844, 12 août. — «In villa Mariscarias», en Auvergne.

Charles le Chauve concède en toute propriété à Hincmar, prêtre, des biens sis en Pincerais donnés jadis par Heugeod (Hildegaudus) et sa femme à l'empereur Charlemagne.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no57.

A. Original. Parchemin autrefois scellé. Hauteur, 435 mm. à gauche, 430 mm. à droite; largeur, 640 mm. Archives nationales, K 10, n° 9 (ancien fonds de Saint-Denis).

B. Copie du xviie s., par Dom Michel Germain, Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 205, fol. 246 v°, et ms. français 20851, fol. 67, d'après A.

C. Copie du xviie s., Archives nationales, K 10, n° 9, d'après A et a.

D. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Champagne, vol. 30, fol. 165 v°, d'après b.

E. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection du Vexin, vol. 11, fol. 43, d'après a ou c.

a. Mabillon, De re diplomatica, p. 528, n° lxxxiv (année 843), d'après A.

b. Félibien, Histoire de l'abbaye royale de Saint-Denis, preuves, p. LXIV, n° lxxxv, d'après a.

c. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 467, n° lxvi, d'après a.

d. Tardif, Cartons des Rois, p. 96, n° 145, d'après A.

Fac-similé : de l'original: Lot, Lauer et Tessier, Diplomata Karolinorum, III, pl. xiii.

Indiqué : Georgisch, Regesta, t. I, col. 104.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 214.

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1568.

Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 121, n. 1.

Les deux éléments de la date ne concordent pas. Le 12 août de la 5e année du règne répond au 12 août 844; l'indiction 6 est celle de l'année 843. — On rapprochera de ce diplôme la mention contenue dans celui du 19 septembre 862 d'une villa appelée Mansus Adalingi, en Pincerais, qu'Hincmar, devenu archevêque de Reims, avait donné à Saint-Denis pour l'entretien des frères infirmes.


In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Si servorum Dei utilitatibus regia munificentia providemus, a Deo conservandi ac sublimandi [2] principatus nostri consuetudinem exercemus, maxime illis ex administrationis nostrae potestate consulentes qui sua pro divino amore contemnentes celestis gratiae contemplationi inservire satagerunt, quoniam propensius ea quae illis committimus [3] in divinis officiis expendi confidimus qui sua utilius juxta vocem dominicam sunt largiti. Idcirco noverit omnium fidelium nostrorum, praesentium scilicet et futurorum, industria quia venerabili viro Hincmaro, presbitero, largitatis nostrae [4] munificentia quasdam res proprietatis nostrae sitas in pago Pinciacinse in proprium concedimus quae conjacent in locis quorum sunt vocabula Ad illum mansum vel Frotmiri villa seu Toloniacas ac Fraxinido vel ubi et ubi ex eisdem rebus aliquid [5] conjacet quasque Hildegaudus [cum uxore sua divae] memoriae domno ac avo nostro Karolo imperatori tradiderat et [nos here]ditaria successione hactenus retinuimus nostraque dignatione in jus et potestatem jam dicti religiosi viri [6] Hincmari, per hoc nostrae auctoritatis praeceptum, cum omnibus ad se pertinentibus, tam mansis, terris, vineis, silvis, pratis, pascuis, mancipiis utriusque sexus et aetatis, vel quicquid dici aut nominari potest, de nostra dominatione [7] in suam sollemni donatione transfundimus, ita videlicet ut quicquid exinde ab hodierno die et tempore facere, ordinare atque disponere voluerit, jure proprietario in omnibus potiatur arbitrio faciendi. [8] Et ut haec auctoritas nostrae largitionis per curricula annorum inviolabilem atque inconvulsam obtineat firmitatem, manu propria nostra subter firmavimus et anuli nostri inpressione [9] eam adsignari jussimus.

[10] Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.

[11] (Chrismon) Jonas diaconus ad vicem Hludowici recognovit et subscripsit (Signum recognitionis) (Locus sigilli).

[12] Data II id. aug., anno V regnante Karolo glorioso regi, indictione VI. Actum in pago Arvernico, in villa Mariscarias. In Dei nomine feliciter. Amen.


Image de l'acte

Cliquez pour zoomer ou afficher en plein écran. — Consulter sur Nakala

Cliché Archives nationales de France.