909, 5 juin. — Compiègne (Palais).

Charles III, à la prière de Reimbaud, abbé de Psalmody au pagus de Nîmes, transféré à Cornillan par crainte des Sarrasins, et aussi de Joncels-sous-Lunes, en Biterrois, et sur l'intervention du comte Raimond, confirme en les délimitant les possessions de ces monastères. Il leur renouvelle les diplômes d'immunité accordés par ses prédécesseurs et permet aux religieux, au décès de Reimbaud, d'élire leur abbé conformément à la règle de saint Benoît.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no61.

A. Original perdu.

B. Copie en partie figurée du xiiie s., dans un vidimus de Raimond VI, comte de Toulouse, du 11 septembre 1203, Archives départementales du Gard, H. 114 (en partie mutilé).

C. Copie du xve s., dans un vidimus du précédent donné par Charles VI en octobre 1405, Archives nationales, JJ. 160, fol. 65 v°, n° 84.

D. Copie du xviie s., par Dom Estiennot, Bibliothèque nationale, ms. lat. 12774, p. 190, sans indication de source.

EF. Copies des xviie et xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 17066, fol. 16 v°, et fr. nouv. acq, 22211, fol. 174, d'après « les archives du chapitre cathédral d'Alais ».

G-O. Neuf copies des xvie, xviie et xviiie s., Archives départementales du Gard, G. 833, H. 106, fol. 3 v°, H. 115, nos 4 à 10, et H. 125, p. 55, dérivées de B.

PQ. Deux copies du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 46, p. 191 et 195, la première dérivée de C et la seconde de B.

RS. Deux copies du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Languedoc, vol. 78, fol. 56, et vol. 96 A, fol. 57, d'après le vidimus de 1203.

a. Mabillon, Annales ordinis sancti Benedicti, t. III, p. 696, « ex archivo Psalmodiensi ».

b. Gallia christiana, t. VI, instrum., col. 171 d'après a.

c. Dom de Vic et Dom Vaissète, Histoire de Languedoc, t. II, preuves, p. 52 ; nouv. édit., t. V, col. 127, d'après a.

d. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 507, n° xl, « ex archivo Alesensi ».

Indiqué : Georgisch, Regesta chronologico-diplomatica, t. I, p. 189.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 370.

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1930.


Texte établi d'après B C D E.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus divina propitiante clementia rex. Si erga loca divinis cultibus mancipata propter amorem Dei ejusque in eisdem locis sibi famulantes beneficia opportuna largimur, premium nobis apud Dominum eternȩ remunerationis rependi non diffidimus. Idcirco noverit sagacitas seu industria omnium fidelium nostrorum, tam presentium quam et futurorum, quia venerabilis Regembaldus abbas ex monasterio Psalmodiensi, quod est situm in pago Nemausensi, ubi sunt ecclesiȩ, id est sancte Marie et sancti Petri vel aliarum ecclesiarum, et monasterio Joncellensi, quod est situm in pago Biterrensi, in suburbio castro Lunetense, ——— quod per oppressionem paganorum monasterium Psalmodiense mutatum est in locum qui dicitur Corniliani[cus], ubi ecclesiȩ constructe sunt, id est sancte Marie et sancti Petri apostoli et sancti Juliani martiris, cum cellulis atque fiscis, id est sancti Clementis et sancti Vincentii et sancte virginis Agathe, nuper a Sarracenis destructe, et cum omni silva que vocatur Pineta, sicuti regius fiscus, sive in terra, sive in aqua ibidem fuit, atque collatus est a progenitoribus nostris praefato monasterio Psalmodio cum ipsa plagia que est in mari abilis ad piscandum, a Consoa scilicet calva usque in Consoam altam et usque rubinam que vulgo appellatur Bosoenna et usque in medium fluvium majoris Rodoni sicuti descendit in mare ; sub tali videlicet tenore quod quicquid excrescens Rodanus a prenominato Bosoenna descendendo intrans in profundum mare, vel ipsum mare a flumine Rodani usque in Consoam calvam et usque ad predictas ecclesias ejusdem silve et item usque in Consoam altam sive praefatam Bosoennam suis inundationibus seu alluvionibus semper reliquerit, terrenum, arenosum, nemorosum, arbustiferum, virgunculosum, biblosum, palustricum, lacus, stagna dulcia vel salsa, quicquid etiam poterit esse aptum pascuis, piscationibus, venationibus, aucupationibus, agriculturis, pratis, aedificiis infra ambitum dictarum conterminationum, cum omnibus reditibus quos ipse fiscus jam monasterio concessos in presenti ibi habet vel in futurum habere sperat, inrefragabile jus permanens ad opus monasterii ——— adiens serenitatem culm[inis] nostri innotuit nobis qualiter ea[dem monasteria et celle ac ville vel] fisca sibi pertinentia sub munimine, mundeburde atque immunitatis tuitione progenitores nostri priscis temporibus constituissent. Sed et precepta illorum super hoc nostris attulit obtutibus, per que et immunitas loci vel eorumdem monasteriorum et celle ac ville sibi appendices, sive omnia ad praefata loca pertinentia ab antecessoribus, progenitoribus scilicet nostris, abbatibus et fratribus ibidem Deo famulantibus concessa existerent ; quatinus nec decimas, nec teloneum alicui exsolvant, aut ex piscationibus aliquem censum tribuant. Nos ergo, ut idem vir venerabilis innotuit, benigne a parentibus nostris, regibus scilicet ac imperatoribus, concessum esse cognovimus. Placuit ergo celsitudini nostre, per deprecationem illustris comitis ac dilecti fidelis nostri Raimundi, super his preceptum nostre confirmationis addere. Et ne quispiam violenter ex eorum rebus vel ecclesiis aliquid subtrahere aut inquietare audeat, rursus omnia superius scripta, predictam videlicet silvam cum ipsa plaia maris et cum predictis ecclesiis, sicuti regius fiscus fuere et superius terminatum est, renovantes nostrorum predecessorum donationem, praefato Psalmodio regia liberalitate perhenni jure concedimus atque praecepti nostri roboratione confirmamus, per quod volumus atque jubemus ut, sicut antecessorum nostrorum, regum videlicet ac imperatorum, auctoritate firma praedictis locis substiterunt, ita etiam nostris et futuris temporibus inviolabili firmitate maneant atque subsistant ; nullusque publicus judex, seu quelibet ulla potestas in ecclesias aut loca vel agros sive reliquas possessiones que juste ad eadem monasteria pertinent, ad causas audiendas vel freda aut tributa exigenda, aut mansiones vel paratas faciendas, aut fidejussores tollendos, aut homines ipsorum monasteriorum, tam ingenuos quam et servos, super terram illorum commanentes distringendos, nec ullas redibitiones aut illicitas occasiones requirendas, nostris et futuris temporibus ingredi audeat vel ea que supra memorata sunt penitus exigere presumat. Et quidquid ipsis religiosis monasteriorum viris Deoque famulantibus per eorum precepta confirmaverunt et largiti fuerunt, nos quoque simili modo confirmamus et perpetualiter habendum delegamus. Et quandoquidem divina vocatione prenominatus abbas Regembaldus vel successores ejus ab hac luce migraverint, quamdiu inter se ipsi monachi talem invenire potuerint qui ipsam congregationem secundum regulam regere valeat, per hanc nostram auctoritatem licentiam habeant eligendi abbates, quatenus servos Dei qui ibidem Deo famulantur pro nobis ac stabilitate tocius regni nostri immensam Domini clemenciam jugiter exorare delectet. Et ut hujus nostre auctoritatis preceptum per omnia tempora inviolabiliter conservetur veriusque credatur, manu nostra subter eum firmavimus et anuli nostri impressione sigillari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) regis gloriosissimi.

Ernustus notarius ad vicem Askerici episcopi relegit [et] subscripsit (Signum recognitionis).

Datum nonas junii, indictione XII., anno XVII. regnante Karolo rege gloriosissimo redintegrante vero XII.. Actum Compendio palatio. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook