920, 22 mai. — Douzy.

Charles III, à la prière des comtes Isaac et Sigard, concède à Étienne, évêque de Cambrai, et à ses successeurs la justice royale, excepté la portion de la justice de Dieu et du roi, légalement exercée par le comte au mall, sur un territoire près de la ville d'Arras, au delà du Crinchon, d'une étendue d'une lieue autour de l'église Notre-Dame. Il lui concède aussi, dans le pagus de la même cité (en Artois), la ville de Lambres, avec les deux rives de la Scarpe à une portée d'arc et éventuellement le tonlieu, les hôtes et un atelier monétaire. Enfin il accorde la protection royale et l'immunité auxdits lieux.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no28.

A. Prétendu original perdu.

B. Copie du xiiie s., dans le Livre blanc du chapitre d'Arras, Bibliothèque nationale, ms. lat. 9930, fol. 63, n° lxxxiii, d'après A.

C. Copie du xiiie s., dans le Cartulaire de l'évêché d'Arras, Archives de l'évêché d'Arras, non coté, fol. 30 v°, sous la rubrique : « De concessione omnis potestatis quam habebat Karolus rex in Attrebato a Crientione infra unam leucam undique facta episcopo Attrebatensi Stephano I », d'après A.

D. Copie du xiiie s., Bibliothèque d'Arras, ms. 298, fol. 1 v°, d'après A.

E. Copie du xviiie s., dans le Cartulaire du chapitre de Notre-Dame de Cambrai, formé par l'abbé Mutte, Archives départementales du Nord, G (fonds de la cathédrale de Cambrai), fol. 13, pièce 4.

a-c. Miraeus, Diplomatica Belgica, p. 259 (à l'année 863) ; Notitia ecclesiarum Belgii, p. 61 (id.) ; Opera diplomatica, édit. Foppens, t. I, p. 248 (id.).

d. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 528, n° lxi, d'après a.

e. Terninck, Essai historique et monographique sur l'ancienne cathédrale d'Arras, preuves, p. 88 (à l'année 863).

f. A. Guesnon, Le Cartulaire de l'évêché d'Arras dans les Mémoires de l'Académie d'Arras, 2e série, t. XXXIII, p. 258, n° 1, d'après BCD.

Indiqué : Georgisch, Regesta chronologico-diplomatica, t. I, p. 127-128 (à l'année 863).

Indiqué : Bréquigny Table chronologique, t. I, p. 377 (à l'année 916).

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1712 (à l'année 863).

Indiqué : Wauters, Table chronologique, t. I, p. 330.

Indiqué : Finot, Liste des diplômes des rois carolingiens et des premiers rois capétiens conservés aux Archives du Nord (extr. du Bulletin de la Commission historique du département du Nord, 1904), p. 14, n° v (à l'année 917).

Indiqué : Comte Aug. de Loisne, Le Cartulaire du chapitre d'Arras, p. 1, n° 1.


Texte établi d'après BCD.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus divina propiciante clementia rex Francorum. Si nostrorum petitiones fidelium benigne suscipimus, eorum procul dubio animos in nostra fidelitate solidamus. Quapropter omnium sancte Dei ecclesie fidelium, tam presentium quam et futurorum, religiositas noverit quoniam adeuntes nostre dignitatis presentiam Ysaac et Sigardus comites humiliter precati sunt ut concederemus cuidam Cameracensis ecclesie presuli, venerabili viro nomine Stephano, ejusque successoribus omnem quam regia majestas habet potestatem, scilicet legalem justitie disciplinam, excepto duntaxat stipite quo comitis industria, mallo accersito, justitiam Dei et regis legaliter habet exhibere, in quodam loco juxta Atrapis castrum, trans fluviolum qui dicitur Crientio, ad eam scilicet plagam qua ecclesia beate Dei genitricis Marie sita est, infra unius leuce undique spatium. Quorum omnino petitionibus conibentiam annuendo concessimus, sed et in ejusdem castri pago, villam que fertur Lambris, ultra citraque fluminis ripam, quod dicitur Satis, per totum ejusdem ville predium, et ultra quantum arcus jacere potest undique, ac teloneum, si quod ibidem forte debebitur ; sed et advenas eo loco commorantes, atque monete officinam simili modo donamus, ut amodo et in perpetuum modo dictos locorum ambitus sub immunitatis nostre tutela ac defensione Deo dilectus et nobis fidelis jam dictus episcopus ejusque successores quieto ordine absque ullius contradictione persone, perpetuo possideant et excepta omni inquietudine Deo serviant ac propriis utilitatibus vacent atque nostro fideliter imperio pareant. Precipientes ergo jubemus ut nullus comes aut vicecomes, vel quilibet ex judiciaria potestate supra scriptorum spatia limitum ad causas audiendas, aut freda exigenda, aut fidejussores tollendos, aut advenas distringendos, nostris futurisque temporibus ingredi audeat, sed quicquid exinde fiscus noster acquirere poterit, totum pro nostre anime remedio ac regni stabilitate ejusdem ecclesie profectibus delegamus, quo et ipsis utilitas temporaria et nobis successoribusque nostris salubritas proveniat eterna. Et ut hec nostre auctoritatis preceptio firmior Dei nomine habeatur ac per futura tempora melius conservetur, manu propria subterfirmavimus et anulo nostro sigillari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) regis gloriosissimi.

Gozlinus regie dignitatis notarius ad vicem Herivei archiepiscopi summique cancellarii recognovit.

Datum XI. kl. jun., indictione ..., anno XXVIII. regnante Karolo rege gloriosissimo, redintegrante XXXII., largiore vero hereditate indepta ..., Actum villa Duziaco. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook