841, 10 mai. — Attigny.

Charles le Chauve, à la prière de Loup, abbé de Ferrières, confirme deux préceptes de Louis le Pieux, portant, l'un, permission aux moines d'élire librement leur abbé, l'autre, concession au monastère de la «cella» de Saint-Josse en Ponthieu, à charge d'y assurer l'hospitalité des pèlerins, à quoi il ajoute la confirmation de l'immunité accordée au monastère de Ferrières par ses prédécesseurs, l'étendant à la «cella» de Saint-Josse, et renonçant au produit des droits fiscaux susceptibles d'être perçus sur les biens des deux établissements.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no3.

A. Original. Parchemin autrefois scellé. Hauteur, 505 mm. à gauche, 520 mm. à droite; largeur, 620 mm. en haut, 610 mm. en bas. Archives du Loiret, H 66.

a. Dom Morin, La naissance miraculeuse de la chapelle de Bethléem en France, p. 141, probablement d'après A.

b. Dom Morin, Histoire du Gastinois, édit. Quesvers, t. III (1889), p. 176, d'après A.

c. E. Jarossay, Histoire de l'abbaye de Ferrières-en-Gâtinais, dans Annales de la Société historique et archéologique du Gâtinais, t. XVIII (1900), p. 229, n° ii, d'après A.

Fac-similé : Fac-similés de l'original: Collection des fac-similés de l'École des Chartes, ancien fonds, n° 748 (héliogravure). — Lot, Lauer et Tessier, Diplomata Karolinorum, III, planche i.

Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 26 et n. 9.

Indiqué : Jusselin, Liste chronologique et lecture des mentions en notes tironiennes dans les diplômes de Charles le Chauve, dans Le Moyen Age, t. XXXIX (1929), p. 218, avec fac-similé des notes.

Des préceptes de Louis le Pieux que l'abbé Loup avait présentés à Charles le Chauve et qui devaient être au nombre de deux, l'un assurant aux moines la liberté de l'élection de l'abbé, l'autre portant union de la cella de Saint-Josse au monastère de Ferrières, ni l'un ni l'autre ne nous est parvenu. Mais il est fait allusion au second dans plusieurs lettres de Loup. La première, bien qu'elle figure dans le recueil des lettres de cet abbé, n'est pas intitulée à son nom; elle est adressée à Lothaire par les moines de Ferrières. Ceux-ci protestent contre la donation que Lothaire a faite à un certain Rhuodingus de la cella de Saint-Josse qu'ils avaient reçue de Louis le Pieux, comme en fait foi un «édit» de cet empereur. Dans une autre lettre écrite par Loup vers le milieu de l'année 845, celui-ci rappelle au roi Charles le Chauve que c'est par l'intercession de sa mère, l'impératrice Judith, que l'empereur Louis a donné la cella de Saint-Josse au monastère de Ferrières. Il rappelle la même intercession de la mère de Charles le Chauve dans une autre lettre écrite à l'automne de 846. La donation de Saint-Josse à Ferrières eut donc lieu après 819.


(Chrismon) In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex omnibus fidelibus sanctae Dei Ec[c]lesiae in regno nostro tam praesentibus quam futuris. Cum petitionibus servorum Dei annuimus [2] sanctisque locis vel nova dona concedimus vel vetera confirmamus, ut credimus, divinam nobis conciliamus clementiam providemusque salutis ac pacis nostrae stabilimento. Sciat itaque vestra diligentia quod adiit majestatem culminis nostri venerabilis abbas Lupus ex monasterio quod vocatur integre Bethleem, vulgo Ferrarias, et ostendit quod, praeter [3] alia privilegia quae prisci reges loco cui praeesset contulissent, beatae memoriae pater noster Hludowicus, serenissimus ac piissi[mus] imperator, indulserit ut monachi ex eodem coenobio, quandocumque suo migrante abbate, licentiam de se ipsis haberent alium eligendi, quamdiu talis in eis inveniri potuisset qui secundum regulam sancti Benedicti eundem locum [4] gubernare sufficeret, et ut, sublata gravi necessitate, monachi illic regulariter vivere possent et pro firmitate ejus imperii et incolumitate ipsius ac prolis ejus Dominum libentius exorarent, contulerit idem gloriosissimus imperator monasterio Ferrariensi cellam sancti Judoci, sitam in pago Pontiu, super fluvium Quantiam, in loco qui dicitur Schaderias, [5] cum omnibus ad eam jure et legaliter pertinentibus, ut in dominatione et regimine rectorum coenobii Ferrariensis perpetuo consistens utilitatibus monachorum ita deserviret ut quicquid residuum esset hospitalitati quae peregrinis illic sollemniter exhibetur in usus fratrum assidue cederet. Harum utrarumque rerum praecepta domini [6] patris nostri prae manibus habens supplicavit memoratus abbas ut quod patris nostri confirmasset clementia, nostra innovaret mansuetudo. Praeterea flagitavit ut immunitatis edicta priscorum principum sem[perque] cum reverentia nominandi domini patris nostri, nostra [auct]oritate denuo firmaremus. Regiam igitur secuti consuetudinem et circa patris nostri actus nostrum declarantes affectum [7] praecipueque divinae retributionis intuitu, praefato abbati et congregationi ejus quod poscebat indulsimus, scilicet ut, post abbatis ipsius exessum, potestatem habeant alium, qui tamen idoneus sit, eligendi, et praedicta cella sancti Judoci ad subsidium monachorum in regimine maneat Ferrariensis abbatis ut, sicut Ferrariensem cellam, ita etiam sancti Judoci juste ac rationabiliter disponere valeat et gubernare, [8] praecipientesque jubemus ut nullus judex publicus aut aliquis ex fidelibus sanctae Dei Ecclesiae ac nostris in ecclesiis aut villis aut agris seu quibuslibet possessionibus praedictarum cellarum aliquam praesumat violentiam facere aut quaslibet injustas occasiones inferre aut aliquid quod ad lesionem ipsorum sanctorum locorum pertineat irrogare, sed quicquid ex eis fiscus noster sperare [9] potuerat, totum nostra largitione, quam pro nomine Domini et aeterna remuneratione fecimus, in usus proficiat pauperum et stipendia monachorum, ut servos Dei in praefatis coenobiis habitantes pro nobis et pro nostra posteritate ac stabilitate regni nobis a Deo commissi ipsum delectet intentius exorare. At[que ut] haec auctoritas nostris futurisque temporibus, Deo [10] protegente, inconvulsa valeat permanere, manu propria illi subscripsimus et anuli nostri impressione eam jussimus roborari.

[11] Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.

[12] (Chrismon) Meginarius notarius ad vicem Hludowici recognovi et s. (Signum recognitionis, in quo notae: Me-gi-na-rius notarius advicem Lu-do-vi-ci recognovi et subscripsi. Ipse magister fieri et firmare jussit.) (Locus sigilli).

[13] Data VI idus maias, anno primo Christo propitio regni domni Karoli gloriosissimi regis, indictione [IV]. Ac[tum] Atiniaco palatio regio. I[n] D[ei nomine] feliciter. [Amen].


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook