914, 19 juin. — « In villa Ruio ».
Charles III, à la requête du marquis Robert, abbé de Saint-Aignan [d'Orléans], détache du « dominium » abbatial pour l'affecter aux besoins des chanoines le domaine de Tillay-le-Peneux, avec sa chapelle et ses hameaux (villulae), à condition que le tiers des revenus soit réservé au luminaire de l'autel de Notre-Dame dépendant dudit monastère.
A. Original perdu.
B. Mention du xviiie s., d'après une copie collationnée du 12 janvier 1667 prise sur le cartulaire perdu de 1518, et jadis conservée dans les archives du chapitre de Saint-Aignan d'Orléans, armoire 3e, caisse 33, cotte 1re, n° 2, Bibliothèque nationale, ms. franç. 11994, p. 569 et 570.
a. R. Hubert, Antiquités de Saint-Aignan d'Orléans, preuves, p. 76, « ex tabulario ecclesiæ Sancti Aniani » et p. 79 (vidimus du roi Robert).
b. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 519, n° li, d'après a.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 375.
Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1942.
Texte d'après a.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus divina propitiante clementia rex Francorum. Cum petitionibus comitum abbatumque fidelitati nostrae inviolabiliter inhaerentium serenitatis nostrae aurem accommodamus, liberalitatis regiae amplitudinem exequimur et hoc ad regni nostri soliditatem, immo vero aeternae remunerationis praemia, pertinere omnino non ambigimus. Ideoque noverit omnium sanctae Dei ecclesiae fidelium et nostrorum, tam praesentium quam futurorum, industria praecipueque successorum nostrorum sagacitas ac regum videlicet gloriosorum excellentia quoniam Robertus, dilectissimus nobis marchio atque abbas monasterii sancti Aniani inclyti confessoris Christi, ubi ipse humatus est, adiit serenitatis nostrae sublimitatem, obnixe expostulans ut fratribus jam dicti monasterii quandam villam cum capella et villulis suis necnon appendiciis suis, ex rebus ejusdem praenominati confessoris Christi, in pago Aurelianensi sitas, ad quotidianos eorum usus et stipendia, videlicet ut [duae] partes illarum villarum fratribus deputent[ur], tertia pars altario sanctae Mariae eidem loco inhaerenti ad luminaria concinnanda, nostrae auctoritatis praecepto confirmare dignaremur. Quae villa, videlicet Tigletus Paganorum, una cum villulis suis, in dominio rectorum ejusdem monasterii eatenus habita esse cognoscitur ; de qua tamen jam dictis fratribus quotidiana panis stipendia et quatuor solemnes refectiones largiebantur. Sed quoniam, confluentibus multarum adversitatum procellis, praefati sacrosancti loci fratres et oppressione paganorum crebrius detrimentum patiebantur inediae, pro tali necessitate serenitatis nostrae clementiam exorabant ut ab eis hoc scandalum penitus tolleremus, quatenus tam pro nobis quam pro emolumento ecclesiae a Deo nobis commissae puriores Deo orationes et hostias immolarent. Unde humillimus praenominatus Robertus nostrae fidelitatis comes et marchio humiliter deprecatus est ; cujus precibus et hortatis libenter annuimus. Unde hoc praecellentiae nostrae scriptum fieri decrevimus per quod saepefatis canonicis jam dictam villam cum appendiciis suis ad ipsorum usus et necessitates sustendendas, cum omni integritate illarum concedimus ; tertiam vero partem sanctae Dei genitricis altario eidem coenobio inhaerenti ad luminaria concinnanda omni tempore inrefragabiliter mancipanda[m] et deservienda[m] sancimus atque decrevimus, ita duntaxat ut nullus ejusdem monasterii rector, quavis occasione existente, de jam nominata villa, Trigleto scilicet, ejusque appendiciis et villulis sibi pertinentibus, cum adjacentiis omnibus, eosdem fratres vel luminaria inquietare aut impedire, seu etiam aliquid ab eis exigere aut minorare praesumat, sed ipsi fratres jam praefatas res, cum appendiciis suis et omni integritate, pro suo libitu et opportunitate, sine sui rectoris dominatione et diminutione, aeternaliter teneant, ordinent et disponant, ita duntaxat ut tertia pars altario sanctae Mariae exhibeatur ; quatenus pro incolumitate nostra charissimaeque conjugis nostrae et pro statu totius regni nostri Domini misericordiam exorare delectet. Praeterea super haec addere atque inserere nobis licuit ut quispiam ex rebus censualibus ipsius monasterii juris eisdem fratribus atque luminaria genitricis Domini nostri Jesu Christi impedire voluerit, id absque cujuspiam contradictione et exactione ad nostrae permissionis decretum, Deo juvante, unicuique sufficere volumus. Ut autem nostro auctoritatis praecepto firmior habeatur haec et super labentia tempora meliorem, in Dei nomine, obtineat firmitatis vigorem, manu propria subter eam firmavimus et annuli nostri impressione sigillari mandavimus.
Signum Karoli (Monogramma) regis gloriosissimi.
Goslinus notarius ad vicem Herivei archiepiscopi recognovi et subscripsi.
Datum XIII. kal. julii, indictione II., [anno XXII.] regnante Karolo rege gloriosissimo, redintegrante XVIII., largiore vero haereditate indepta III. Actum in villa Ruio. In Dei nomine foeliciter. Amen.