louis le Pieux, de l'impératrice Judith, de lui-même, de la reine Ermentrude et de leurs enfants.
A. Original perdu.
B. Copie de la fin du xie ou du début du xiie s., par le chantre Guérin, dans le Grand cartulaire de Saint-Étienne de Châlons, Archives de la Marne, G IV 462, fol. 2, sous le titre: «Preceptum Karoli regis de vico Camisiaco quem sancto Stephano restituit».
C. Copie du xviiie s., par deux mains différentes, Bibliothèque nationale, Collection de Champagne, vol. 9, le début au fol. 78 v° et la fin au fol. 86, d'après B.
D. Copie du xviiie s., par Dom Jean François, dans Pièces justificatives..., Bibliothèque de Châlons-sur-Marne, ms. 1262, fol. 14, d'après B.
a. [P. Pélicier], Cartulaire du chapitre de l'église cathédrale de Châlons-sur-Marne par le chantre Warin, p. 2.
In nomine sanctȩ et individuȩ Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Quicquid locis divinis cultibus mancipatis aut reddendo restituimus aut largientes conferimus, profuturum nobis et ad presentem vitam cum felicitate transigendam et ad ȩternam beatitudinem facilius obtinendam omnino confidimus. Itaque notum sit omnibus sanctȩ Dei Ecclesiȩ fidelibus et nostris presentibus atque futuris, quia pro peccatorum nostrorum absolutione complacuit clementiȩ nostrȩ quendam vicum qui dicitur Camisiacus sanctȩ matri ecclesiae Cathalaunis in honore beati Stephani prothomartiris Christi fundatȩ, cui auctore Deo venerabilis Lupus episcopus preesse cognoscitur, reddendo restituere et restituendo reddere. Unde etiam altitudinis nostrȩ preceptum hoc fieri jussimus, per quod eundem vicum cum mansis sibi pertinentibus XXIIII et cum familia utriusque sexus cumque rerum omnium plenitudine sive integritate memoratȩ sancti Stephani ecclesiȩ et reverendo pontifici Lupo, ut dictum est, restituentes reddimus et reddentes restituimus, videlicet ut nulli liceat, nostris aut futuris temporibus, eundem vicum aut aliquid sibi pertinentium a jure et dominatione rectorum prescripti sancti Stephani ecclesiȩ subtrahere nec in alios preterquam constituimus usus ullatenus retorquere, sed a rectoribus sepe dicti loci ecclesiastica auctoritate semper agatur et disponatur. Preterea precipientes constituimus ut ex eisdem rebus fratribus a propriis pontificibus per futura omnia tempora XII kl. julii refectionis prandium sine aliqua neglegentia paretur, quatinus eadem die sacram memoriam domni et genitoris nostri cesaris Hludowici genitricisque nostrȩ Judith augustȩ et nostram quoque uxorisque nostrae Hirmindrud ac prolis a Deo nobis collatȩ reverenter recolentes, divinam misericordiam piis supplicationibus pro nobis implorare contendant. Ut autem hȩc celsitudinis nostrȩ restitutio inviolabilem semper in Dei nomine obtineat firmitatem, manu nostra eam subter firmavimus et de anulo nostro sigillari jussimus.
Gislebertus notarius ad vicem Hludowici recognovit.
Data kl. maii, indictione I, in anno XIII regni Karoli gloriosissimi regis. Actum Suessionis civitate. In Dei nomine feliciter. Amen.