847, 15 février. — Corbeny.

Charles le Chauve, à la prière de l'abbé Hilbodus et des moines de Saint-Philibert, empêchés par les incursions des Normands de rester dans leur monastère, et en vue de les aider à s'établir à Cunault, localité dont le comte Vivien les a gratifiés, leur concède le bénéfice de son vassal Aimeri sis en Anjou à Doué, Forges (?), Saugé (?), Louerre, Avort et leur restitue le domaine de Fontaines tenu par l'évêque Freculfus.

Référence : Arthur Giry, Maurice Prou, Georges Tessier et Ferdinand Lot (éd.), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France (840-860), Vol. 1, Paris, 1943, no91.

A. Original perdu.

B. Copie du xie s., sur une feuille de parchemin. Archives de Maine-et-Loire, G 826, fol. 6, probablement d'après A.

C. Copie informe de la fin du xvie ou du début du xviie s., ibidem, fol. 7, d'après B.

Indiqué : Poupardin, Monuments de l'histoire des abbayes de Saint-Philibert, p. 110, n° 7.

Le 15 février de la septième année du règne répond au 15 février 847, mais le chiffre 9 convient à l'indiction de 846. Le diplôme ne peut en tout cas être antérieur à la donation de Cunault aux moines de Saint-Philibert par le comte Vivien le 27 décembre 845 (Voir plus haut, p. 227, la note préliminaire au diplôme n° 81). Si, comme il est raisonnable de le faire, on retient l'année du règne, la date soulève une difficulté d'itinéraire, si l'on admet avec F. Lot et L. Halphen (Le règne de Charles le Chauve, p. 170-171) que Charles, arrivé à Reims pour y célébrer la fête de Noël, ait quitté cette ville vers le milieu de février et ait gagné Meerssen, où on le trouve à la fin du mois, en passant par Attigny. (Cf. Lot, «Actum» et «Datum»..., dans Le Moyen Age, t. XXI [1908], p. 202). Il faut faire intervenir ici une discordance entre l'acte juridique et la délivrance du diplôme, discordance conforme cette fois à la doctrine traditionnelle. «Accordé au palais de Corbeny vers le milieu de décembre 846, au moment où le roi allait de Laon à Reims, le diplôme n'a été délivré aux religieux de Saint-Philibert que deux mois plus tard, sur le chemin de Reims à Meerssen» (Lot, mém. cité, dans les additions et corrections, figurant au tirage à part des Mélanges carolingiens, v-ix).


In nomine sanctę et individuę Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Si servorum Dei nostrum auditum rationabilibus effla[g]itationibus ob amorem Dei benignum commodamus, regię dignitatis debitam exercemus consuetudinem et nobis remunerari in futuro nullatenus ambigimus. Quocirca comperiat omnium sanctę Dei Ecclesię nostrorumque fidelium, tam pręsentium quam futurorum, sollertia qualiter Hilbodus, abba monasterii sancti Filiberti fratresque sui monasterii nobis indicaverunt quod ob infestationem crudelium Normannorum suo in monasterio commorari nequeant et ob hoc a Viviano illis locus qui vocatur Conaldus per seriem cartarum traditus sit, ubi auxilio Dei monasteriolum ędificare possint et securius commorari et liberius Domino famulari. Ob id nostram deprecati sunt serenitatem ut ob amorem Dei et reverentiam ipsius loci sancti ad eorum supplementum adque idem ȩdificandum adjutorium illis inpertiri dignaremur. Quod propter amorem Dei et prędictorum futurorumque karitatem dijudicantes, placuit magnificentię nostrę illis per hanc nostram auctoritatem res ad memoratum locum Conaldum pertinentes concedere, hoc est beneficium Aimerici vasalli nostri, consistentes in pago Andegavensi in locis nuncupatis hoc est Doadum, Virtiniacum, Terrenciacum, Laudrum villam, Abordum villam cum ęcclesiis et eorum ceteris appendiciis, insuper etiam Fontanas villam illis reddimus quam Freculfus episcopus tenebat; et cedimus illis memoratas res cum omnibus eorum appendiciis, cum ęcclesiis, mancipiis aliisque ędificiis, vineis, pratis, silvis, pascuis, aquis aquarumve decursibus memoratę ęcclesię ejusdemque loci fratribus, et per hoc nostrum prȩceptum, divino ferventes amore, concedimus atque firmamus quatinus, nostris futurisque temporibus, in stipendiis atque conalimoniis fratrum ibidem Deo famulari persistant, quo pro animę remedio domni et genitoris nostri seu etiam pro stabilitate totius regni nostri Domini misericordiam jugiter eos liberius exorare delectet. Illud insuper addentes precipientesque jubemus ut hęedem res sub nostrę immunitatis tuitione persistant, sicut jus est ecclesiarum, remota totius judiciarię potestatis inquietudine. Et ut hęc auctoritas largitionis nostrę per futura tempora firmiorem obtineat statum, manu nostra subter eam firmavimus et anulo nostro sigillari jussimus.

Signum (Monogramma) Karoli gloriosissimi regis.

Jonas diaconus ad vicem Hludowici recognovit et subscripsit.

Data XV kl. mar., anno VII, indictione VIIII, regnante Karolo gloriosissimo rege. Actum Corbenaco regio palatio. In Dei nomine feliciter.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook