869, 28 juin. — Bézu.

Charles le Chauve, après avoir rappelé la donation qu'il avait faite à la prière d'Eudes, évêque de Beauvais, au monastère de Saint-Lucien, uni à l'église de Beauvais, de la moitié de Luchy en Beauvaisis, en ce temps-là tenue en bénéfice par un de ses chapelains, Rodingus, pour être affectée au vestiaire des frères, y ajoute, à la prière du même prélat et des frères de Saint-Lucien et avec la même affectation, l'autre moitié de la dite «villa», désormais libérée par la mort de son vassal Sifroy (Sigefridus) qui la tenait en bénéfice, avec toutes ses dépendances et notamment des vignes sises «in villa Arsitio», à charge de célébrer le 22 juin de chaque année l'anniversaire de son très cher et fidèle vassal Guy (Wido), un repas devant être servi ce même jour aux frères sur les revenus de la seconde moitié de la dite «villa».

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-877), Vol. 2, Paris, 1955, no325.

A. Original perdu.

B. Copie du xviiie s., collationnée sur l'original par Lafaulche, conseiller maître à la Chambre des comptes, Archives nationales, K 189, n° 45.

C. Copie du xviie s., dans un recueil intitulé: «Chartes concernant Saint-Lucien de Beauvais», manuscrit de l'Institut 829, fol. 13, sans indication de source.

D. Copie fautive du xviie s., dans les Matériaux pour un traité des fiefs et des droits seigneuriaux réunis par Auguste Galland, Bibliothèque nationale, ms. fr. 16179, fol. 3, sans indication de source.

E. Copie fautive du xviie s., dans un second exemplaire de l'ouvrage cité sous la lettre D, Bibliothèque nationale, ms. fr. 18084, fol. 7, d'après D.

a. Pierre Louvet, L'histoire de la ville et cité de Beauvais (1614), p. 338 (traduction dans le corps de l'ouvrage et texte latin dans les marges), sans indication de source.

b. Antoine Loisel, Mémoires des pays ... de Beauvais et Beauvaisis (1617), p. 244, d'après A.

c. Antoine Loisel, ibidem, p. 242, d'après la même source que a.

d. Mabillon, Annales ordinis sancti Benedicti, t. III, p. 677 (éd. de Lucques, p. 628), «ex authentico», d'après A.

e. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 617, n° ccxix, d'après d.

Indiqué : Georgisch, Regesta, t. I, col. 134.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 286.

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1757.

Il n'y a lieu de retenir pour l'établissement du texte de ce diplôme que les éditions de Loisel (b) et de Mabillon (d) qui ont été faites d'après l'original. Les copies manuscrites, même B et C, sont fautives. D'après une tradition représentée par D, E, a et c, le diplôme serait daté du trois des calendes de juillet (29 juin). Peut-être ces copies et éditions se rattachent-elles directement ou indirectement — il est très possible que les copies D et E aient été faites d'après a, — au cartulaire perdu mentionné par H. Stein dans la Bibliographie des cartulaires français sous le n° 414. La date est omise dans la copie C.


Texte établi d'après b et d et pour le protocole final d'après B.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Cum locis divino cultui mancipatis quiddam nostrae proprietatis conferimus, hoc nobis ad praesentem vitam felicius transigendam, immo etiam ad aeternae remunerationis emolumentum profuturum omnino confidimus. Idcirco noverit omnium sanctae Dei Ecclesiae fidelium et nostrorum, praesentium scilicet ac futurorum, sollertia quia nos, animae nostrae saluti necessario consulentes necnon etiam necessitatibus Deo servientium compatientes, ad petitionem karissimi nobis Odonis Belvacensis urbis praesulis, villam quandam proprietatis nostrae sitam in pago Belvacense, quae vocatur Luciacus, medietatem scilicet ejusdem villae, quam tunc temporis quidam capellanus noster, nomine Rodingus, in beneficium tenebat, monasterio preciosorum martyrum Luciani, Maxiani atque Juliani, quod subditum atque conjunctum sanctae matri ecclesiae Belvacensi esse constat, et fratribus inibi Domino famulantibus, ad necessaria scilicet vestimentorum, concessimus et per praeceptum nostrae auctoritatis perpetualiter possidendam delegavimus, sicuti in praecepto donationis nostrae manifeste claret. Sed quia tunc integritatem praescriptae villae, veluti memoratus pontifex postulaverat, praefato monasterio et monachis ibidem Domino famulantibus dare nequivimus, quippe quam vassalus noster quidam, nomine Sigefridus, tunc in beneficium retinebat, decedente eodem atque humanis rebus valefaciente, ad petitionem rursus memorati pontificis et praefatorum fratrum alteram medietatem suprafatae villae cum omni integritate, cum ecclesiis, domibus, aedificiis, cambis, curtiferis, viridariis, ortis, vineis in villa Arsitio sitis ad ipsam villam juste pertinentibus, terris, silvis, pratis, pascuis, aquis aquarumve decursibus, perviis, adjacentiis, exitibus et regressibus, mancipiis utriusque sexus desuper commanentibus vel ad eamdem villam juste legaliterque pertinentibus, et quidquid ad praedictam villam pertinere dinoscitur, ob emolumentum mercedis animae nostrae atque ob aeternorum remunerationem praemiorum, simulque in eleemosyna fidelis ac carissimi nobis vasalli nostri Widonis, pro redemptione scilicet ipsius animae atque absolutione peccaminum, saepe fato monasterio et fratribus ibidem Domino servientibus concedimus aeternaliter habendam, et de nostro jure in jus ac proprietatem ipsius monasterii et saepe memoratorum fratrum sollempni more transferimus, atque hoc praecepto nostrae auctoritatis confirmamus ad vestimenta sibi subministranda, eo scilicet pacto ut nulli praesulum per succedentia tempora liceat ex eisdem rebus quicquam subtrahere, vel minuere, aut in alios praeter quos constituimus usus retorquere. Et quia eodem die, quo idem fidelis et carissimus nobis vasallus noster Wido obiit, duodecimo scilicet kl. julii, anniversarius domni et genitoris nostri divae memoriae Hludowici dies depositionis esse dinoscitur, volumus ut singulis annis a fratribus praefati monasterii decimo kl. ejusdem mensis anniversarius praefati Widonis celebretur, ac de praefata medietate villae refectio fratribus pleniter praeparetur, et praeter ipsum anniversarium sicut pro unoquoque monachorum ex eodem coenobio a seculo migrantium, ita pro absolutione animae ipsius Widonis in missis et psalmis et aliis orationibus supplices Deo aeternatim preces fundant. Reliqua vero omnia quae ex praefata villa exire potuerint in usus eorumdem monachorum, ad necessaria scilicet vestimentorum deputentur, ut his quae minus sibi sufficiebant nostra liberalitate et munificentia adjuti, facilius eos delectet pro nobis et conjuge ac prole simulque pro saepe dicto carissimo vasallo nostro Widone Domini misericordiam implorare. Ut autem haec nostrae largitionis auctoritas firmior habeatur, et nostris futurisque temporibus inviolabilius conservetur, manu propria subter eam firmavimus et anuli nostri impressione sigillari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

(Chrismon) Hildeboldus notarius ad vicem Gosleni recognovi et subscripsi.

Data IV kl. julii, indictione secunda, anno XXX regnante Karolo gloriosissimo rege. Actum apud salas Basiu. In Dei nomine feliciter. AMHN.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook