854, 26 juillet. — Bourges.

Charles le Chauve, à la prière de Jonas, évêque d'Autun, et avec l'assentiment du comte Isembert (Isembardus), restitue à l'église Saint-Nazaire d'Autun l'église Sainte-Croix sise entre la voie publique et le mur de la cité, à charge pour l'évêque de la relever de ses ruines.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no165.

A. Original perdu.

B. Copie de la fin du xviie s., Bibliothèque de Dijon, ms. 1328 (Juigné 17), fol. 17 v°, sous le titre: «Preceptum de ecclesia sanctae Crucis», d'après un cartulaire de l'église d'Autun, du xiie s.

C. Copie du xviiie s., par Dom Plancher, Bibliothèque nationale, Collection de Bourgogne, vol. 1, fol. 132, d'après le même cartulaire que B.

D. Copie du xviiie s., par D. Aubrée, Bibliothèque nationale, Collection de Bourgogne, vol. 111, fol. 3, d'après un cartulaire.

E. Copie du xviiie s., dans les papiers de Dom Bouquet, Bibliothèque nationale, ms. français nouv. acq. 22210, fol. 175, «ex chartario Aeduensi».

a. Munier et Thiroux, Recherches et mémoires servans à l'histoire de l'ancienne ville et cité d'Autun, seconde partie, p. 39, d'après le même cartulaire que D.

b. Gallia christiana, t. IV, instrumenta, col. 49, n° xi, «ex chartar. Eduensi.»

c. Dom Plancher, Histoire générale et particulière de Bourgogne, t. I, preuves, p. vii, n° viii.

d. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 527, n° cxvi (année 853), d'après E.

e. A. de Charmasse, Cartulaire de l'église d'Autun, Première et deuxième parties, p. 28, n° xviii (année 853).

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 237 (année 853).

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1641 (année 853).

Il y a discordance entre les données chronologiques de la date, l'indiction retarde d'une année. L'année 854 s'accorde avec l'itinéraire du souverain (Cf. F. Lot, Mélanges carolingiens, VIII, dans Le Moyen âge, t. XXI (1908), p. 250.)

Texte établi d'après BCDE, en suivant l'orthographe de C qui nous paraît représenter celle du cartulaire perdu.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus gracia Dei rex. Quicquid locis divinis cultibus mancipatis aut conferendo largimur aut restituendo reddimus, profuturum nobis ad eternam beatitudinem facilius obtinendam procul dubio confidimus. Itaque notum sit omnibus sancte Dei Ecclesie fidelibus et nostris, presentibus atque futuris, quia, ad deprecacionem atque saluberrimam admonicionem reverendi viri Jone, Eduorum pontificis, complacuit precellencie nostre pro peccatorum nostrorum absolucione basilicam in honore sancte et vivifice Crucis olim fundatam et negligencia rectorum eversam sive destructam, cum terris sibi adherentibus, hoc est a via publica usque ad murum premisse civitatis spacii perticarum quatuordecim, et altera fronte perticarum duarum et pedum quatuor, altera vero item duarum et pedum duorum, mediante assensu illustris comitis Isembardi, cujus dominio habebatur, sancte matri ecclesie antefate civitatis, in honore beati Nazarii martyris dicate, pleniter reddendo restituere ac summa nobilitate libuit nobis restituendo reddere. Quare altitudinis nostre scriptum hoc fieri jussimus, per quod memoratam ecclesiam cum suis pertinenciis eidem sancte sedi restituentes, constituimus atque firmamus ut sine cujuspiam contradictione aut repetitione liceat prenominato venerabili episcopo Jone et successoribus ejus eam habere et sicut alias ipsius matris ecclesie facultates canonica ordinacione disponere sive administrare, quam eciam pro nostra suaque eterna salute in pristinum statum decrevimus restruendo reformari. Ut autem hec sublimitatis nostre restitucio pleniorem semper in Dei nomine obtineat vigorem, manu nostra subter eam firmavimus et anuli nostri impressione signari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

Gislebertus notarius ad vicem Hludovici recognovit.

Data VII kal. augusti, anno XV, indictione I, regnante Karolo gloriosissimo rege. Actum Bituricas civitate. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook