844, 30 avril. — Castel-Ferrus.

Charles le Chauve donne en toute propriété à Heudri (Hildricus), son fidèle, un manse avec une chapelle dédiée à saint Geniès dans la «villa» de Cesseras en Minervois, dans le ressort de Narbonne.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no35.

A. Original. Parchemin autrefois scellé. Hauteur, 567 mm. à gauche, 552 mm. à droite; largeur, 590 mm. en haut, 570 mm. en bas, à la hauteur de la date. Bibliothèque nationale, ms. lat. 8837, fol. 32 v° (ancien fonds de Lagrasse).

B. Copie de l'année 1668, par Gratian Capot. Bibliothèque nationale, Collection Doat, vol. 66, fol. 43, d'après A.

a. Histoire générale de Languedoc, t. I, preuves, col. 78, n° lviii, (année 843), d'après A.

b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 440, n° xvii (année 843), d'après A.

c. Histoire générale de Languedoc, édition Privat, t. II, col. 222, n° 106, d'après A.

Fac-similé : Fac-similés de l'original: Lot, Lauer et Tessier, Diplomata Karolinorum, III, pl. x. — Reproduction du monogramme et de sa légende dans le Nouveau Traité de diplomatique, t. III, pl. 67, p. 657.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 208 (année 843).

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1542 (année 843).

Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 98, n. 4 et p. 105.

Indiqué : Jusselin, Liste chronologique..., dans Le Moyen Age, t. XXXIX (1929), p. 220, avec fac-similé des notes.

Les données chronologiques de la date ne concordent pas. Le 30 avril de la quatrième année du règne est le 30 avril 844, mais le chiffre de l'indiction répondant à l'année 844 est 7.


(Chrismon) In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Regalis celsitudinis moris est fideles suos donis muliplicibus et honoribus ingentibus honorare atque sublimare. [2] Proinde morem parentum regum videlicet predecessorum nostrorum sequentes, libuit celsitudini nostrae quendam fidelem nostrum, Hildricum nomine, de quibusdam rebus nostrae proprietatis honorare atque in ejus juris potestatem liberalitatis nostrae [3] gratiam conferre. Idcirco noverit experientia atque industria omnium fidelium nostrorum, tam presentium quam et futurorum, quia concedimus eidem fideli nostro Hildrico ad proprium quasdam res juris nostri sitas in pago Menerbense, in suburbio [4] Narbonense, in villa quae dicitur Censeradus, mansum unum cum capellam ibidem consistentem, que est constructa in honore sancti Genesii. Memoratas res cum omni integritate et eorum appendiciis cum domibus, aedificiis, terris, vineis, [5] pratis, silvis, pascuis, farinariis, aquis aquarumve decursibus, vel etiam quicquid ad supradictas res juste et legaliter pertinere videtur praedicto fideli nostro Hildrico ad proprium per hanc nostrae auctoritatis conscriptionem concedi-[6]-dimus et de nostro jure in jus ac potestatem illius sollemni donatione transferimus, ita videlicet ut quicquid ab hodierno die et tempore exinde pro sua utilitate atque commoditate jure proprietario facere decreverit, [7] liberam et firmissimam in omnibus habeat potestatem faciendi, tam donandi quam vendendi seu commutandi necnon etiam heredibus relinquendi. Et ut haec nostrae largitionis atque donationis [8] auctoritas perpetuam obtineat firmitatem manu propria subter eam firmavimus et de anulo nostro adsignari jussimus.

[9] Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.

[10] (Chrismon) Jonas diaconus ad vicem Hludowici recognovit et subscripsi[t] (Signum recognitionis sub quo notae: Jon-as notarius advicem Lu-do-vi-ci recognovit et subscripsit.) [Locus sigilli].

[11] Data II kl. mai., anno IIII, indictione VI, regnante Karolo gloriosissimo rege. Actum Ferrucius villa. In Dei nomine feliciter. AMHN. (Nota) Amen.