921, 5 janvier. — Laon (Palais).

Charles III, à la prière du comte Enguerrand, affecte aux besoins des religieux de Maroilles, tombés dans l'indigence, les biens suivants détachés du temporel de l'abbé de ce monastère : 1° en Laonnois, à Mézières, patrie de saint Humbert, un des patrons de cet établissement, 33 manses ; 2° au même pagus, à Sagnière, 5 manses ; 3° en Hainaut, à Vertain, sur la rivière de ce nom, 10 manses ; à Linières sur l'Helpe 8 manses, plus d'autres à la Hutte payant le cens et les bois qui en dépendent ; 4° au monastère même une brasserie au pont d'« Haisentias », 5° l'exemption du droit de pasnage sur les porcs entretenus dans la forêt entourant le monastère.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no7.

A. Prétendu original perdu.

B. Copie de la fin du xiiie s., dans un rouleau de parchemin de la Chambre des Comptes de Lille, Archives départementales du Nord, B. 1495 (Chambre des Comptes de Lille, Trésor des chartes, layette du diocèse de Cambrai, abbaye de Maroilles), n° 9, suivi d'une traduction française, n° 10.

C. Copie de la fin du xiiie s., dans le Registre du Trésor des chartes, Archives nationales, JJ. 22, fol. 6, suivie d'une traduction française.

D. Copie du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 54, fol. 551, d'après C.

a. Jacques de Guyse, Histoire du Hainaut, édit. Fortia d'Urban, t. IX, p. 312.

b-d. Miraeus, Codex donationum piarum, p. 119 ; — Notitia ecclesiarum Belgii, p. 90 ; — Opera diplomatica, édit. Foppens, t. I, p. 36, cap. 27.

e. Vredius, Historia comitum Flandriae, t. I, additiones, p. xxii.

f. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 550, n° lxxxii, d'après b.

g. Ghesquière, Acta sanctorum Belgii, t. IV, p. 124 (à l'année 870).

Indiqué : Georgisch, Regesta chronologico-diplomatica, t. I, p. 199.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 382.

Indiqué : J. Finot, Liste des diplômes des rois carolingiens et des premiers rois capétiens conservés aux Archives du Nord (extrait du Bulletin de la Commission historique du département du Nord, t. XXVI), p. 15, n° vii.


Texte établi d'après B et C.

Les parties imprimées en petit texte sont empruntées au diplôme de Charles le Chauve du 4 février 870.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus Dei gratia rex. Omnium sancte Dei ecclesie fidelium, presentium ac futurorum, noverit industria quod Inghelrannus, illustris comes, ad nostram se colligens magnificentiam, exposuit qualiter fratres Maricolensis ecclesie, que constructa est in honore sancte Dei genitricis Marie et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, ubi etiam preciosus confessor Humbertus corpore quiescit humatus, penuria laborantes, divinum ut expedit nequirent implere officium, et ad quod miseratus usibus eorum tri(n)ginta fratrum subputaverit res ad eamdem abbatiam pertinentes : in pago videlicet Laudunensi, in villa Macerias sive castello, ubi sanctus Humbertus est ortus, triginta tres mansos ; et in eodem pago, in villa Salneriis quinque mansos ; et in pago Haynao, in villa Vertinio, super ipsum fluvium mansos X ; in eodem pago, in villa Lydeveycas, super fluvium Helpram, mansos octo, et illos qui in Hulta conjacent, censum solventes, et silvam ad eos pertinentem ac cambam in ipso monasterio juxta pontem sitam, Haisentias cum appendiciis suis et silvam circa monasterium sub eo tenore ut de porcis fratrum ibi saginatis nemo pastionatum expectet, cum mancipiis et omnibus appendiciis ad predictas res pertinentibus, obnixe obsecrans ut has res illis et usibus ac stipendiis eorum precepto nostre auctoritatis jure firmissimo delegare dignaremus. Cujus salubribus monitis faventes hoc precellentie nostre preceptum fieri et jam dictis fratribus dari jussimus, per quod pregratas res omnes cum suarum plenissima integritate, cum terris scilicet cultis et incultis, vineis, silvis, pratis, pascuis, communis pratis, molendinis, aquis aquarumque decursibus et universis legitimis terminationibus et mancipiis utriusque sexus desuper commanentibus vel ad eas aspicientibus, totum integro sepedictis fratribus usibusque ac stipendiis eorum, pro anime nostre remissione, perpetua firmitate conferentes delegamus, ut quietius studeant pro nobis, conjuge ac prole, pro regni stabilitate Domini clementiam jugiter exorare. Ut autem hec condonatio delegationis perpetuum, in Dei nomine, cunctis seculi temporibus validiorem stabilitatis obtineat vigorem, manu propria subter eam firmavimus et anuli nostri impressione assignari jussimus. [Ego Ingherrandus postulavi, domini Karoli regis excellentiam quod carta ista firma fuisset et fecit sicut petivi. Ego Karolus rex Francorum volo ut omnes vos sciatis quod ego manu propria tradidi hoc privilegium Deo et sancto Humberto et adjudicationes et potestates et per omnia districtum in circuitu Maricolas levias duas usque ad sanctum Salvium et usque ad Lantium poncellum et usque ad villam Fayt, deinde usque ad Montiniacum et exinde usque ad Landreiaco et in circuitu usque ad Saxigniaco ; et de omni re quodcumque pertinet ad districtum media pars sit abbatis et media pars fiat fratrum].

Signum Karoli gloriosissimi regis.

Datum VIIII. idus januarii, anno ab incarnatione Domini DCCCCXXI., indictione VIIII., palatio Lugduno.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook