864, 18 janvier. — Ver.
Charles le Chauve donne aux frères de Saint-Germain d'Auxerre, pour être affectés à leur usage exclusif, trois manses de la «villa» de Sauilly, sise en Auxerrois, dans la viguerie d'Ouanne.
A. Original perdu.
B. Copie de l'année 1266, dans le Grand Cartulaire de Saint-Germain, Bibliothèque d'Auxerre, ms. 161 (anc. 142), fol. 27, Carte regum, n° XII, sous la rubrique: «Karolus rex de quibusdam rebus in villa que dicitur Sidiliacus. XII.»
C. Copie de l'année 1652, dans Dom Cotron, Chronicon ... coenobii S. Germani Autissiodorensis, Bibliothèque d'Auxerre, ms. 167 (anc. 148), p. 652, d'après B.
D. Copie du xviie s., collationnée le 4 mai 1670 par Noël Damy, notaire de l'officialité, Archives de l'Yonne, H 1010, p. 19, d'après B.
E. Copie du xviie s., dans Dom Viole, Mémoires sur l'histoire du diocèse d'Auxerre, t. III, Historia abbatum monasterii Sancti Germani Autisiodorensis, Bibliothèque d'Auxerre, ms. 154 (anc. 138), p. 42, d'après B.
F. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Clairambault, vol. 994, p. 299, d'après B.
G. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Bourgogne, vol. 69, fol. 37, d'après B.
a. Quantin, Cartulaire général de l'Yonne, t. I, p. 76, n° xli, d'après B.
Il y a discordance entre les données chronologiques de la date. Le 18 janvier de la 24e année du règne répond au 18 janvier 864, mais le chiffre 11 est celui de l'indiction de l'année 863. Rien ne s'oppose à ce que Charles, ayant quitté Nevers à la fin de décembre 863 ou au début de janvier 864 (Annales Bertiniani, éd. Waitz, p. 66) et se dirigeant vers Compiègne où nous le trouvons le 29 janvier (n° 263), se soit trouvé à Ver le 18 janvier. On objectera qu'il n'est fait dans l'acte aucune allusion à Lothaire, alors abbé de Saint-Germain, comme nous l'apprend le diplôme du 2 décembre 863 (n° 261). Mais dans ce diplôme lui-même, Lothaire n'est nommé qu'incidemment et la requête est présentée par les moines.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus gracia Dei rex. Cum enim locis divino cultui mancipatis beneficia nostre largicionis conferimus, ab eterno retributore id nobis remunerari non diffidimus, eciam et ob id ad presens subsidium sue tuicionis assequi credimus. Igitur noverit universitas sancte Dei Ecclesie [fidelium] nostrorumque, presencium scilicet ac futurorum, industria quia nos divinitus inspirati libuit serenitati nostre quasdam proprietatis nostre res sanctis fratribus cenobii beati Germani precipui confessoris, quod constat esse situm in suburbio Autisiodorensis urbis, ob anime nostre emolumentum eternorumque remuneracionem premiorum propria largicione conferre atque contradere eorum dumtaxat usibus jure perpetuo, remotis omnium potestatum inhibicionibus, mancipandas. Siquidem eedem res sunt site in pago Autisiodorense, in vicaria Odonense, in villa que dicitur Sidiliacus, id est mansi tres cum mancipiis utriusque sexus desuper commanentibus vel ad easdem jure pertinentibus insuper et rebus omnibus ad se jure aspicientibus. Unde hoc magnitudinis ac celsitudinis nostre preceptum illis fieri darique jussimus, per quod easdem res confirmamus usibus eorum eternaliter serviendas, et nemine inquietante, non abbate nec eciam ullius ministerialis vel judiciaria potestate, delegando perhenniter decernimus mancipandas, ejus scilicet tenoris pacto quatinus, pro suorum neccessitate ac comoditate quicquid ex eisdem rebus et mancipiis canonice agere decreverint, liberrimo in omnibus pociantur arbitrio atque hujus largicionis hii prenotati fratres pie reminiscentes pro nobis nostraque unanimi conjuge Hirmindrude ac cara prole pias omnipotentis Domini aures jugis precibus pulsare non abnuant. Et ut hec nostre largicionis auctoritas firmior habeatur ac per futura tempora ab universis Dei fidelibus diligencius conservetur, manu propria subter eam firmavimus anulique nostri impressione insignari jussimus.
Dat. XV kal. feb., indiccione XIa, anno XXIIII° regnante Karolo gloriosissimo rege. Actum Vernopravio. In Dei nomine feliciter. Amen.