900, 30 juin. — Verberie.

Charles III, à la prière de Richard, comte et marquis, appuyé par Walon, évêque d'Autun, confirme à celui-ci la possession du « château » situé au flanc de la cité, et où se trouve l'église-cathédrale dédiée à saint Nazaire, concession déjà faite au prédécesseur de Walon, de manière que l'évêque et ses successeurs administrent ce château à l'exclusion de tout pouvoir judiciaire. En outre, avec le consentement du comte Richard, il restitue à l'évêque la monnaie de ladite ville, du consentement du comte. Enfin il renouvelle les actes de son aïeul l'empereur Charles [le Chauve] en faveur de cette église.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no33.

A. Original perdu.

B. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Du Chesne, vol. 63, fol. 148, probablement d'après un cartulaire.

C. Copie du xviie s., par Gaignières, Bibliothèque nationale, ms. lat. 17048, fol. 82, d'après un cartulaire de l'église d'Autun.

DE. Deux copies des xviie et xviiie s., Bibliothèque municipale de Dijon, ms. 1328 (fonds de Juigné 17), fol. 34, et ms. 1411 (fonds de Juigné, 44, I), fol. 112, d'après un cartulaire de l'église d'Autun.

FG. Deux copies des xviie et xviiie s., Archives départementales de Saône-et-Loire, G. (fonds du chapitre cathédral d'Autun).

H. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Bourgogne, vol. 1, fol. 146, d'après « les archives de l'église d'Autun ».

I. Copie du xviiie s., par Dom Aubrée, Bibliothèque nationale, Collection de Bourgogne, vol. 111, fol. 11, d'après un cartulaire.

a. Du Chesne, Histoire généalogique de la maison de Vergy, preuves, p. 22, « ex archivo Eduensis ecclesiae ».

b. Du Bouchet, Table généalogique de la maison de Coligny, p. 1224.

c. Gallia christiana, t. IV, instrum., col. 66.

d. Dom Plancher, Histoire de Bourgogne, t. I, preuves, p. 20.

e. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 486, n° xix, d'après a.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 360.

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1912.


Texte établi d'après l'ensemble des copies.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Karolus divina propiciante clementia rex. Si locis sacris et divinis cultibus mancipatis aut injuste abstracta redintegrando aut juste collata regia liberalitate ampliando opem nostre celsitudinis accommodamus, hoc ad utriusque vite felicitatem facilius obtinendam nobis profuturum non dubitamus. Quamobrem noverit omnium sancte Dei ecclesie fidelium et nostrorum, presentium scilicet et futurorum, generalis unanimitas quoniam adiens nostre serenitatis presentiam Richardus, comes illustris et marchio, adhibito secum Walone, venerabili Eduensis ecclesie episcopo, retulit nobis qualiter antecessor ipsius episcopi castrum quod est situm in latere Edue civitatis, in quo mater ecclesia in honore sancti Nazarii habetur sacrata, per praeceptum regium adeptus fuerat et presens pontifex actenus libero est potitus arbitrio et ob hanc causam, quo liberius eum in restitutione illius ad custodiam sue ecclesie invigilare delectet, precatus est ut illud eidem sueque ecclesie precepto nostre auctoritatis largiendo confirmaremus ; addens insuper ut monetam ejusdem urbis, dudum ab eadem ecclesia pravitate quorundam indebite alienatam, nostra innovatione ei redintegraremus. Cujus rationabilem petitionem prospicientes, ob amorem Dei et reverentiam beati Nazarii atque ad deprecationem prenominati proceris, hoc nostre confirmationis precepto jam dictum castrum cum omni sua integritate ecclesie beati Nazarii et jam dicto presuli ac successoribus suis, absque ulla judiciarie potestatis inquietudine, nostris futurisque temporibus habendum, regendum ac possidendum renovamus, delegamus et confirmamus. Similiter et pro remedio domni et avi nostri anime Karoli piissimi augusti, seu et genitoris nostri Hludovici serenissimi regis, necnon pro absolutione nostrorum peccaminum et pro stabilitate regni nostri, monetam quam in prefata urbe comitalis potestas dominabatur, per consensum et deprecationem supra memorati comitis sepe dicto martyri et sue ecclesie restituendo restauramus, immo et largiendo confirmamus et inviolabiliter indulgemus, ea videlicet conditione ut presens futurique ipsius ecclesie episcopi tam prefatam regendi castri confirmationem quam et subjectam nostre cessionis largitionem, immo et regie munificentie innovationem ecclesiastico jure, nemine inquietante, possideant et canonice in dispensando fruantur arbitrio. Pro integra quoque nostre tuitionis firmitate, nostra devotione eidem ecclesie conferenda, omnia precepta a suprascripto avo nostro dive recordationis augusto ei deinceps stabilita, hanc nostri decreti roborationem superaddentes, confirmamus et ut a nemine in presenti aut in futuro cujusquam inquietari presumantur temeritate, modis omnibus prohibemus. Ut autem hujus nostre confirmationis, renovationis et largitionis cessio tutiorem in Dei nomine obtineat firmitatis plenitudinem, manu propria eam firmantes, anuli nostri impressione subter jussimus insigniri.

Signum Karoli (Monogramma) gloriosissimi regis.

Heriveus notarius ad vicem Anskirici episcopi recognovit.

Data pridie kl. julii, indictione III., anno VIII. regnante et redintegrante III. Karolo gloriosissimo rege. Actum apud Vermeriam. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook