[840, 20 juin – 875, 25 décembre].

Charles le Chauve, à la prière de Sintremundus, prévôt (praepositus) du monastère de Saint-Clément, bâti par lui et ses compagnons dans un lieu désert et inculte du Roussillon sur la Tet, prend sous sa protection le monastère et son territoire jusque «Ad Yla ex uno latere, sive etiam usque ad Vineale» et au torrent dit de Barcelone, affluent de la Tet, et lui accorde l'immunité ainsi que la liberté des élections abbatiales.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-877), Vol. 2, Paris, 1955, no388.

A. Original perdu.

B. Copie de l'année 1679, par Dom Estiennot, Bibliothèque nationale, ms. lat. 12771 (anc. Saint-Germain lat. 568, Fragmenta historiae [Aquitanicae], t. IX), p. 273, sous le titre: «Praeceptum Karoli puto Calvi, pro coenobio Sti Clementis in pago Russilionensi super fluvium Teda sito, ex archivo regio Carcassonensi».

C. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Languedoc (Bénédictins), vol. 74, p. 195, d'après a.

a. Pierre de Marca, Marca hispanica, col. 785, n° xxiii, «circa an. 850. Ex eodem archivo regio [Carcassonensi]».

b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 516, n° ciii, «circa an. 850», d'après a.

c. Histoire de Languedoc, édition Privat, t. II, preuves, col. 282, n° 137, (vers 850) d'après a et b.

d. Ramon d'Abadal i de Vinyals, Catalunya carolingia, t. II, 1re partie (1926-1950), p. 180.

Indiqué : Bibliothèque nationale, Collection Doat, vol. 2, fol. 246, dans l'«Inventaire d'une partie des copies des titres choisis dans le Trésor des chartres de Sa Majesté de la cité de Carcassonne envoyées à Paris le 29e juillet 1668».

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 292 (année 850).

Le monastère de Saint-Clément dans le Roussillon n'est connu que par ce diplôme. Il a laissé son nom à l'ancienne église de Saint-Clément de Régleille, aujourd'hui désaffectée. Cf. p. 367, n. 1. — On rapprochera cet acte des diplômes expédiés en faveur des établissements de Gothie pendant le siège de Toulouse, en 844, et surtout du n° 53, pour le monastère d'Arles-sur-Tech.


Texte établi d'après B et a.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Si erga loca divino cultui mancipata propter amorem Dei eorumque inibi famulantium beneficia oportuna largimur, praemia nobis apud Deum rependi non dubitamus. Idcirco noverit omnium fidelium sanctae Dei Ecclesiae nostrorumque, tam praesentium quam futurorum, sinceritas atque magnitudo quia vir venerabilis Sintremundus, praepositus monasterii vel cellulae sancti Clementis, veniens ad nos innotuit celsitudini nostrae quod ipse cum ceteris fratribus suis in pago Russilionense super fluvium Teda illud monasterium de eremo traxissent, in quo nunc, Deo opitulante, cum ceteris qui Deo militant ibi manebat, obsecrans ut praefatum monasterium quod ab eremo traxerunt cum omnibus ad se pertinentibus suaque affinitate ex omnibus partibus, videlicet quod conjungitur usque ad Yla ex uno latere, sive etiam usque ad Vineale vel usque ad gurgitem Barchinonam qui discurrit in Teda fluvium, et in circuitu sicut ipse mons vergit usque in praefato flumine, sub nostra defensione et tuitione susciperemus, quatenus in eodem quiete et secure vivere auderent. Cujus precibus ob amorem Dei et reverentiam divini cultus adquiescere placuit et hos nostrae auctoritatis apices fieri decrevimus, per quos praecipimus atque jubemus ut nullus judex publicus nec quislibet ex judiciaria potestate in jam dicto monasterio aut in rebus ad eundem inspicientibus vel pertinentibus temerario ausu ingredi ad mansiones vel paratas faciendas, aut fidejussores tollendos aut homines ejusdem monasterii injuste distringendos, aut ullas redibitiones vel illicitas occasiones requirere nec exactare praesumat, sed liceat praefato praeposito vel successoribus suis seu cunctis fratribus ibi Deo servientibus sub nostro mundeburdo quiete vivere ac residere, quatenus ipsi pro nobis ac prole vel conjuge nostra seu etiam pro totius regni nostri stabilitate Domini misericordiam exorare delectent. Et quandoquidem divina vocatione memoratus praepositus ex hac luce migraverit, quando ipsi monachi inter se tales invenerint qui eos secundum regulam sancti Benedicti regere valeant, per hoc nostrae auctoritatis praeceptum eis licentiam concedimus eligendi praepositos vel abbates qui eos secundum praefatam regulam regant. Et ut haec auctoritas praeceptionis nostrae inviolabilem obtineat firmitatis vigorem et ut omnibus fidelibus sanctae Ecclesiae et nostris, praesentibus scilicet et futuris, verius certiusque credatur ac diligentius nostris futurisque temporibus conservetur, eam manu nostra subter firmavimus et de anulo nostro sigillari jussimus.