861, 1er juillet. — Compiègne.

Charles le Chauve, assisté de huit «vassi dominici», de Gillain (Gailenus), de Foulque, comte du palais, et de plusieurs autres fidèles, rejette la demande portée devant le tribunal royal par des hommes de Saint-Denis habitant la «villa» de Mitry, qui, se prétendant colons libres de naissance, protestaient contre le service servile qu'exigeaient d'eux le maire de Mitry et le moine Dieudonné (Deodatus), au «ministerium» duquel ressortissait la dite «villa». — Acte en forme diplomatique de jugement.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-877), Vol. 2, Paris, 1955, no228.

A. Original. Parchemin autrefois scellé. Hauteur, 229 mm. à gauche, 200 mm. à droite; largeur, 496 mm., en haut, 468 mm. en bas. Archives nationales, K 13, n° 7.

B. Copie de la fin du xiiie s., dans le Cartulaire blanc de Saint-Denis, tome I, Archives nationales, LL 1157, p. 470, sous la rubrique: «Preceptum Karoli regis quod accepit Deodatus thesaurarius contra mancipia de Mintriaco qui servicium facere recusabant», d'après A.

C. Copie abrégée du xviie s., par Dom Michel Germain, Bibliothèque nationale, ms. fr. 20851, fol. 71, sous le titre: «Notitia de servis Mintriaci ad monasterium Dionys. pertinentibus», d'après A.

D. Copie du xive s., dans le Cartulaire de Thou ou Colbertin, Bibliothèque nationale, ms. lat. 5415, p. 425, d'après B.

E. Copie du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 55, fol. 359, d'après B.

F. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 11898, fol. 12.

a. Labbe, Éloges historiques des rois de France, dans le tome II de L'abrégé royal de l'alliance chronologique..., p. 467.

b. Dubois, Historia ecclesiae Parisiensis, t. I, p. 491, d'après D.

c. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 567, n° clxv, d'après b.

d. Tardif, Cartons des rois, p. 113, n° 180, d'après A.

Fac-similé : de l'original: Lot, Lauer et Tessier, Diplomata Karolinorum, IV, pl. xvii.

Indiqué : Georgisch, Regesta, t. I, col. 124.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 257.

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1693.

Indiqué : Musée des archives de l'Empire, p. 43, n° 67, avec fac-similé de quelques mots des lignes 15 et 16.


(Chrismon) In nomine sanctae et individue Trinitatis. Karolus gracia Dei rex. Cum nos in Dei nomine Cumpendio, palacio nostro, secus fluvium Isa[ram] ad universorem causas audiendas et recta judicia terminandum [2] resederemus, ibique venerunt homines sancti Dionisii ex villa Mintriaco de ministerium Deodado monhahyco his nominibus: Ghausselmus, Gotilda cum infantibus suis, Teutlinda, Frodolinda cum infantibus suis vel earum, [3] Siclefrida cum infantibus suis, Leutfridus, Teodevinus, Teuthardus, Teodeilda cum infantibus suis, Teutmarus, Teutfridus, Teutfrida, Bernardus, Bernegarius, Bernehardus, Grimbaldus notarius, Bernehilda, Grimhilda, Adalricus, Maurellus, Osanna, [4] Amalricus, Anghevertus, Ursboldus, Grimma cum infantibus suis, Godelfrida cum infantibus suis, Haistulfus, Hairhardus, Saruinus, Hadebertus, Leutgarius, Rotgarius, Ansoilda, Lurduinus cum infantibus suis, Hildeberga cum infantibus suis, Gislinda cum infandibus, [5] Haldeverga, Christiana, Raginardus, Silvanus, Odelinda cum infantibus suis. Proclamaverunt se dixerunt eo quod ipsi ex nascendi liberi coloni esse debent sicut alii coloni sancti Dionisii, et predictus Deodadus monachus eis per vim in inferiorem [6] servicium inclinare vel adfligere vellit injuste. Tunc interrogavit Fulco comis palaciis et Gailenus memoratum Deodado vel illum majorem de jam dicta villa nomine [Antre]veos qui contra ista familia dicere [7] vel responsare vellebant. Tunc in illorum responsum dixerunt quod de presente tales testes idoneis colonis de predicta villa Mintriaco abebant, per quem eis probare potebant quem, in tempore avi et genitori nostri bone memorie [8] Hludowici, ipsi et illorum antecessores suprascripti servi ad imfreriorem servicium de jam dicta villa serper fuissent, et plus per drictum et per legem quem coloni, sicut manifestum est, fecissent. Hec sunt nomina [9] testium qui hoc testificaverunt et de presente supra sanctas reliquias adfirmaverunt: Pascarius, Fulbertus, Aclevertus, Arirhardus, Christoinus, Winedulfus, item Pascarius, Matalbertus, Adalricus, [10] filio Bardoni, Tedolgarius, Aghardus, Hildegernus, Flotegarius, Walfredus, Wandrehardus, Gislulfus, Winehardus, Berdegarius, Godevertus, Agustinus, Bertramnus, Farulfus. [11] Proinde nos una cum fidelibus nostris Wido, Odbertus, Hugo, Bavo, Gerardus, Eurebertus, Alcarius, Hubaldus, vassi dominici, seu Gailenus et Fulco comis palaciis et alii plurimi [12] visi fuimus judicasse ut memoratus marior nomine Antreveus in antea adtetisset et unumquisque de sepedictus servus ipsum servicium inferiorem unde de legibus probatus abet [13] malasset vel repetisset, et ipsum servicium emendassent et revadiassent, sicut et fecerunt. Propterea, dum ac causa sit acta vel perpetrata vel legibus definita esse cognovimus, [14] ut memoratum Deodado monacum una cum [Antre]veo majorem partibus sancti Dionisii talem noticia recipere juximus, per quem supradictis servis ad ipsum servicium in antea teneant [15] adque elidicant et sit inter eis in postmodum ex ac re sopita et definita adque inconvulsa causacio. [Actum] Cumpendio palacio supra fuvium Isera. Data I kl. julii, [16] anno XXII regnante domno nostro hac gloriosissimo Karolus rex. In Dei nomine feliciter. Amen. (Nota) Amen.

[17] Et ut hec cercius credatis adque melius conservetur, de anullo nostro sigilare juximus. Anscharius notarius scripsit. (Signum recognitionis et locus sigilli.)


Image de l'acte

Cliquez pour zoomer ou afficher en plein écran. — Consulter sur Nakala

Cliché Archives nationales de France.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook