899, 6 juin. — Tours-sur-Marne.

Charles III, sur la plainte de l'archevêque de Narbonne Arnust, interdit à tous les représentants de l'autorité publique d'exercer aucune mesure de contrainte contre les clercs du diocèse et de la province ecclésiastique de Narbonne, de les traduire devant les tribunaux laïques, de lever sur leurs possessions une redevance quelconque. Si des plaintes sont portées contre des clercs, elles seront jugées par leurs évêques conformément aux canons.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no24.

A. Original perdu.

B. Copie du xiie s., dans un fragment du Cartulaire de l'évêché de Narbonne, Bibliothèque nationale, ms. lat. 11015, fol. 12 v°.

C. Copie du xviie s., par Baluze, Bibliothèque nationale, vol. 374, fol. 321, « ex archivo archiepiscopi Narbonensis ».

D. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection de Languedoc, vol. 74, fol. 229.

a. Catel, Mémoires de l'histoire du Languedoc, p. 772 (fragment).

b, c. Dom de Vic et Dom Vaissète, Histoire de Languedoc, t. II, preuves, col. 37, d'après les « Archives de l'église de Narbonne » ; nouv. édit., t. V, col. 101, n° xxiii.

d. Gallia christiana, t. VI, instrum., col. 12 (fragment).

e. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 479, n° xii, d'après b.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 358.

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1905.


Texte établi d'après BCD.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus divina propiciante clementia rex. Omnibus marchionibus, comitibus, ducibus, vicariis, judicibus, accionariis, seu cunctis rei publice administrantibus hoc notum esse volumus quia venerabilis sancte Narbonensis ecclesie archiepiscopus Arnustus nostram adiit serenitatem innotescens auribus clementiȩ nostre quod in sua parochia seu, in cunctis episcopiis qui in suffragio ipsius positi sunt gravissima, quedam contra jura canonum atque instituta legum increverit consuetudo, adeo ut comites atque judices seu ministri illorum sacerdotes Domini sive reliquos ecclesiȩ ministros ad placitum suum violenter ducere et fidejussores tollere atque eos more laicorum distringere presumant. Deprecatus est itaque isdem venerandus vir Arnustus, tam pro se quam et pro reliquis coepiscopis et confratribus suis, nostram regiam celsitudinem ut nostro regali imperio ab illorum ecclesiis hoc resecaretur vicium et tam nefanda presumptio atque inlicita amputaretur consuetudo. Nos vero priscorum regum, scilicet parentum nostrorum, morem sequentes, qui semper in divinis cultibus extitere devoti, errata queque in sancta ecclesia piissima sollicitudine corrigere satagerunt, quia preces jam fati antistitis dignas esse perspeximus, has preceptionis nostre fieri litteras decrevimus, per quas decernimus atque nostra regali auctoritate jubemus precipientes ut nemo comitum aut judicum vel quislibet publica negocia administrantium in cuncta Narbonensi diocesi, seu et in omnium episcoporum sibi suffraganeorum ecclesiis, aliquem sacerdotum aut levitarum, seu reliquorum ecclesiae Dei ministrorum violenter sibi subjicere, aut fidejussores tollere, vel in placitum laicorum distringere ullatenus presumat ; et neque de proprietatibus aut reliquis possessionibus illorum aliquam exactionem aut inlicitam redibitionem ullo umquam tempore exigere audeat. Si alique vero querimonie adversus illos exorte fuerint, in presentiam suorum episcoporum veniant et ibi de his canonice atque legaliter judicentur, quia juxta sancciones legum indignum est ut homines judicent deos. Si quis autem contra hanc nostre preceptionis auctoritatem, ductus maligna cupiditate, aliquid agere temptaverit et hoc quod pie a nobis, pro divino amore, in ejus ecclesiis indultum est violare conatus fuerit, sentiat se nostram incurrere offensionem et insuper bannum nostrum persolvere cogatur. Liceat namque ipsis episcopis suisque successoribus, cum sacerdotibus et reliquis ordinibus ecclesiarum, sub nostra regali tuicione et mundeburdo absque alicujus inquietudine vivere et nostro fideliter parere imperio, ut pro salute nostra ac tocius regni nostri statu eos jugiter Domini clementiam exorare delectet. Et ut hec nostre preceptionis auctoritas a fidelibus sancte Dei ecclesie per omnia tempora inviolabiliter conservetur veriusque credatur, manu propria subter eam firmavimus et anuli nostri impressione sigillari jussimus.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

Heriveus notarius ad vicem Fulchonis archiepiscopi recognovit et subscripsit (Locus sigilli).

Datum VIII. idus jun., indictione II., anno VII. rege Karolo et in successione Odonis II. pleniter regnante serenissimo. Actum apud Hturnum villam. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook