859, 14 juin. — Tusey.

Charles le Chauve, à la prière de Jonas, évêque d'Autun, confirme le privilège par lequel celui-ci, après avoir construit des cloîtres et bâtiments à l'usage des chanoines de Saint-Nazaire d'Autun et constaté l'insuffisance de leurs revenus, leur avait donné en échange des «villae» de «Carimannum», de Tillay (?) et de Fixey (?), les «villae» de Marcheseuil et de Sampigny, celle-ci avec le bénéfice de Rainfroi (Ragenfredus), leur avait confirmé la «villa» d'«Anlaciacus» jadis donnée aux chanoines par l'évêque Modoinus, et avait fixé au chiffre maximum de cinquante le nombre des chanoines aussi longtemps que la mense canoniale ne serait pas accrue.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no205.

A. Original perdu.

B. Copie du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 71, fol. 54 v° (anc. p. 18), sous le titre: «Praeceptum Karoli regis super privilegium canonicorum», d'après un cartulaire de l'église d'Autun, du xiie s.

C. Copie de la fin du xviie s., Bibliothèque de Dijon, ms. 1328 (Juigné 17), fol. 21, sous le même titre qu'en B, d'après le même cartulaire.

D. Copie collationnée le 28 janvier 1645 par deux notaires royaux d'Autun, Archives de la Côte-d'Or, G 838, sous le titre: «Praeceptum Karoli super privilegium canonicorum», d'après le «Livre des prevelèges conceddés à l'église St-Nazare d'Autun par les papes, empereurs, roys et aultres seigneurs», au fol. 18, probablement le cartulaire mentionné sous les lettres B et C.

E. Copie du xviie s., dans un cartulaire de l'église d'Autun, manuscrit de la bibliothèque Fontenay-Changarnier, à Autun, p. 27, sous le même titre qu'en B, d'après un ancien cartulaire.

F. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 11897 (Anecdota, t. XII), fol. 115, d'après a.

G. Copie partielle du xviie s. (la fin depuis nunquam vel nusquam), à la suite d'un diplôme du roi Boson, publié par Poupardin, Recueil des actes des rois de Provence, p. 32, n° xvii, dans le manuscrit cité en E, fol. 21, d'après le même cartulaire que E.

a. Baluze, Capitularia regum Francorum, édition de 1667, col. 1472, n° lxxxiv, «ex chartulario ecclesiae Augustodunensis».

b. Gallia christiana, t. IV, instrumenta, col. 54, n° xiv, «ex chartar. Eduensi».

c. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 553, n° cxlviii, d'après a.

d. A. de Charmasse, Cartulaire de l'église d'Autun, première et deuxième parties, p. 29, n° xix.

Indiqué : Georgisch, Regesta, t. I, col. 123.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 251.

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1676.

L'expédition d'un diplôme à Tusey (Meuse, arr. Commercy, con et cne Vaucouleurs) le 14 juin 859 n'est pas exclue par la présence de Charles le Chauve à Savonnières (Meurthe-et-Moselle, arr. et con Toul, cne Foug) le même jour (n° 204). Les deux localités sont très voisines.

Les passages imprimés ci-dessous en petit texte sont empruntés à une charte de l'évêque Jonas datée du monastère de Saint-Geômes le 20 mai 858 (ou 859, d'après l'indiction) et souscrite par les évêques, abbés et prêtres réunis en synode dans le dit monastère (publiée dans la Gallia Christiana, t. IV, instrumenta, col. 50, n° xii).


Texte établi d'après BCDEa.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Si ecclesiasticas sanctiones atque earum decreta nostro confirmamus edicto, procul dubio regiae celsitudinis morem exequimur atque apud aeternam retributionem hoc ad emolumentum animae nostrae nullatenus ambigimus pertinere. Quapropter noverit omnium sanctae Dei Ecclesiae fidelium solertia nostrorumque, tam praesentium quam futurorum, quia Jonas, venerabilis praesul Eduorum ecclesiae, quam constat esse in honore sancti martiris Christi Nazarii dicatam, adiens culmen nostrae celsitudinis, obtulit obtutibus nostris quoddam privilegium episcoporum atque abbatum manibus roboratum, in quo continebatur insertum qualiter idem Jonas, divino tactus amore, pro Dei honore et reverentia beati Nazarii martiris Christi, canonicorum ejusdem matris ecclesiae curam gerens et perpendens quod canonice degere neque ibidem Deo deservire possent, prospiciens primum illorum habitum officinarum inconvenientem et pene nullum esse comparatione aliorum, juxta morem aliarum urbium claustra illis construere officinasque congruentiores et aptiores ad usus eorum aedificare studuit, et, licet quaedam res ecclesiasticae ad supplementum eorum et victum administrandum a praedecessoribus suis illis conlatae fuissent, tamen pro quantitate sui atque difficultate itineris, quia longe ab urbe distabant, penuriam saepissime pati solebant cotidiani victus, et, ut penitus haec occasio illis tolleretur, receptis eisdem rebus, hoc est Carimanno et Tillido villis cum Fisciaco, ad usus eorum in pinguiori atque viciniori loco, Marcassolium villam indominicatam et Simpiniacum similiter villam indominicatam cum beneficio quod Ragenfredus quondam ex eadem villa habuit, ad cotidianum victum et potum eis ministrandum delegavit et per idem privilegium confirmavit, cum Anlaciaco villa, quae olim eis a domno Modoino collata fuerat, hoc decernens ut ibidem quinquagenarius canonicorum numerus non transgrediatur donec, Deo opitulante, praedictae res augmententur, et nullus census ex eisdem rebus aut alicujus terreni servitii vel muneris exigatur, ut ex eisdem rebus aliquid auferatur aut diminuatur, sed ut illius bona intentio atque decreti confirmatio firmior habeatur et perpetuis temporibus conservetur inviolabilis, nostram deprecatus est magnificentiam ut super hoc nostrae auctoritatis praeceptum fieri dignaremur. Cujus petitionem ratam judicantes, hoc altitudinis nostrae praeceptum illi fieri jussimus, per quod omnimodis firmamus atque jubemus ut nunquam vel nusquam ex rebus in praefato privilegio consistentibus a nemine mortalium quicquam temptetur evellere vel diminuere, sed sicut in praefato privilegio constat esse praefinitum, in cunctis ita inviolabiliter nostris futurisque temporibus maneat firmum atque inconvulsum. Et ut haec nostrae confirmationis auctoritas nostris futurisque temporibus majorem in Dei nomine obtineat vigorem, manu propria subter eam firmavimus et anuli nostri impressione subsigillari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

Folchricus diaconus ad vicem Hludovici recognovit et subscripsit.

Data XVIII Kal. julii, anno XVIIII domni Karoli gloriosissimi regis, indictione VII Actum Tussiaco villa. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook