920, 20 janvier. — Soissons.

Charles III, à la demande du comte et marquis Robert, abbé du monastère double de religieux et de religieuses de Notre-Dame-de-Morienval, en Valois, en suite de l'incendie dans lequel ont péri les titres de cet établissement, confirme celui-ci dans la possession des domaines qui lui ont été attribués, 1° par son grand-père Charles [le Chauve] et sa grand'mère l'impératrice (sic) Irmentrude concédant les biens suivants : à Bethancourt en Sellentois un manse seigneurial dont dépendent 27 manses, une église, un moulin, une brasserie, un petit bois ; au même pagus, à Rouvres, un manse pour y établir une « vacherie » ; le tiers des forêts dépendant de Plailly ; en Mulcien, à Thorigny, 6 manses sur la Marne ; en Amiénois, à Parvillers, un manse seigneurial avec 26 manses, une brasserie, une église et une chapelle ; en Vermandois deux forêts et, à Fonches sur l'Ingon, un manse seigneurial avec 24 1/2 manses, une église, une brasserie, une forêt ; en Artois, sur la Sensée, à Duisans, 29 1/2 manses, une église, deux brasseries, deux moulins et en outre une forêt ; 2° par son frère Carloman, concédant, à la requête du comte et abbé Thierry, le fisc de Fresnoy, en Sellentois, sur l'Authonne, contenant 70 manses aux lieux suivants : « Feigneux », Pondron, Vattier-Voisin, « Fabertas », Berval, Béthizy (?), « Redo villa » en Soissonnais, où l'on trouve trois forêts, une église avec chapelle, trois moulins ; 3° Il confirme, en Sellentois, à « villa Almanorum », 7 1/2 manses avec brasserie, moulin, don d'un certain Abbon, déjà approuvé par le roi Eudes.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no5.

A. Original perdu.

B. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 4, fol. 70, « tirée du cartulaire in-4° de l'abbaye de Morienval, rédigé sur parchemin en 1323, déposé aujourd'hui dans l'église de Royal-Lieu ».

C. Copie de l'an 1764, Bibliothèque nationale, ms. lat. 9987, fol. 1, d'après le même cartulaire, fol. 1, n° 1.

D. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 195, fol. 85, d'après le cartulaire.

E. Copie du xviiie s., par Dom Grenier, ibid., vol. 211, fol. 194, d'après le cartulaire.

F. Copie abrégée du xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 12682, fol. 90.

a. Mabillon, Annales ordinis sancti Benedicti, t. VI, append., p. 642, n° xii.

b. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 546, n° lxxix, « ex chartulario monasterii Maurinianæ vallis ».

c. J. Peigné-Delacourt, Cartulaire de Morienval (Comité archéologique de Senlis), p. 1, n° 1.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 380.

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1965.

Indiqué : Wauters, Table chronologique, t. I, p. 332.


Texte établi d'après B à F.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus divina propitiante clementia rex Francorum. Si petitionibus fidelium nostrorum justis et rationabilibus divini cultus amore assensum praebemus, id nobis procul dubio ad aeternam beatitudinem capessendam profuturum esse credimus. Notum ergo esse volumus cunctis fidelibus sanctae Dei aecclesiae et nostris, tam praesentibus quam et futuris, quia comes venerabilis pariterque markio et abbas monasterii sanctae Mariae Maurianae vallis Robertus, nostram adiens serenitatem expetiit quoddam renovare praeceptum super res fratrum atque sanctimonialium supradicti coenobii. Contigit enim illud coenobium igne cremari, in quo exusta sunt praecepta que virorum optimus avus noster Karolus de rebus eorumdem fratrum ac sanctimonialium fecerat per depraecationem bonae memoriae aviae nostrae Irmentrudis imperatricis. Deputavit itaque imperator Karolus, ob suam salutem et suae conjugis praenominatae, fratribus et sanctimonialibus de caenobio Mauriane vallis, sito in pago Vadinse, partem aliquam de rebus et villis abbatiae Maurianae vallis ad diversos usus et necessitates illorum sustinendas. Quae res subter sunt notatae : in pago Silvanectense villam eis largitus est dictam Bettoncortem, in qua mansus est dominicatus, ad quem respiciunt viginti septem mansi et aecclesia, farinarius, camba, silva minuta ; in eodem item pago, in villa Rovres, mansum unum ad vacariam habendam ; item concessit tertiam partem silvarum quae pertinent ad villam Plaitleyacum in usibus eorum ; in pago denique Meldensi, super Maternam flumen, in villa concessit eis Taurinica mansos sex ; in pago vero Ambianensium villam assensit quam dicunt Parvo villarem, in qua mansus est indominicatus cum mansis viginti duobus cum camba et ecclesiam cum capella, silvae duae ; in pago etiam Virmendorum delegavit villam eis vocabulo Fonces, sitam super flumen Engon, et est ibi mansus indominicatus cum mansis viginti quatuor et dimidio, a ecclesia, camba, silva ; in pago Attrebatensi praebuit super flumen Sensadam villam Ducentis dictam, in qua habentur mansi viginti novem et dimidius, aecclesia, farinarii duo, cambae duae, silva. Praeterea, Theodorico comite venerabili et abbate jam dicti monasterii depraecante postea, dignus memoria rex Karlomannus, qui noster fuit frater, saepedictae congregationi in pago Silvanectensi dedit de jure suae proprietatis fiscum qui vocatur Fraxinedus, et est situs super flumen Altona, in quo habentur mansi septuaginta in his locis conjacentes : in villa Fenit, in villa Rodomo, in villa Wasteutero vicino, in Fabertas, in Belle valle, in Visteriaco, in Redo ; haec villa est in pago Suessionensi : sunt ibi silvae tres, aecclesia cum capella, farinarii tres. De hiis igitur rebus superius comprehensis, ut nullus hominum praesentium seu futurorum inquietudinem, refragationem, praejudicium, violentiam, subreptionem, subtractionem, minorationem, divisionem, temptet facere prefatae congregationi, hoc nostrae auctoritatis praeceptum fieri eidemque dari jussimus, per quod res quae imperator avus noster Karolus seu rex Karlomannus dederant cum ecclesiis, domibus, edificiis, vineis, terris, pascuis, silvis, pratis, aquis, aquarumve decursibus, farinariis, perviis, adjacentiis, mancipiis utriusque sexus et omnibus aliis exactionibus justis confirmamus jure firmissimo habendas praedictae congregationi. Cum supradictis rebus in pago Silvanectis confirmamus eis in villa Almanorum septem mansos et dimidium cum camba et molendino, quas res quidam homo nomine Abbo dedit memoratae congregationi et postmodum rex Odo eidem confirmando consensit. Ut igitur hujus praecepti auctoritas per futura annorum tempora firmiter observetur, manu propria subter firmantes anulo nostro eam sigillari jussimus.

Datum XIII. kl. februarias, indictione VIII., anno XXVIII. regnante Karolo rege glorioso, redintegrante XXIII., largiore vero hereditate indepta VIIII. Actum castro Suessionis. Feliciter et congrue. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook