867, 27 décembre. — Saint-Germain d'Auxerre.
Charles le Chauve, à la prière de l'abbé Hugues (Hugues l'Abbé), donne aux clercs de Saint-Martin [de Tours] la «cella» du fisc royal appelée Chablis, sise en Tonnerrois, sur le Serein, et dédiée à saint Loup, avec ses dépendances tant en Tonnerrois qu'à «Neriniacus» et à Uzy en Avalois, dans la «villa Guisio» en Autunois et ailleurs, à charge de chanter chaque jour, pour le salut de son âme et des siens et pour la stabilité du royaume, après chacune des sept heures canoniales, un des sept psaumes de la Pénitence avec trois capitules et une collecte.
A. Original perdu.
B. Copie du xviie s., sur papier timbré, «collationnée pour produire. Barly», Archives de l'Yonne, G 2311.
a. Martène, Thesaurus novus anecdotorum, t. I, col. 42, «ex cartario S. Martini».
b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 607, n° ccvi, d'après a.
c. Quantin, Cartulaire général de l'Yonne, t. I, p. 95, d'après b.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 279.
Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1745.
Indiqué : Mabille, La Pancarte noire, p. 92, n° lii, et p. 159, n° 66.
La présence de Charles le Chauve à Auxerre pour les fêtes de Noël de l'année 867 est confirmée par Hincmar: «... Karolus per civitatem Remorum transiens, Trecas venit indeque Autisiodorum adiit, ubi Nativitatem Domini celebravit.» (Annales Bertiniani, éd. Waitz. p. 90.)
Texte établi d'après B et a.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Carolus Dei gratia rex. Quicquid pro Dei sanctorumque amore et reverentia efficere satagimus, profuturum nobis ad praesentis vitae curricula felicius transigenda et ad futurae beatitudinis praemia facilius obtinenda non dubitamus. Comperiat igitur omnium fidelium sanctae Dei Ecclesiae nostrorumque, praesentium ac futurorum, solertia quia, ob Dei amorem et beati Martini, egregii confessoris atque pontificis, reverentiam, ad deprecationem carissimi nobis Hugonis, reverendi ejusdem beati Martini coenobii abbatis, in divae recordationis genitoris nostri Hludovici, excellentissimi augusti, et genitricis nostrae Judith, gloriosae imperatricis, eleemosinam et nostram, seu amantissimae nobis conjugis Hermintrudis, gloriosae reginae, atque prolis nostrae, complacuit serenitati nostrae quandam fisci nostri cellam, nomine Capleiam, in pago Tornadrinsi, super fluvium Sedenae sitam, in honorem sancti Lupi confessoris dedicatam, cum omnibus sibi pertinentibus rebus et mancipiis, eidem beatissimo egregio confessori atque pontifici, in usus congregationis clericorum in ejus coenobio Deo jugiter famulantium largiri et largiendo perpetim habendam confirmare. Unde hoc altitudinis nostrae praeceptum fieri eidemque sancto loco dari jussimus, per quod praefatam cellam cum omnibus villulis et appendicibus suis, tam in eodem pago quam in Avalensi, in villa Neriniaco et Ultisiaco, et in pago Augustodunensi, in villa Guisio, et in aliis villulis ad eandem cellam juste pertinentibus, cum ecclesiis, domibus, aedificiis, vineis et silvis, pratis, pascuis, aquis aquarumve decursibus, farinariis, mancipiis utriusque sexus desuper commanentibus vel ad easdem res juste et legaliter pertinentibus plenaque integritate in usus et stipendia ejusdem congregationis deputamus, ita ut easdem res praefata congregatio aliis suis rebus uniat et pro suo libitu absque alicujus contradictione obtineat atque possideat et nulli rectorum ejusdem coenobii liceat ex iisdem rebus quicquam minuere aut subtrahere, aut in alios praeter quos constituimus usus retorquere, ut pro absolutione peccaminum praefati genitoris et genitricis nostrae nostrorumque, conjugis et prolis, totiusque regni nostri statu Dei misericordiam jugiter exorent et quotidie, unaquaque septem horarum canonicarum secundum consuetudinem expleta, unum septem psalmorum poenitentialium ordinabiliter cum tribus capitulis et collecta nostris futurisque temporibus decantent. Ut autem haec largitionis nostrae auctoritas inviolabilem obtineat firmitatem, manu propria eam subter firmavimus et impressione bullae nostrae sigillari jussimus.
Signum Karoli gloriosissimi regis.
Leotgarius notarius ad vicem Goslini recognovit.
Datum sexto calendas januarias, indictione prima, anno XXVIII regnante Carolo gloriosissimo rege. Actum in monasterio sancti Germani Autissiodorensis. In Dei nomine feliciter. Amen.