846, 12 février. — Compiègne.
Charles le Chauve, à l'exemple de ses prédécesseurs, concède aux religieuses de Notre-Dame de Soissons le droit de procéder à l'élection de leur abbesse parmi les membres de la communauté, à condition qu'Imma, établie par lui en vertu du choix de l'archevêque de Reims, des évêques de la province, des religieuses et des fidèles, reste en charge sa vie durant, et stipule en outre qu'au cas où aucune des religieuses ne remplirait les conditions requises, le choix de l'abbesse serait dévolu aux rois, ses successeurs, avec le concours de l'autorité épiscopale et l'agrément de la communauté.
A. Original perdu.
B. Copie du xviie s. par Baluze, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 95, fol. 241, peut-être d'après A.
C. Copie fautive du xve ou du xvie s., dans un cartulaire de Notre-Dame de Soissons, Archives de l'Aisne, H 1508, fol. 242 v° (xxxvi v°).
a. Dom Michel Germain, Histoire de l'abbaye royale de Notre-Dame de Soissons, p. 427, sans indication de source.
b. Recueil des historiens de la France, t. VIII, p. 475, n° li (année 845), d'après a, avec des corrections.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 216 (année 845).
Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 1576 (année 845).
Indiqué : Lot et Halphen, Le règne de Charles le Chauve, p. 158, n. 7.
Les éléments chronologiques de la formule de date ne concordent pas. Il faut ajouter une unité au chiffre de l'indiction.
Texte établi d'après B et a.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Si fidelium Dei ac nostrorum, maxime autem religiosorum et Deum timentium, justis petitionibus praebemus assensum et praedecessorum nostrorum regum constitutiones nostris edictis roborare satagimus, regiam consuetudinem exercemus. Proinde noverit omnium fidelium sanctae Dei Ecclesiae ac nostrorum, praesentium scilicet et futurorum, industria quia pro amore Dei ac Domini nostri Jesu Christi sanctissimaeque seu gloriosae genitricis ipsius, beatae et intemeratae semper virginis Mariae, secundum morem antecessorum regum et progenitorum nostrorum, congregationi monacharum sancti coenobii apud Augustam Suessionum sitae electionem regularem per hoc nostrae auctoritatis praeceptum perpetuo concedimus, ea scilicet conditione ut quamdiu haec quae nunc ibi a Deo, ut credimus, et nostra magnificencia per electionem Remorum archiepiscopi et coepiscoporum ejus necnon et per electionem ac deprecationem sororum omnium ipsius congregationis ceterorumque fidelium circum degentium christianorum secundum regularem institutionem ibi abbatissam constituimus, Imma videlicet, supervixerit, nisi forte, quod absit et non credimus nec optamus, contra Deum in ordinis sui proposito et nostram fidelitatem manifestissime aliter promeruerit, et ipsius ministerii officium ritè peragere potuerit, abbatissa, ut ordinante Deo constituta est, ipso adjuvante, sine ulla refragatione permaneat. Post decessum autem illius, de ipsa congregatione, quamdiu talis ibi inveniri potuerit quae ipsi sancto gregi regulariter praeesse et prodesse possit, per successionum curricula eligatur et abbatissa secundum jura ecclesiastica constituatur. Si autem, quod futurum non credimus, acciderit ut de ipsa congregatione talis reperiri non valeat quae secundum normam sanctae institutionis eamdem congregationem digne valeat gubernare, tunc, sicut ipsa regula praecipit, successores nostri reges studio episcopali et favore ac consensu sororum ipsius sancti coenobii talem dispensatricem domui Dei constituant quae digne et praeesse et prodesse sciat et divina monita exemplo et verbo doceat et superna munia..., ut regularis ordo praecipit, administratione subditis proponere studeat. Et ut haec constitutionis ac concessionis nostrae auctoritas per praesentia et futura tempora pleniorem in Dei nomine obtineat firmitatis vigorem, eam manu nostra subscribere et anuli nostri impressione roborari decrevimus.
Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.
Aeneas notarius ad vicem Hludowici recognovit et subscripsit.
Datum pridie idus februarias, indictione VIII, anno VI regni Karoli praestantissimi regis. Actum in Compendio palatio regio. In Dei nomine feliciter. Amen.