912, 3 février. — Châtenois.
Charles III, à la requête de l'abbesse d'Andlau, Rotrude, confirme les privilèges de l'abbaye, en particulier l'immunité et le droit d'élire l'abbesse dans la famille de la fondatrice sainte Richarde ou, à défaut, parmi les religieuses les plus dignes et fixe les droits de l'avoué du monastère.
A. Prétendu original perdu.
B. Copie du xive s., dans le Liber Salicus (Saalbuch), fol. 24 v°, perdu.
a. Lünig, Spicilegium ecclesiasticum, t. VII, 2e partie, p. 119, n° cxi (à l'année 916), sans indication de source.
b. Schöpflin, Alsatia diplomatica, pars I, p. 103, n° cxxix (à l'année 912) « ex authentico tabularii Andelav. »
c. Abbé Grandidier, Histoire de l'église et des évêques-princes de Strasbourg, pièces justificatives, p. 319, n° 172, « ex autographo abbatiæ Andlaviensis ».
d. Ph. Lauer, Le diplôme du roi de France Charles III le Simple pour l'abbaye d'Andlau dans le Bulletin philologique et historique du Comité des travaux historiques, année 1920, p. 358, d'après abc.
Indiqué : Georgisch, Regesta chronologico-diplomatica, col. 192.
Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1937.
Texte établi d'après a b c.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus divina propitiante clementia rex Francorum et vir illustris. Si utilitates ecclesiarum Dei et commoda Dei servientium rationabiliter providemus, hoc nobis tam ad corporis salutem quamque ad stabilitatem regni totius nobis a Deo collati conservandi posse provenire per omnia credimus. Unde omnium fidelium nostrorum tam praesentium quamque industria futurorum noverit Ruudrudim abbatissam nostrae majestatis adiisse præsentiam et detulisse quasdam auctoritates, ubi insertum continebatur qualiter olim Rihgardis imperatrix per Karoli imperatoris, viri scilicet, licentiam, coenobium Eleon dictum, juxta rivum Antalaha situm, a fundamentis construxerat illudque postea, ipso praesente et Joanne apostolicae sedis principe adstante, ante confessionem sancti Petri ad ipsam sedem tradidit, quatenus census in suo privilegio scriptus inde illuc annuatim persolvatur et ipsum censum sub mundiburdio ac defensione sancti Petri aeternaliter consistat, et qualiter uterque illorum, imperator et apostolicus, atque postmodum Arnolphus, ipsi jam sancto coenobio concessere ut nullus rex aut comes vel aliqua persona potestatem habeat ipsum monasterium invadere, nisi forte orationis causa, aut sibi habere seu alicui in beneficium concedere vel quidquam ex eo auferre, seu homines illuc servientes in aliquo molestare, et ut ipsae sanctae moniales post vitæ suæ terminum potestatem habeant de ipsa genealogia inter se abbatissas eligere, si talis inde inveniri queat, quæ Deum timeat quaeque, juxta regulam sancti Benedicti, congregationem inibi die ac nocte Deo famulante regere possit atque castitatem in se custodiat subjectasque doceat, instiget atque constringat ut ita agant, flagitans ut nos id nostrae auctoritatis scripto roboraremus. Cujus juste petitioni assensum praebentes jussimus ut praesens praeceptum inde scriberetur, per quod decernentes praecipimus ut neque nos aliquisve successorum nostrorum, seu episcopus vel comes seu quaelibet judiciaria persona potestatem teneat quicquam de rebus monasterii ipsius temerario ausu sibi usurpare seu alicui praestare, et postquam praedicta Ruudrudis ab hac luce discesserit, ipsis sororibus liceat de ipsa generatione tamdiu abbatissas eligere, quamdiu in ipsa talis inveniatur quae talis sit qualis supra legitur. Si autem ex ipsa generatione talis reperiri nequeat, alias inter se eligant quae nequaquam a justitiae semitis declinant. Hanc iterum potestatem omnibus excludimus ut nullus ex ipsa generatione vel undecumque natus minutissimum quid ex saepe nominato coenobio subtrahere aut servitium jubere seu occasionem specialis familiaritatis per aliquam fraudem ibi habere, hoc solum secundum petitionem concedimus suam, quia partes illius regni nobis ob varia negotia rarius licet invisere quam velle sit, ut si ipsa seu quae post ordinem talem in sua generatione sive aliunde reperire valeat, qui non terreni lucri gratia corruptus sed pro Dei amore, ipsum monasterium nostra vice sicut sua defendere voluerit et sub Deo teste promiserit et ita confirmaverit, ut ob hoc rebus ipsius coenobii in nullo utatur, sed in solos sororum usus ibi Christo militantium serventur, tum omni anno ei dentur ob hoc inde duo gaballi, sive duo camisilia bona, aut etiam quatuor carre vini. Et ut praesens praeceptum perpetim firmum atque stabile consistat et a nullo unquam successore nostro violetur, manu propria illud firmantes nostro praecepimus annulo sigillari.
Signum (Crux) Karoli regis gloriosissimi.
Hugo regiae dignitatis notarius ad vicem Herivei archiepiscopi recognovit (Locus sigilli).
Datum III. nonas februarii, indictione XV., anno XV. regnante Karolo rege gloriosissimo, redintegrante quidem XV., largiore vero haereditate indepta I. Actum Castineto. In Dei nomine feliciter. Amen.