919, 7 juillet. — Tours-sur-Marne.

Charles III, à la requête de l'archevêque de Trêves Roger et du marquis Guillaume [d'Aquitaine], concède à perpétuité à l'évêque Erifons et au prêtre Goufard, pour l'église Saint-Quentin de Narbonne, les moulins appartenant aux Juifs, sis au-dessous du pont de la cité et au lieu dit « Mactapedilius », ainsi que tout l'espace compris entre la « porta Coriani » et le lieu dit « Celata », et de là au milieu du fleuve de l'Aude, qui sert de limite, jusqu'au lavoir de « Corianus », avec le Mont aux Juifs.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no2.

A. Original perdu.

B. Copie du xiie s., dans un fragment d'un Cartulaire de l'église de Narbonne, Bibliothèque nationale, ms. lat. 11015, fol. 15, sous la rubrique : « De maza Pedilii et de porta Coriani usque ad Celata, et usque medium flumen Ataxe, et usque ad lavatorium Coriani cum monte Judaico. »

C. Copie du xviie s., par Baluze, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 374, p. 239, « ex archivo archiepiscopi Narbonensis ».

a. Catel, Mémoires de l'histoire du Languedoc, p. 777.

b. Histoire de Languedoc, t. II, preuves, p. 55 ; nouv. éd., t. V, p. 133, n° xli.

c. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 521, n° liv, « ex archivis ecclesiæ Narbonensis ».

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 375.

Indiqué : Goerz, Mittelrheinische Regesten, t. I, p. 243, n° 851 (à l'année 920).

Indiqué : Ph. Lauer, Note sur divers groupes de diplômes carolingiens concernant le Midi (898-923) dans le Bulletin philologique et historique du Comité des travaux historiques, année 1922-23, p. 16-17.


Texte établi d'après B et C.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus divina propitiante misericordia rex Francorum. Si fideles nostros ex nostrae largitatis gratia reddimus ditatos, erga nostram fidelitatem promptiores comperiemus illorum animos. Idcirco volumus sanctae Dei ecclesiae fidelium, tam praesentium quam futurorum, nostrorumque sagacitati innotescere quod quidam episcopus Erifons, noster fidelis habitans Narbonam, per quendam venerabilem archiepiscopum Rotgarium Treverensis ecclesiae, atque deprecationibus Willelmi, nostri magni marchionis, nobis per omnia devotissimos fideles, nostram humiliter expetisset atque postulasset celsitudinem ut eum atque Vultfardum presbyterum ejusque nutritum ex quibusdam rebus, ob Dei misericordiam, honorare eosque sub mundeburdo tuitionis nostrae suscipere dignaremur. Quorum humillimis precibus, tam ob Dei amorem quam jam supradictorum nostrorum fidelium, videlicet Rotgarii atque Willelmi, faventes, ac placidam deprecationem pio assensu suscipientes, eisdem Erifonso episcopo Vultfardoque presbytero, qui sunt servientes Christi Domini nostri, necnon et beati Quintini martyris cujus ecclesia fundata est infra Narbonae muros, per nostrae regiae auctoritatis praeceptum concedimus terram et molendina quae sunt subtus pontem ipsius civitatis, quae pertinere Judaeis videntur, et ipsa molendina quae sunt in loco quem vocant Mactapedilii, similiter ipsis Judaeis pertinentibus. Ipsaque terra quam eis concedimus et omnibus servientibus ecclesiae beati Quintini sic habeat terminos : ex porta Coriani usque ad locum quem vocant Celata, et inde usque ad medium flumen Ataze, quae ipsam terram circumvallat undique, donec perveniat ad lavatorium ipsius Coriani cum ipso monte Judaico. Haec omnia perpetualiter ad habendum damus huic ecclesiae superius memoratae ejusque servientibus per pragmaticam nostrae regiae potestatis atque concedimus ut tam ipsi quam posteri eam firmius tenere valeant. Et ut haec nostrae regiae auctoritatis constitutio inviolabilem, in Dei nomine, obtineat vigorem, hoc pragmaticum regulae supradictis fidelibus nostris Erifonso episcopo Vultfardoque ejus presbytero posterisque illorum fieri jussimus et anuli nostri manu propria confirmantes impressione subter firmare praecepimus.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

Gozlinus notarius ad vicem domini Ervei archiepiscopi summique cancellarii recognovit et subscripsit.

Datum nonas julii, indictione VIII., anno XXXII., redintegrante atque regnante Karolo rege gloriosissimo. Actum in villa Turnis. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook