903, 25 avril. — Compiègne (Palais).

Charles III, à la requête du comte Robert et des moines de Saint-Germain-des-Prés, renouvelle les privilèges accordés à cet établissement par son grand-père l'empereur Charles [le Chauve], son bisaïeul Louis [le Pieux], et par le neveu de son aïeul, l'empereur Charles le « Jeune » (sic), celui qui se rendit à Paris assiégé par les païens. Il confirme notamment les domaines affectés aux religieux par ces diplômes, les moulins sur la Seine concédés par son aïeul Charles [le Chauve] et par Charles « le Jeune », ainsi que les pêcheries données jadis par le roi Childebert.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no45.

A. Original. Parchemin avec fragments de sceau. Hauteur, 540 mm. ; largeur, 630 mm. en haut, 610 mm. en bas. Archives nationales, K. 16, n° 3.

B. Copie du xiie s., dans le Cartulaire de Saint-Germain-des-Prés coté +++, Archives nationales LL. 1024, fol. 31.

CD. Copies du xiiie s., dans le Cartulaire de l'abbé Guillaume, Archives nationales, LL. 1026, fol. 8 et fol. 9 de la deuxième foliotation.

E. Copie du xive s., dans le Cartulaire dit Petit registre, Archives nationales, LL. 1029, fol. 9 v°, col. 2.

F-M. Copies du xviie s., dans les diverses rédactions des Annales de Saint-Germain-des-Prés, de Jacques du Breuil, Bibliothèque nationale, mss. lat. 12837, fol. 89 v°, 12838, fol. 89 v°, 12839, fol. 97 v°, 12840, fol. 58, 12841, fol. 80, 12842, fol. 55, 12843, fol. 57 v°, 12844, fol. 16.

N. Copie du xviie s., par Besly, Bibliothèque nationale, Collection Dupuy, vol. 841, fol. 90, « ex tabulario S. Germani Parisiensis ».

O. Copie du xviie s., par André Du Chesne, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 55, fol. 70 v°, d'après un cartulaire.

P. Copie du xviie s., dans l'Appendice à l'Histoire de Compiègne, de Dom Placide Bertheau, Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 21, fol. 138, « ex cartulario S. Germani Parisiensis ».

Q. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 11898, fol. 4 (au 23 février 903), d'après A.

R. Copie authentique collationnée du xviiie s., Archives nationales, K. 181, n° 105.

S. Copie partielle du xviie s., par le P. Cotton, Archives nationales, LL. 1131, p. 89, d'après A.

a. Labbe, Alliance chronologique, t. II, p. 496 (fragment).

b. Bouillart, Histoire de l'abbaye de Saint-Germain-des-Prés, preuves, p. xx, n° xxiii, d'après A.

c. Gallia christiana, t. VII, instrum., col. 15, n° xvi, d'après B ou C.

d. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 495, n° xxix, d'après b.

e. R. de Lasteyrie, Cartulaire général de Paris, p. 77, n° 56, d'après A.

f. R. Poupardin, Recueil des chartes de l'abbaye de Saint-Germain-des-Prés, t. I, p. 65, n° xxxix, d'après A.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 363.

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1920.

Indiqué : Tardif, Monuments historiques, Cartons des rois, p. 140, n° 221.


(Chrismon). In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus divina propitiante clementia rex. Quicquid voto aut gratiarum actione Deo omnipotenti of-[2]-[ferimus, cui non solum ea que habemus] quaeque de manu illius accepimus, sed etiam nosmetipsos debemus, qui nos et predecessores nostros, imperatores et reges, nullo nostro merito sed sua benignissima gratia regium in stemma hevehere [dignatus est, [3] hoc nobis ad presentem vitam felicius transigendam] et ad futuram uberius capessendam consequentius fore nullo modo dubitamus. Noverit igitur omnium sanctae Dei ȩcclesiae nostrorumque fidelium, presentium scilicet futurorumque, universitas quoniam quidam comes nobis [4] admodum dilectus, nomine Rotbertus, necnon et grex sanctus monachorum sancti Germani Parisiacensis, ad nostram accedentes mansuetudine[m], obtulerunt preceptum nobis divae memoriae avi nostri Karoli imperatoris atque abbavi Ludovici, necnon et Karoli nepotis [5] avi nostri, qui Parisius rabie paganorum seviente devenit, deprecati sunt ut nostram munificentiam denuo auctoritative eis reconcessissemus. Nos vero, pro Dei amore et sancti Germani reliquorumque sanctorum veneratione, in quorum honore idem locus [6] constructus habetur, id fieri consensimus. Unde hoc nostrae altitudinis edictum fieri et memorato loco dari jussimus, per quod precipimus atque jubemus ut, sicut in memorato edicto avi nostri et abbavi, necnon et memorati Karoli junioris continetur, ita per [7] succedentia tempora conservatum a nobis et a successoribus nostris inviolabiliter habeatur. Reconfirmamus ergo jam dicto sancto loco ac fratribus ibidem Deo deservientibus villas quae in jam sepe dictis continentur edictis et omnia [8] quae usibus eorum delegata atque contradita existunt, molendinos etiam super fluvium Sequanam, quos jam dicto loco ac fratribus avus noster Karolus concessisse dinoscitur, qui etiam inprecepto memorati nepotis [9] et equivoci avi nostri Karoli memorari atque contineri videntur, auctoritate regia nihilominus eis concessisse confirmando sciamur ; necnon et piscatoria super eundem fluvium sita cum omni continencia [10] utriusque ripae, quae a rege olim Childeberto eis contradita dinoscimus, omnino nostra auctoritate reconfirmamus. Haec autem omnia sicut in preceptis priscorum regum continetur, ita auctoritate [11] regia confirmamus. Et ut hȩc nostre reconfirmationis auctoritas, in Dei nomine, conservetur, manu propria subter firmantes, anulo nostro jussimus sigillari.

[12] Signum Karoli (Monogramma) regis gloriosissimi.

[13] Ernustus notarius ad vicem Askerici episcopi subnotavit et s[ubscripsit] (Signum recognitionis) (Locus sigilli).

[14] Datum .VII. kld. ma., indictione .VI., anno undecimo regnantis gloriosissimi regis Karoli, redintegrationis ejus .VI. Actum Compendio palacio. In Dei nomine feliter. Amen.


Image de l'acte

Cliquez pour zoomer ou afficher en plein écran. — Consulter sur Nakala

Cliché Archives nationales de France.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook