[840-875, 25 décembre].

Acte faux

Charles le Chauve confie à une communauté, qui ne devra pas comprendre plus de vingt-cinq prêtres, diacres, sous-diacres et clercs minorés, le service des autels du monastère de Notre-Dame de Soissons et assigne à leur entretien la «villa» de Chouy et la dîme de Pargny. Ils recevront en outre une prestation annuelle de 250 muids de vin, à raison d'une ration quotidienne d'une hémine (trois livres) pour les prêtres, de deux livres pour les diacres et d'une livre pour les autres, ration qui sera complétée par de la cervoise en cas de récolte insuffisante.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-877), Vol. 2, Paris, 1955, no499.

A. Original du faux perdu.

B. Copie du xie s., en partie figurée, Bibliothèque municipale de Rouen, ms. 3123 (Collection Leber, n° 5637).

C. Copie du xviie s., par Baluze, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 95, fol. 242, sous le titre: «Praeceptum Caroli regis (Calvi) de stipendiis et servitiis clericorum sancti Petri in parvisio Suession.», d'après B.

a. Dom Michel Germain, Histoire de l'abbaye royale de Notre-Dame de Soissons, p. 434 (année 872), d'après A ou B.

b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 641, n° ccxlv, (année 872), d'après a.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 296.

Il est très possible qu'il n'y ait jamais eu de pseudo-original et que la copie mentionnée sous la lettre B en ait toujours tenu lieu, auquel cas le faux aurait été fabriqué au début du xie siècle. Les clercs dont il est ici question formaient le chapitre de Saint-Pierre (Dom Michel Germain, ouvr. cité, passim).


Texte de B, complété par C.

Karolus gracia Dei rex Francorum. Summa coenobii nobilitas puellarum sanctimonialium sanctȩ Dei genitricis Mariȩ Suessonica civitate fundatum magnificis debet apparatibus semper attolli et temporalium [2] rerum facultatibus magnifice dictari, sed non minus immo copiosius atque laudabilius in Dei laudibus semper convenit et orationibus preparari. Et quia femineus sexus in Dei servitio singularis sine virilis sexus [3] aminiculo non perfecte prevalet ministrare, consequenter ȩcclesiasticorum ordinum dignitate sublimes, presbiteri scilicet, diacones, subdiacones atque minorum graduum clerici apto suo sexui loco et tempore admittantur sacris [4] altaribus servituri, horis quoque semper competentibus ad diurna conveniant missarum sollempnia et ad ea quȩ sibi congruunt ministeria cum omni devotione diligentia diligenter inducti id ad quod admi[ttentur] [5] honeste concelebrent, peractis quoque officiis, pura se comitante conscientia et sororum religiosarum custodia reverenter abscedant. Proinde et eorum certus numerus varietatibus graduum suffitiens ultra q[uinarium] [6] atque vigenarium nequaquam excedant numerum sub constitutis stipendiis militantes. Habeant quoque ipsi clerici villam suis usibus delegatam quȩ dicitur Choa cum integritate sua, et totam annonę decimam atque nut[rimenti] [7] de villa Patriniaco recipiant unde panem cibosque cȩteros quadragesimales atque vernales cotidie habeant et inde vestimenta, quisque pro qualitate suȩ personȩ, acipiant, ad cotidianum vero vel festivum pot[um a preposito] [8] loci annuatim CC et L modii eis dabuntur quando plena fuerit vini habundantia et hac mensura per dies singulos, sacerdotes eminam, id est III libras, diacones II, subdiacones vel minorum ordi[num clerici] [9] unicas vini libras accipiant. Si autem sterilitas temporis impedierit ut suprascripta mensura pleniter non possit tribui, quod minus fuerit cervisa subplebitur, ut indicta eis numquam desit cotidiani p[otus men]-[10]-sura. His itaque nostrȩ preceptionis dispositionibus ordinatis certatim volumus ut quae regia auctoritate stabilita sunt per successiones temporum perhenniter serventur et nullius temeritate sit [violatum] [11] quod nostra videtur auctoritate confirmatum.

(Monogramma).