898, 23 juin. — Vienne-la-Ville.

Charles III, à la requête du fidèle Robert, concède en pleine propriété à un autre fidèle, Théodose, des biens du fisc sis dans le comté de Narbonne au pagus de Minervois, dans le comté de Roussillon au pagus d'Elne et dans le comté de Besalú, biens dont il donne l'énumération avec la délimitation. Il lui accorde le droit d'achat sans rendre de « service » dans son royaume de Gothie ou Septimanie. Les habitants de ces domaines, Espagnols et autres, rendront à Théodose et à ses successeurs les mêmes services dont ils s'acquittaient envers les comtes. Le roi lui accorde, en outre, le privilège d'immunité et décide que lui et ses successeurs tiendront comme leurs biens propres les terres d'aprision et de défrichement.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no13.

A. Original perdu.

BC. Deux copies du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 107, fol. 428 v°, et vol. 109, fol. 30, d'après le cartulaire perdu de Saint-Pierre de Rodas.

D. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 11898, fol. 5, d'après le même cartulaire perdu.

a. Baluze, Capitularia regum Francorum, t. II, append., col. 1525, n° cxxix « ex chartulario S. Petri Rodensis » (à l'année 904).

b. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 470, n° v, d'après a.

c. Mansi, Concilia, t. XVIII, col. 1007, d'après a.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 356.


Texte établi d'après BCD.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus divina propitiante clementia rex. Regalis celsitudinis mos est fideles suos donis multiplicibus honorare sublimesque efficere. Noverit igitur omnium sanctae Dei ecclesiae fidelium nostrorumque, tam praesentium quam et futurorum, industria quoniam placuit serenitati nostrae, per deprecationem Rotberti, fidelis nostri, quendam fidelem nostrum Theodosium de quibusdam rebus nostrae proprietatis honorare. Sunt autem eaedem res in comitatu Narbonensi, in pago Minervensi, in villa Honeriaco vel in Vibrano : infra hos fines et terminos quicquid ad nostrum pertinere videtur fiscum ; et in alio loco, in comitatu Rusilionense, in pago Helenense, villa quae vocatur Pullestros cum ipso fisco qui ibidem est nunc, cum tertio, cum raste et cametello, omnia quaeque ad nostrum fiscum pertinere videntur ; et in alio loco, in villa Insula, cum Lotas et Laurigano, omnia quicquid ibi ad nostrum fiscum pertinere videntur ; et in comitatu Bisuldunensi, super Fluviano, villare Golorescum, Cameto et Campo longo, et Tapiolas, et in villa Monte acuto, et in valle Basse villam quae dicitur sancti Stephani cum valle Jonathes, cum villis et villaribus quae ibidem sunt : et affrontat ipsa vallis de parte orientis in serra quae dividit inter Girundense et Bisuldunense, de meridie affrontat in fines de comitatu Ausonensi usque ad collum Jonathes, de parte circi in castrum Gorni, de istis vero partibus sicuti aqua vergit et pergit usque ad Villarem veterem, pergitque per arenas usque ad Pausata Tepidi et pergit usque ad Paratella et inde vadit ad monte meridiano et usque ad serram Elceriolas et usque ad fines Pinetae. Concedimus etiam sibi in toto regno nostro Goticae vel Septimaniae, ubicunque emere voluerit licentiam absque ullo servitio. Ipsi vero homines qui in supradictis villis habitant vel habitaturi sunt tale obsequium vel tale servitium supradicto Theodosio vel heredibus suis faciant vel serviant quale comitibus facere consueverunt, tam Spani quam ceteri. Has itaque res concedimus jamdicto fideli nostro Theodosio cum terminis et omnibus adjacentiis et de nostro jure in jus et proprietatem ipsius transtulimus et solemni more delegamus. Unde hoc nostrae altitudinis praeceptum fieri volumus et eidem dari jussimus. Praecipientes ergo jubemus ut nullus judex publicus vel quislibet ex judiciaria potestate in praedictas res aut loca ibidem pertinentia, in quibuscunque consistant locis, ad causas judiciario more audiendas vel freda seu mansiones aut parefredos sive paratas exigendas vel fidejussores tollendos aut homines ipsius distringendos aut teloneum neque pascuaticum seu aliquas redhibitiones aut illicitas occasiones requirendas ullo unquam tempore ingredi audeat nec ea quae supra memorata sunt exigere praesumat, sed cum omnibus saepe memoratis rebus, in quibuscunque consistant locis, tam ex aprisione quam ex heremo habet tractas vel deinceps excolere potuerit, cum aliis quibuscunque possessionibus quas praesenti tempore ipse Theodosius possidere videtur, liceat jamdicto Theodosio suisque posteris quiete tenere vel possidere vel quicquid exinde facere voluerit liberam ac firmissimam in omnibus habeat potestatem sicut ex aliis suae proprietatis, nemine inquietante, per nostrum consensum ac jussionem. Et ut hoc praeceptum per omnia tempora majorem, in Dei nomine, obtineat firmitatis vigorem, manu propria eum subter firmavimus et anuli nostri impressione sigillari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

Heriveus notarius ad vicem Folconis archiepiscopi recognovit.

Data VIII. kal. julii, indictione VII., anno V. regnante Karolo serenissimo rege, et in successione Odonis VI. Actum apud Viennam villam. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook