855, 11 juillet. — Verberie.
Charles le Chauve, à la prière du diacre Foubert (Fulbertus), chantre du palais, reprend les biens sis en Laonnais qu'il lui avait précédemment donnés, savoir deux manses à Courcelles et un manse à Bruyères et lui donne en échange cinq manses avec les serfs qui y sont attachés à Confavreux-en-Orceois, sur l'Ourcq.
A. Original perdu.
B. Copie du xviiie s., par Dom Grenier, Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 199, fol. 95, d'après A.
C. Copie de l'année 1750, dans le Cartulaire de Saint-Crépin-le-Grand, Archives de l'Aisne, H 455, fol. 52, d'après A.
D. Copie du xviie s., par le Père Machaut, Bibliothèque nationale, Collection Clairambault, vol. 561, p. 485, d'après A.
E. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, ms. franç. 24.067 (Antiquités de Compiègne, par Gillesson, t. V), p. 311, probablement d'après A.
F. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 233, fol. 32 bis, d'après B.
G. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 17189, fol. 325, d'après C.
Le 11 juillet de la 15e année du règne répond au 11 juillet 854; mais le chiffre 3 de l'indiction convient à l'année 855. Il faut ici, semble-t-il, préférer la date de 855. Car comment intercaler ce diplôme daté de Verberie entre celui du 7 juillet 854, daté de Cosne, et celui du 26, daté de Bourges? Au mois de juillet 854, Charles n'était-il pas retourné en Aquitaine pour la deuxième fois, son premier voyage ayant eu lieu à la fin de l'hiver et au début du printemps (Annales Bertiniani, année 854, éd. Waitz, p. 44)? (Cf. Lot, Sur la date d'un groupe de diplômes de Charles-le-Chauve, dans les Mélanges carolingiens, VIII, Le Moyen Age, t. XXI (1908), p. 246-248).
Texte établi d'après B C D E.
(Chrismon) In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Notum sit omnibus sanctae Dei Ecclesiae fidelibus et nostris, presentibus atque futuris, quia quidam diaconus, sacri palatii nostri cantor, Fulbertus nomine, ad nostram accedens sublimitatem, humiliter precatus est ut pro suae utilitatis commoditate licentiam sibi tribuere concambiare quasdam res a nobis sibi datas in jus proprietarium habendas. Nos autem pro ejus diutino et acceptissimo nobis servitio deprecationem ejus clementer exaudivimus. Quare dedit nobis idem Fulbertus diaconus per cartam traditionis sive per andelanc suae proprietatis res a nobis sibi quondam elargitas in pago Laudunensi sitas ad partem fisci nostri, hoc est in villa que dicitur Corcellas mansa duo cum mancipiis utriusque sexus desuper commanentibus, et in eodem pago in villa quae dicitur Brearias mansum unum cum mancipiis desuper commanentibus. Nos autem, in compensatione harum rerum dedimus ei de rebus nostrae proprietatis in pago Urcensi super fluvium Urc sitis similiter quasdam res in jus proprietarium tenendas, hoc est in villa quae dicitur Cortis Fabrorum mansa quinque cum omni eorum integritate et mancipiis istorum nominum, Arduinus cum uxore et infantibus eorum, Agambaldus cum uxore et infantibus eorum, Bernewardus, Bernevida cum infantibus, Blitsinna, Burningus, Jodisina cum infantibus eorum, Gunthelmus, Alafredus, Vuinegildis et soror sua Letgardis cum suis infantibus, praemissis quinque mansis legaliter pertinentibus. Unde siquidem altitudinis nostrae scriptum hoc fieri jussimus per quod easdem res integerrime habendas eidem Fulberto concedimus et de nostro jure in ejus dominationem solemniter transferimus, videlicet ut quicquid ex eis juste et rationabiliter facere decreverit jure proprietario liberam ac firmissimam omnimodis habeat faciendi potestatem. Ut autem haec precellentiae nostrae auctoritas semper in Dei nomine firmior habeatur, manu nostra subter eam firmavimus et de anulo nostro sigillari jussimus.
Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.
Aeneas notarius ad vicem Hludowici recognovit et s. (Signum recognitionis cum notis inclusis: Rex fieri jussit. Liutboldus cantor ambasciavit).. (Sigillum).
Data V idus julii, indictione III, in anno XV regni Karoli gloriosissimi regis. Actum Vermerie palatio regio. In Dei nomine feliciter. Amen.