864, 20 septembre. — Saint-Amand.

Charles le Chauve affecte sur le patrimoine du monastère de Saint-Amand au luminaire et à l'ornementation de l'autel et du tombeau où le saint repose, des biens sis à Alain (18 manses et 12 bonniers) et à Ninove (24 manses et 12 bonniers), ces deux localités étant en Brabant; à Dechy (un manse avec le verrier Baudry); à Barisis (un demi-manse avec le verrier Renoux); à «Leziacas» (le manse seigneurial constituant l'alleu donné par Rohdo pour le tombeau de saint Amand); à Bailleul (ou Belœil) (la moitié de la «villa» avec six manses); à Vicoigne (un ménil); à Cubray (un autre ménil); à Nivelles (6 manses avec un bois).

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-877), Vol. 2, Paris, 1955, no273.

A. Original perdu.

B. Copie du xiiie s., dans un cartulaire de Saint-Amand, Archives du Nord, 12 H 1, fol. 81, n° cxxxi, sous la rubrique: «Privilegium Karoli regis Franchorum».

C. Court extrait du xviie s., ne comportant que quelques mots et le protocole final, par Peiresc, Bibliothèque de Carpentras, ms. 1791, fol. 445, d'après A.

D. Copie du xviiie s., Archives du Nord, fonds de Saint-Amand, carton 1.

E. Copie du xixe s., Bibliothèque nationale, ms. lat. nouv. acq. 1219, p. 143, d'après B.

a. Martène, Amplissima collectio, t. I, col. 167, «ex chartario Elnon.» (année 863).

b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 587, n° clxxxii (année 863), d'après a.

c. Dehaisnes, Documents... concernant l'histoire de l'art dans l'Artois et le Hainaut, t. I, p. 9, édition partielle, d'après B.

Indiqué : Georgisch, Regesta, t. I, col. 128.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 265.

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1714 (année 863).

La copie D, l'édition de Dom Martène (a) et à sa suite celle de Dom Bouquet (b) datent ce diplôme de la 24e année du règne, c'est-à-dire du 20 septembre 863, ce qui a l'avantage de faire coïncider l'indiction avec l'année de l'incarnation, le chiffre 11 étant celui de 863. La concordance de la copie C qui a été faite sur l'original avec B, le fait que le diplôme ne fait aucune mention de l'abbé du monastère et que précisément Alard, le fils d'Unroch, abbé de Saint-Amand et de Saint-Bertin est mort le 2 février 864 nous invitent à donner la préférence à cette dernière année.


Texte établi d'après B et C.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Cum locis Deo dicatis et sanctis ejus vel nova dona concedimus vel vetera confirmamus, mercedem a Deo cui hec conferimus et a quo ea accepimus in eterna beatitudine nos credimus recepturos. Proinde ergo cognoscat omnium fidelium sancte Dei Ecclesie nostrorumque presentium diligentia, necnon et futurorum, quod ad gloriam nominis Dei et reverentiam beati Amandi confessoris, quem intercessorem habere cupimus, ad sacrum altare ejusdem omnipotentis Dei et venerabile sepulcrum prefati confessoris ex monasterii facultatibus delegamus, hoc est in pago Bracbandinsi in villa nuncupante Alanio mansa integra XVIII cum bunuariis XII, cum mancipiis ibidem pertinentibus sive commanentibus et quicquid ad ipsum locum pertinet, et in alio loco in ipso pago in villa nuncupante Neonifio mansa integra XXIIII cum bunuariis XII, cum omnibus servitoribus ibidem aspicientibus sive desuper residentibus seu quicquid ad ipsam villam respicit, et in Diptiaco mansum unum cum ipso vitreario Baldrico, et in Barisiaco mansum dimidium cum ipso vitreario Ragenulfo cum uxoribus et infantibus eorum, necnon et illum alodem quem Rohdo tradidit ad sepulcrum sancti Amandi, hoc est in villa Leziacas mansum dominicatum cum edificiis et terris et silvis et pratis, cum vineis, cum servitoribus VI, quicquid ibidem habuit, et in alio loco in villa nuncupante Baliolo omnem medietatem tam in edificiis quam in terris et silvis et pratis et mansos VI cum hominibus ibidem aspicientibus, et in Witiconia mansionilem unum, et in Culbraco mansionilem unum cum omnibus mancipiis seu terris sive silvis ad eosdem mansioniles pertinentibus sive desuper residentibus, et in Nivella mansos integros VI cum silva ibidem appendente ubi manent homines desuper XII. In his memoratis locis cum omni integritate ad ipsa loca pertinentia sive in ecclesiis sive in silvis vel in molendinis necnon et in terris aut mancipiis quicquid ad ipsa loca superius nominata pertinent vel resident omnia damus, tradimus et in perpetuum ad luminaria ecclesie memorate et reliqua ornamenta cuncto temporum decursu proficiendo deserviant. Unde hoc precellentie nostre preceptum fieri jussimus, per quod specialiter decernimus atque jubemus ut memorate res ad nullos alios usus a quolibet rectore subtrahantur, sed in nostra elemosina et ad posteritatis nostre salutem in presenti nostra constitutione permaneant. Et ut hec nostre auctoritatis largitio pleniorem et inconvulsam in Dei nomine semper obtineat vigorem et certius in futurum credatur, manu propria subter eam firmavimus et anuli nostri impressione roborari jussimus.

Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.

Hildeboldus notarius ad vicem Hludowici recognovi.

Data XII kl. octobris, indictione XI, anno XXV regnante Karolo gloriosissimo rege. Actum monasterio sancti ac beatissimi Amandi. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook