894, 26 septembre. — Attigny.
Charles III, à la requête de sa mère Adélaïde et de Foulques, archevêque de Reims, fait restituer à l'évêque de Liège Francon les parties du fisc d'Arches en Porcien (Charleville) qu'Ève, femme de Conrad, lui avait jadis concédées en précaire.
A. Original perdu.
B. Copie du xiiie s., dans le Cartulaire de Saint-Lambert de Liège, Archives d'État à Liège, Liber chartarum, fol. 72 v°, n° 12, sous la rubrique : « Karoli secundi Romanorum regis de restitutione quarumdam rerum fiscalium episcopo Leodiensi, que ab ecclesia violenter fuerant ablate, videlicet Arceias in pago Portiniensi sito ».
C. Copie du xviie s., dans le Liber primus cartarum ecclesie Leodiensis, Archives d'État à Liège, fol. 94 v°, d'après B.
a. Chapeauville, Gesta pontificum Leodiensium, t. I, p. 160, d'après B (monogramme figuré).
b. Miraeus, Diplomata belgica, p. 263, d'après B.
c. Haraeus, Annales ducum Brabantiae, t. I, p. 116, d'après a.
d. Miraeus, Notitia ecclesiarum Belgii, p. 78 (incomplet) d'après b.
e. Lünig, Spicilegium ecclesiasticum, t. III, p. 484 et t. V, p. 541 (incomplet) d'après B.
f. Miraeus, Opera diplomatica, éd. Foppens, t. I, p. 251, d'après b.
g. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 468, n° 1, d'après a.
h. Bormans et Schoolmeesters, Cartulaire du chapitre de Saint-Lambert de Liège (Académie royale de Belgique, Commission d'histoire), t. I, p. 7, n° v, d'après B.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 350.
Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1896.
Indiqué : Wauters, Table chronologique, t. I, p. 311.
In nomine sanctae et individue Trinitatis. Karolus misericordia Dei rex. Si justiciam Dei vere diligimus et aures nostre pietatis justis accomodare peticionibus certamus, morem, ut decet, regium frequentamus et ex hoc in futuro remunerari omnino credimus. Quapropter notum esse volumus omnibus sancte Dei ecclesie fidelibus, tam presentibus quam et futuris, quoniam nostre genua serenitatis adiens domnus Franco, venerabilis episcopus, reclamavit se de quibusdam rebus, de fisco scilicet Arceias in pago Portunensi sito, quas etiam ab Eva, Chunradi quondam muliere, per precariam acceperat, quod vi atque violentia sibi ac ecclesiae sue fuissent ablate. Quod ergo ut verum comperimus, ob Dei amorem et sancti Lamberti, remediumque anime nostre, perque deprecationem karissimae et venerabilis genitricis nostre Adeleydis ac domni Fulconis, Remorum archiepiscopi, preceptum nostre auctoritatis et hoc fieri et ei dari jussimus, per quod jubemus atque precipimus ut nemini mortalium liceat quoquo modo ab eo vel ab ecclesia sua jam dictas res auferre, alienare, subripere, sed ipse domnus Franco episcopus, ecclesia sua successoresque sui predictas res cum omni integritate, veluti continetur in prefata precaria Eve, ab hodierna die et deinceps habeant, teneant, possideant, vel quicquid exinde facere voluerint, liberam ac firmissimam in omnibus, sicut de aliis sue ecclesie rebus, habeant potestatem faciendi. Et ut hec nostre auctoritatis largitio per successura annorum curricula rata et inconvulsa permaneat, manu propria eam subter firmavimus et anuli nostri impressione insigniri jussimus.
Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.
Raubertus notarius ad vicem Anskirici cancellarii recognovit.
Datum anno incarnationis dominice DCCCXCIIII., anno quoque regnante Karolo secundo, indictione XII., VI. kal. octobris. Actum in Attiniaco.