845, 19 octobre. — Rennes.
Charles le Chauve donne en toute propriété au comte Vivien, son fidèle, le petit monastère de Cunault, situé en Anjou, sur la Loire, où repose le corps de saint Maxenceul.
A. Original perdu.
B. Copie du xviie s., par Chifflet, Bibliothèque d'État de Prusse, à Berlin, codex Phillipp. 1757,4 (Codices Phillippici recentiores, n° 15. iv), fol. 33 (foliotation provisoire), «anno Christi 844», probablement d'après A.
a. Chifflet, Histoire de l'abbaye royale et de la ville de Tournus, preuves, p. 200, d'après B.
b. Juénin, Nouvelle histoire de l'abbaïe de Saint-Filibert et de la ville de Tournus, preuves, p. 82, d'après a.
c. Recueil des historiens de France, t. VIII, p. 480, n° lvii, d'après a.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 217.
Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1583.
Indiqué : Poupardin, Monuments de l'histoire des abbayes de Saint-Philibert, p. 109, n° 5.
Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 153, n. 2.
Il n'y a pas lieu d'attacher d'importance à la place assignée par Chifflet au monogramme, non plus qu'à la présence du pronom «ego» placé par lui devant le nom du notaire. Cette addition provient sans doute d'une mauvaise interprétation du chrismon de la souscription de chancellerie. Toujours est-il que l'une et l'autre anomalies sont trop fréquentes dans les copies de Chiffet pour qu'on puisse en tirer une présomption quelconque à l'encontre de la sincérité de l'original.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Regalis celsitudinis moris est fideles suos donis multiplicibus et honoribus ingentibus honorare atque sublimare. Proinde morem parentum regum videlicet praedecessorum nostrorum sequentes, libuit celsitudini nostrae quendam fidelem nostrum Vivianum, dilectum et amabilem nobis comitem, de quibusdam rebus nostrae proprietatis honorare atque in ejus juris potestatem liberalitatis nostrae gratiam conferre. Idcirco noverit experientia atque industria omnium fidelium nostrorum, tam praesentium quam et futurorum, quia concedimus eidem fideli nostro Viviano ad proprium quasdam res juris nostri sitas in pago Andigavense super fluvium Ligeris, monasteriolum quod vocatur Conaldus, ubi sanctus Maxentiolus corpore requiescit. Memorato monasteriolo cum omni integritate vel suis omnibus appendiciis, cum domibus, aedificiis, mancipiis, terris, vineis, pratis, silvis, aquis, farinariis aquarumve decursibus, vel etiam quicquid ad supradicto monasteriolo juste et legaliter pertinere videtur, praedicto fideli nostro Viviano per hanc nostrae auctoritatis conscriptionem concedimus, et de nostro jure in jus ac potestatem illius sollemni donatione transferimus, ita videlicet ut quicquid ab hodierno die et tempore exinde pro sua utilitate atque commoditate jure proprietario facere decreverit, liberam et firmissimam in omnibus habeat [potestatem faciendi quicquid voluerit, tam donandi quam] vendendi seu commutandi, necnon etiam heredibus relinquendi. [Et ut haec nostrae largitionis atque] donationis auctoritas perpetuam obtineat firmitatem, manu nostra subter firmavimus, et anuli nostri impressione signari jussimus.
(Monogramma) Signum Karoli gloriosissimi regis.
<Ego> Jonas diaconus ad vicem Hludowici recognovi et subscripsi.
Data XIIII kalendas novembris, anno VI, indictione VIII, regnante Karolo gloriosissimo rege. Actum Redonis civitate. In Dei nomine feliciter. Amen.