877, 24 juin. — Soissons.
Charles le Chauve, à la prière des moines du monastère de Saint-Mihiel, situé en Verdunois sur le ruisseau de Marsoupe, confirme l'affectation de biens consentie par l'empereur Lothaire en faveur de la communauté, seule qualifiée pour les gérer dans la personne de son prévôt, toute immixtion de l'abbé étant exclue. Il complète cette affectation par celle de Bouconville, sur le [Rupt-de-] Mad, dans le «pagus Scarmensis», et de tout ce qui appartient au monastère «in monte Gisialdi», en Saintois. De ces biens, les moines jouiront comme de tout ce qu'ils possédaient déjà, c'est-à-dire Marsoupe, Chauvoncourt, Ménonville, Bislée, «Godeliniaca villa» (ou «Godelmiaca villa»), Loupmont, Villers, Mirecourt (?), une saline à Vic, un manse avec des vignes à Toul; en Saintois, Fraisnes, Houécourt et Jainvillotte; en Ornois, Tourailles; enfin, avec affectation au luminaire, Boulaincourt, Longeaux et une chapelle à Verdun. Les moines prieront aux intentions accoutumées et particulièrement à celles d'Hilduin, jadis abbé du monastère.
A. Original perdu.
B. Copie du xiie s. (1150-1178), dans le Cartulaire I de Saint-Mihiel, p. 62, sous la rubrique: «XIII. Karolus imperator confirmat quamdam portionem quam frater ejus Lotharius contulerat et quedam beneficia restituit», Archives de la Meuse, fonds de Saint-Mihiel.
C. Copie de l'année 1876, par Ulysse Robert, dans une transcription figurée du Cartulaire I de Saint-Mihiel, Bibliothèque nationale, ms. lat. nouv. acq. 1283, p. 62, d'après B.
a. Martin Rethelois, dans son édition de l'Histoire de Saint-Mihiel par dom Hennezon, publiée en appendice au tome II de la traduction de Yepes, Chroniques générales de l'ordre de S. Benoist, p. 87, écriture n° lxi, d'après B.
b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 665, n° cclxxvii, d'après a.
c. A. Lesort, Chronique et chartes de l'abbaye de Saint-Mihiel, p. 84, n° 16, d'après B.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 310.
Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1816.
Le diplôme de Lothaire Ier constituant la mense conventuelle du monastère de Saint-Mihiel est perdu.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus ejusdem Dei omnipotentis misericordia imperator augustus. Si locis divino cultui mancipatis imperialis celsitudinis emolumentum impendimus, et ad presentem vitam facilius transigendam et ad eternam felicius capessendam hoc nobis prodesse confidimus. Noverit igitur omnium fidelium sanctȩ Dei Ecclesie nostrorumque, tam presentium quam futurorum, industria quoniam monachi in cenobio sancti Michaelis archangeli, quod situm est in pago Virdunensi super fluvium Marsupium, nostram adierunt excellentiam, petentes ut, ob animȩ nostrȩ remedium et sui loci utilitatem, nostrȩ altitudinis eis concessi[sse]mus preceptum, quatinus portionem quam eis frater noster Hlotharius per preceptum contulit et presentialiter habent confirmassemus. Quorum precibus libenter adquiescentes, sancimus ut jam dicta portio in eorum usus eternaliter permaneat et a nemine abbatum ipsius loci in beneficium cuilibet detur neque ab eorum potestate ullo modo subtrahatur, sed immo in eorum dispositione et utilitate eternaliter consistat. Precipiendo etiam nostra auctoritate firmum atque inviolatum in posterum esse sancimus ut nullus abbas vel quelibet alia potestas ordinandis eorum rebus se intermittat, scilicet vel ministeriales in prefato monasterio mutare vel prebendas dare, sed tantum preposito ejusdem loci cum consensu cȩterorum fratrum res eorum sine alicujus perturbatione liceat ordinare. Preterea per hoc nostrȩ liberalitatis preceptum memoratis fratribus cenobii sancti Michaelis concedimus in pago Scarmensi super fluvium Maticum villam quȩ dicitur Boconisvilla et in pago Soentensi in monte Gisialdi quicquid ibi de ratione sancti Michaelis pertinet. Unde hoc nostrȩ imperialis celsitudinis preceptum fieri ac sepe dictis fratribus dari jussimus, per quod precipimus atque jubemus ut ab hodierna die et deinceps prefate res ad utilitatem et dispositionem jam dictorum fratrum pertineant cum omnibus ad se juste et rationabiliter pertinentibus et hujusmodi exinde agendi potestatem habeant, sicut et ex aliis rebus que eis actenus concessȩ habentur, videlicet villa Marsupia et Calvonis curte et Mononis villa et Bislata et Godelmiaca villa et Longomonte et Villare et Morucocurte et patella una in Vico, et Tullo mansum unum cum vineis; et in Sogentensi, Fraxino et Warhericurte et Gedanis villa; et in pago Ornensi, Toralias cum appendiciis suis, et ad luminaria concinanda Bodelincurte et Longa aqua, et capella una in Viriduno, et ob hoc pro remedio animȩ nostrȩ, conjugis et prolis et pro totius imperii statu atque Hilduini, venerabilis olim ipsius loci abbatis, Dominum exorare assidue studeant. Et ut hoc per omnia tempora inviolabiliter conservetur, manu propria subter firmavimus et bullarum nostrarum impressionibus insigniri jussimus.
Data VIII° kl. jul., indictione X, anno XXX°VIII° regni domni Karoli imperantis in Franciam et imperii ejus anno II. Actum Suessionis civitate. In Dei nomine feliciter. Amen.