841, 6 novembre. — Saint-Denis.

Charles le Chauve concède en toute propriété à Hermand (Herimannus), son fidèle, vassal de l'abbé Louis, un manse du domaine royal, sis en Parisis, dans la «villa» de Boisselle.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no5.

A. Original. Parchemin scellé. Hauteur, 510 mm. à gauche, 520 mm. à droite; largeur, 573 mm. en haut, 570 mm. en bas. Archives nationales, K 10, n° 1 (ancien fonds de Saint-Denis).

B. Copie du xviie s., par Dom Michel Germain, Bibliothèque nationale, ms. franç. 20851, fol. 67 (anc. p. 68), d'après A.

C. Copie du xviie s., Archives nationales, K 10, n° 1, d'après A.

a. Mabillon, De re diplomatica, p. 526, n° lxxxi (année 839), d'après A.

b. Félibien, Histoire de l'abbaye de Saint-Denis, pièces justificatives, p. LX, n° lxxix (année 839), d'après A.

c. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 427, n° i (année 839), d'après A.

d. Tardif, Cartons des rois, p. 94, n° 138, d'après A.

Fac-similé : Fac-similés de l'original: Mabillon, De re diplomatica, p. 406, pl. XXXI (fac-similé partiel). — Collection des fac-similés de l'École des Chartes, ancien fonds, n° 90. — Lot, Lauer et Tessier, Diplomata Karolinorum, III, pl. iii.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 198 (année 839).

Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1534.

Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 46, n. 5.

Indiqué : Jusselin, Liste chronologique... dans Le Moyen Age, t. XXXIX (1929), p. 219, avec fac-similé des notes.

Il y a discordance entre les éléments chronologiques. Le 6 novembre de la deuxième année du règne répond à 841. Mais la deuxième indiction répond à l'année 839. Mabillon et les auteurs qui ont daté ce diplôme de l'année 839 ont supposé que l'an du règne était compté à partir du mois de septembre 838, lorsque Charles, ayant ceint l'épée, reçut à Quierzy-sur-Oise la Neustrie et la Bretagne (Lot et Halphen, ouvr. cité, p. 10).


(Chrismon) In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Regalis celsitudinis moris est fideles suos donis multiplicibus et honoribus ingentibus [2] honorare atque sublimare. Proinde morem parentum regum videlicet et predecessorum nostrorum sequentes, libuit celsitudini nostrae quendam fidelem nostrum Herimannum nomine, vassallum scilicet Hludowici abbatis, [3] de quibusdam rebus nostrae proprietatis honorare atque in ejus juris potestatem liberalitatis nostrae gratiam conferre. Idcirco noverit experientia atque industria omnium fidelium nostrorum, tam presentium quam et futurorum, quia [4] concedimus eidem fideli nostro Herimanno ad proprium quasdam res juris nostri sitas in pago Parisiacense, in villa quae dicitur Buxidello. Mansum unum cum omni integritate vel suis omnibus appendiciis, cum domibus, [5] aedificiis, mancipiis, terris, vineis, pascuis, adjacenciis, cultis et incultis, vel etiam quicquid ad supradicto manso juste et legaliter pertinere videtur, predicto fideli nostro Herimanno ad proprium per hanc nostrae auctoritatis [6] conscriptionem concedimus et de nostro jure in jus ac potestatem illius sollemni donatione transferimus, ita videlicet ut quicquid ab hodierna die et tempore exinde pro sua utilitate atque commoditate [7] jure proprietario facere decreverit, liberam et firmissimam in omnibus habeat potestatem faciendi quicquid voluerit, tam donandi quam vendendi necnon etiam heredibus relinquendi. Et ut haec nostrae largi-[8]-tionis atque donationis auctoritas perpetuam obtineat firmitatem, manu propria subter eam firmavimus et anuli nostri inpressione adsignari jussimus.

[9] Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.

[10] (Chrismon) Jonas notarius ad vicem Hludowici recognovi et subsc. (Signum recognitionis cum notis inclusis: E-br-o-inus episcopus et [] ..... [am-bas-ci-a] - verunt impetravit.) (Fragmentum sigilli).

[11] Dat. VIII id. novembr., anno Christo propitio IIo regnante Karolo gloriosissimo rege, indictione IIa. Actum monasterio sancti Dyonisii. In Dei nomine feliciter. Amen.


Image de l'acte

Cliquez pour zoomer ou afficher en plein écran. — Consulter sur Nakala

Cliché Archives nationales de France.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook