913, 13 août. — Thionville.

Charles III, à la demande de son archichapelain Ratbod, archevêque de Trèves, ordonne que les successeurs de ce dernier soient librement élus par le clergé et le peuple. S'il ne se trouve aucune personne ayant les aptitudes requises, le choix sera remis au roi. S'il y a partage de suffrages, l'autorité royale favorisera la plus saine partie.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no74.

A. Original. Parchemin scellé. Hauteur, 510 mm. ; largeur 620 mm. Archives de l'État, à Coblence, Abteilung 1 A.

B. Copie du xive s., dans le Codex picturatus Balduini, Archives de l'État, à Coblence, Abteilung 1 C. 1, fol. 10, n° 21, sous la rubrique : « Karolus rex precepit quod in posterum clerus et populus Trevirenses eligant episcopum Trevirensem, » d'après A.

C. Copie du xive s., dans le Grand Balduineum, Archives de l'État, à Coblence, Abteilung 1 C. 2, fol. 34, n° 21, d'après A.

D. Copie du xive s., dans le Petit Balduineum, Archives de l'État, à Coblence, Abteilung 1 C. 3, fol. 32 (anc. 9), n° 22, d'après A.

E. Copie du xive s., dans le Balduineum de Kesselstatt, bibliothèque du comte de Wilczek, château de Kreuzenstein, près de Vienne (Autriche), appendice, p. 56, n° 27, d'après A.

F. Copie incomplète du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection du Chesne, vol. 66, fol. 23, d'après a.

a. Brouwer, Annales Trevirentes, t. I, p. 446.

b. Lünig, Spicilegium ecclesiasticum, t. II, p. 196.

c. Hontheim, Historia Trevirensis diplomatica, t. I, p. 262, « ex authentico ».

d. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 518, n° l, d'après c.

e. Gallia christiana, t. XIII, instrumenta, col. 316, n° xxxvi.

f. Beyer, Mittelrheinisches Urkundenbuch, t. I, p. 220, n° 157, d'après A.

Fac-similé : H. von Sybel et Th. Sickel, Kaiserurkunden in Abbildungen, livrais. VII, pl. 28.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 378 (à l'année 917).

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1941.

Indiqué : Wauters, Table chronologique, t. I, p. 328.

Indiqué : Beyer, Mittelrheinisches Urkundenbuch, t. II, Regesten, n° 189.

Indiqué : Goerz, Mittelrheinische Regesten, n° 835.


(Chrismon.) In nomine sanctae et individuae Trinitatis et unicae Deitatis. Karolus divina praeordinante providentia gloriosus rex. Cum totum sanctae Dei aecclesiae corpus sacerdotalis provisione et amministratione regalique tuitione procurari unumque sentire [2] concorditer regia majestas cum ministris Domini debeat, aequum fore censemus pontificum nostrorum petitionibus pro aecclesiasticis negotiis subplicantium assensum praebere quorum orationibus nos et regni nostri statum incunctanter credimus suffragari. Omnium ergo [3] xpistianae religionis nostrorumque fidelium, praesentium et futurorum, noverit industria quod Ratpodus, venerabilis sanctae Trevericae sedis metropolitanus archique cappellanus noster, ut providus bonusque pastor in posterum praevidens et ȩcclesiae sibi commissae futurae utilitati consulens, nostram poposcit [4] celsitudinem quatinus de eligendis post ejus discessum episcopis nostrae auctoritatis privilegium sedi suae concederemus. Cujus piae petitioni, pro divino intuitu et reverentia beati Petri necnon pro illius dilectione atque fidelitate, libenter adquiescentes praesentium apicum nostrorum privilegium fieri jussimus, enixius [5] praecipientes et perpetuae firmitatis inviolabili stabilitate sanctientes ut post hujus antistitis obitum quemcumque Treverensis clerus et populus de propriis ejusdem aecclesiae filiis pari consensu elegerit, absque ulla cujuslibet contradictione, ille, Deo favente, eis detur episcopus, nec ulterius contra eorum libitum [6] contraque canonicam auctoritatem quemquam non optatae personae cogantur suscipere pastorem. Et si forte, quod futurum minime creditur, in ipsa ȩcclesia talis inveniri non poterit qui hujusmodi honori aptus sit mancipari, nec propterea infracto privilegio nostro illis denegetur electio [7], sed potius a regali majestate suscipiant quemcumque voluerint aliunde eligere. Si hoc quoque evenerit, quod in quorundam episcoporum electionibus jam contigisse dinoscitur, ut vota eligentium divisa dissenserint, ei parti in qua clerus et melioris intentionis viri consenserint qui Dei causam [8] gregisque dominici salvationem quȩrere comprobantur regalis faveat auctoritas et secundum eorum electionem super eos optatus constituatur antistes. Et ut haec nostri privilegii auctoritas per cuncta succedentia tempora firmiorem in Dei nomine obtineat [9] perpetuae stabilitatis vigorem et a nostris successoribus inviolabili tenore servetur, manu propria subter eam firmavimus et sigilli nostri impressione jussimus adnotari.

[10] Signum domni (Monogramma) Karoli serenissimi regis.

[11] Gozlinus notarius ad vicem Ratpodi archiepiscopi summique cancellarii recognovit et [subscripsit] (Signum recognitionis). (Sigillum impressum).

[12] Data id. aug., indictione .I., anno .XXI. regnante Karolo rege gloriosissimo, redintegrante .XVI., largiore vero hereditate indepta .II. Actum Tiedonis villa. In Dei nomine feliciter. AMHN.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook