854, 16 décembre. — Ver.

Charles le Chauve confirme l'échange par lequel la reine Ermentrude a donné, sur les biens de l'«abbatia» de son monastère de Chelles, avec l'assentiment de la communauté, à Ainard (Einardus), abbé, et aux moines du monastère des Fossés, un courtil sis en Parisis, dans la viguerie de Bussy et dans la «villa» de Douvres, en échange de terres arables, sises près de la dite «villa».

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no169.

A. Original. Parchemin autrefois scellé. Hauteur, 423 mm. à gauche, 410 mm. à droite; largeur, 572 mm. en haut, 550 mm. en bas. Archives nationales, K 12, n° 42.

B. Copie du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 41, fol. 130 v°, sous le titre: «Praeceptum Caroli regis quo confirmat permutationem factam inter Hermintrudim reginam conjugem suam et Ainardum abbatem S. Mauri, de curtili uno ad villam Dubrum in vicaria Buxiasensi.», d'après un cartulaire de Saint-Maur des Fossés.

C. Copie partielle de l'année 1606, par Peiresc, Bibliothèque de Carpentras, ms. 1791 (Antiquitez françoises, t. XXIII, 1), fol. 427, d'après A.

D. Copie partielle de l'année 1721, faite pour Jean Bouhier, Bibliothèque nationale, ms. lat. 17709, p. 125, pièce n° 107, sous le titre: «Idem Carolus confirmat permutationem factam inter Hirmintrudim reginam et abbatem Fossatensem.»

E. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 11897 (Anecdota, t. XII), fol. 109, sous le même titre qu'en B, «ex chartulario monasterii Fossat.», d'après a.

a. Baluze, Capitularia, éd. de 1677, t. II, col. 1464, d'après B (année 855).

b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 538, n° cxxix, d'après a.

c. Tardif, Cartons des rois, p. 106, n° 167, d'après A.

Fac-similé : Fac-similés de l'original: Lot, Lauer et Tessier, Diplomata Karolinorum, IV, pl. iii. — Prou, Manuel de Paléographie, 4e édit., Album, pl. ix, n° 1 (la moitié des quatre premières lignes).

Indiqué : Georgisch, Regesta, t. I, col. 118 (année 855).

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 241.

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1654.

Indiqué : Musée des Archives de l'Empire, p. 41, n° 63.

Le chiffre de l'indiction n'est exact que si on suppose l'emploi du style indictionnel du 1er septembre.


In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Notum sit omnibus sanctae Dei Eclesiae fidelibus et nostris, presentibus atque futuris, [2] quia dulcissima nobis conjunx nostra, Hirmintrudis regina, ad nostram accedens sublimitatem, innotuit qualiter secum quidam venerabilis vir Einardus, abbas ex coenobio Fossatis, quasdam res commutasset pro ambarum [3] partium oportunitate atque concambisset. Dedit igitur eadem conjunx, nostra preeunte auctoritate, de rebus abbatiae sui monasterii Cale, una cum consensu congregationis ejusdem monasterii, ad partem jam dicit [4] Einardi venerabilis abbatis et monachorum sui monasterii, in pago Parisiaco, in vicaria Buciacinse, in villa Dubro, cortile unum in jus eclesiasticum habenda. Et e contra, in compensatione hujus concambii, dedit [5] idem Einardus abbas, una cum consensu fratrum sui monasterii, de rebus sancti Petri ad partem monasterii Cale et jam dicte conjugis nostrae Hirmintrudis, in eodem pago et in ipsa vicaria et prope eandem villa, de terra [6] arabili spacium perticarum viginti novem per longum, per latum perticarum septem et mediae. Unde et duas commutationes inter se equo tenore conscriptas et legaliter roboratas ad relegendum nobis ostendentes, [7] suppliciter petierunt ut eas per nostrae auctoritatis preceptum plenius in Dei nomine confirmare dignaremur. Quorum, inquam, petitionibus libenter assensum prebentes, hoc altitudinis nostrae scriptum fieri jussimus, per quod [8] precipimus atque firmamus ut quicquid pars juste et rationabiliter alteri contulit parti, sicut in memoratis commutationibus continetur, jure firmissimo teneat atque possideat et faciat exinde quicquid elegerit. [9] Et ut haec nostrae confirmationis auctoritas perpetuam obtineat firmitatem, de anulo nostro subter eam jussimus sigillari.

[10] (Chrismon) Bartholomeus notarius ad vicem Hludowici recognovit et s. (Signum recognitionis) (Locus sigilli).

[11] Data xvii kl. janr., anno XV regnante Karolo glorioso rege, indictione III. Actum Verno palatio regio. In Dei nomine feliciter. Amen.


Image de l'acte

Cliquez pour zoomer ou afficher en plein écran. — Consulter sur Nakala

Cliché Archives nationales de France.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook