899, 29 mai. — Tours-sur-Marne.

Charles III, à la requête de Servus-Dei, évêque de Girone, confirme à cette église, en les énumérant, ses possessions sises dans les comtés de Girone et d'Ampurias. Il lui renouvelle, de plus, l'immunité concédée par Charles [le Chauve] et Louis [le Bègue], en y ajoutant un certain nombre d'autres biens sis au même comté de Girone ainsi qu'aux comtés de Besalú et de Peralada, avec la moitié du revenu des droits de pâturage et de tonlieu.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no19.

A. Original perdu.

B. Copie du xiie-xiiie s., dans le Cartulaire dit de Charlemagne, Archives de l'Évêché, à Girone, p. lxii-lxiii.

C. Copie du xiiie s., dans le Livre Vert de l'église de Girone, Archives du Chapitre, à Girone, fol. 168 v°.

D-G. Quatre copies du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 108, fol. 164 et 187 v°, et vol. 116, fol. 25 et 109, d'après les cartulaires, la seconde d'après C.

a. Baluze, dans Marca Hispanica, append., col. 828, n° LIV (à 898).

b. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 475, n° ix, d'après a.

c. España sagrada, t. XLIII, p. 391, n° 14, d'après a.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 358.

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1902.

Indiqué : Botet y Sisó, Cartoral de Carles Many dans le Boletín de la Real Academia de Buenas Letras de Barcelona, t. III, p. 99, n° 21 (au 28 mai 899).


Texte établi d'après BC.

Les parties imprimées en petit texte sont empruntées au diplôme perdu de Louis le Bègue reproduit par celui de Charles le Gros du 1er novembre 886.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus divina propiciante clementia rex. Si erga loca divinis cultibus mancipata propter amorem Dei eorumque in eisdem locis famulantes beneficia largimur, premium nobis apud Deum eterne remunerationis rependi non diffidimus. Idcirco noverit sagacitas omnium fidelium nostrorum, tam presentium quam et futurorum, quia venerabilis vir sancte Gerundensis ecclesie Servus Dei episcopus adiit serenitatem nostram humiliter petens quatinus ipsam ecclesiam et sedem Gerundensem sub immunitatis nostre tuitionem susciperemus quemadmodum antecessores nostri, piissimus scilicet avus noster Karolus et genitor noster bone pieque memorie Hludovicus fecisse noscuntur. Cujus precibus libenter adquiescentes precipiendo jubemus ut nullus judex publicus vel quislibet ex judiciaria potestate in ecclesias aut loca aut agros seu reliquas possessiones quas moderno tempore in quibuslibet pagis vel territoriis infra dictionem regni nostri juste et legaliter memorata tenet atque possidet ecclesia vel ea que deinceps a catholicis viris divina pietas in jure ipsius ecclesie voluerit augeri, ad causas audiendas aut freda vel tributa exigenda aut mansiones vel paratas faciendas aut fidejussores tollendos aut homines ipsius episcopi vel ecclesie, tam ingenuos quam servos, super terram ipsius commanentes nec juste vel injuste distringendos nec ullas redibitiones aut illicitas occasiones requirendas, nostris videlicet vel futuris temporibus ingredi audeat seu etiam ea que superius memorata sunt penitus exigere presumat, sed liceat memorato presuli suisque successoribus res predicte ecclesie cum omnibus sibi pertinentibus sub immunitatis nostre defensione quieto ordine possidere et inde fideliter deservire. Reconfirmamus etiam eidem venerabili episcopo sueque ecclesie per hoc nostre auctoritatis preceptum villam que vocatur Olianus et villam que dicitur Cacaviano et villam Velloso cum castellare suo in comitatu Empuritanense, et in Gerundense cellam sancti Clementis cum Petra alta, cum vineis et silvis et omnibus terminis suis atque arciis suis, villam quoque Parietes Ruphini atque Castellum fractum et medietatem de villa Molleti et villa Fons edictus et villares que sunt in valle Arace, quem adquisivit Teutarius episcopus in ecclesiis, in terris, in vineis, in pratis, in silvis seu molendinis, et villam Quarciano cum suis villaribus, et illum plantaditium Gundemari episcopi et vinetas ac terras quas Castellanus presbyter et parentes sui et alii homines traxerunt de heremo et villarem Faian cum aliis villaribus ubi Adalardus presbiter manet cum terminis suis. Largitur etiam nostra clementia ad supradictam sedem sancte Marie vel sancti Felicis martyris Xpisti, pro remedio anime nostre parentumque nostrorum, in supradicto comitatu Gerundense villam que vocatur Elzeda cum omnibus adjacentiis suis, hoc est ab oriente per semitam que pergit usque ad Ripam fractam, de meridie a cruce usque ad confines Arbucie, de parte occidentis usque ad Johannetum et de septentrione per rivolum qui vocatur Vallis urcea et pervenit ad sanctam Columbam usque ad aliam ripam alvei, et aliam villam in jam dicto comitatu quam vocant Villam rabiosam cum terminis suis ; et in comitatu Bisuldunense cellam sancti Laurentii cum terris et vineis, et cellam sancti Martini cum terris et vineis, villam etiam Crispiniani et Miliarias et villam Baschara cum suis villaribus necnon et Archas et villare quod dicitur Spedulias et aliud villare quod nominatur Abdiramæ, pariter cum aliis diversis villaribus que appellantur Terrutellas et Cassaniolas ac villare Acmiton ; et in comitatu Petralatense ecclesiam sancti Petri et ecclesiam sancti Johannis cum terris, et ecclesiam sancti Fructuosi cum terris et vineis, et Pineta cum terris et vineis villamque que dicitur Farus. Concedimus etiam munificentie nostre largitate prephate ecclesie sancte Marie atque sancti Felicis martyris Xpisti, pro amore Dei nostrorumque facinorum remissione, in supradictis comitatibus, id est Gerundense, Bisuldunense, Petralatense atque Impuritanense, omnem medietatem de pascuariis et teloneis mercatorum terre marique ceterisque mercatis omnibus. Ipsi vero homines qui in supradictis villis habitant vel habitaturi sunt tale obsequium vel tale servitium supradicto episcopo vel suis successoribus faciant et serviant quale comitibus facere consueverunt tam Spani quam ceteri et nullum aliquod censum vel servitium ullo umquam tempore ingerere quis presumat. Volumus autem ut liceat memorato episcopo suisque successoribus res supradicte ecclesie et a nobis eis collatas seu condonatas et alias quascumque sibi pertinentes quieto ordine possidere et nostro imperio fideliter parere, ut pro nobis ac tocius regni nostro statu Domini misericordiam jugiter exorare delectet. Et ut hec auctoritas donationis atque confirmationis nostre per succedentia tempora inviolabilem obtineat firmitatem, manu nostra subter eam firmavimus et anuli nostri impressione sigillari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

Heriveus notarius ad vicem Folconis archiepiscopi recognovit.

Datum IIII°. kl. junii, indictione II., anno VII°. regnante Karolo serenissimo rege et in successione Odonis secundi.

Actum apud Turnum. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook