900, 30 octobre. — Saint-Benoît-sur-Loire.

Charles III, à la prière des religieux de Saint-Benoît-sur-Loire, renouvelle les privilèges que leur avaient accordés le pape Jean VIII et les empereurs Louis [le Pieux] et Charles [le Chauve], concernant à la libre élection de leur abbé et l'affectation à leur nourriture et à leur vêtement de biens dont suit l'énumération. A l'avenir, l'abbé n'aura plus le droit de disposer de ces domaines ni de détourner de leur destination ceux qui sont affectés à l'hôtellerie des nobles, appelée « la porte », à l'hôtellerie des pauvres, au luminaire de l'église et au cellier. Avec leur produit, grossi des dons annuels des vassaux, il s'acquittera de ses devoirs envers le roi, entretiendra les édifices et les fortifications du monastère et pourvoira aux nécessités des religieux.

Référence : Philippe Lauer (éd.), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France (893-923), Vol. 1, Paris, 1940, no34.

A. Original perdu.

B. Copie du xviiie s., dans un Cartulaire de Saint-Benoît-sur-Loire, Archives départementales du Loiret, H. 1/1, p. 151, n° 247.

C. Copie du xviie s., dans un autre Cartulaire de Saint-Benoît-sur-Loire, Archives départementales du Loiret, H. 1/2, fol. 291 v°, n° 235.

D. Extrait du xviiie s., par Dom Chazal, dans Historia monasterii Floriacensis, Bibliothèque d'Orléans, mss. 490-491. (anc. 270 bis), p. 142, d'après un cartulaire perdu du xive siècle (fol. 65 v°).

E. Copie du xviie s., par Dom Jandot, dans Apparatus chronologici... ad historiam... monasterii Sancti Benedicti Floriacensis (1681), ms. de la collection de M. Jarry à Orléans, p. 177, d'après le même cartulaire du xive siècle.

F. Copie du xviie s., par Dom Estiennot, Bibliothèque nationale, ms. lat. 12739, p. 339.

a. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 488, n° xxi, d'après F.

b. Prou et Vidier, Recueil des chartes de l'abbaye de Saint-Benoît-sur-Loire (Documents publiés par la Société historique et archéologique du Gâtinais, V, 1904), t. I, p. 92, n° xxxiv.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 360.

Indiqué : Böhmer, Regesta Karolorum, n° 1913.


Texte établi d'après l'ensemble des copies.

Les parties imprimées en petit texte sont empruntées au diplôme de Charles le Chauve, du 25 septembre 855.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Karolus gratia Dei rex. Si servorum Dei suggestiones quas nobis pro suis utilitatibus insinuaverint clementi aure excipimus et eorum necessitatibus sagaciter providemus, regiae celsitudinis opera frequentamus ac per hoc facilius nos aeternam beatitudinem adepturos procul dubio confidimus. Notum igitur maneat omnibus sanctae Dei ecclesiae ac nostris fidelibus, praesentibus atque futuris, quod religiosi viri ex monasterio sancti Benedicti nostram adeuntes celsitudinem postulaverunt humiliter quatenus, ob eorum utilitatem ordinandam, nostra serenitate auctoritates quas propter stabilimentum monasticae religionis venerabilis Johannes, Romanae praesul ecclesiae, universique regni nostri episcopi necnon piae memoriae gloriosique patres nostri imperatores, Hludowicus scilicet ac Karolus, super ordinatione ac electione proprii abbatis ex monachis ejusdem loci atque etiam ex villis ad victum vestitumque illorum proprie pertinentibus statuerunt renovando publice roboraremus. Quorum petitionibus benigne faventes decrevimus illis confirmari per praeceptum nostrum quod poposcerunt, quatenus et praesentes et secuturi ejusdem loci monachi deinceps, absque ulla penuria stipendiorum, valerent Domino libere militare et delectaret eos pro nobis et stabilitate regni nostri Dominum exorare simulque hoc rectum fore decernentes ut villas ad victum, veluti diximus, vestitumque illorum delegatas, in hoc eodem nostrae auctoritatis renovato praecepto nominatim designaremus, hoc est quidquid in circuitu ipsius monasterii in monte et in valle est cum omni integritate, Galliacum cum Novo vico, Varennas similiter, Isdum, Germiniacum, Castellionem cum Pinedello, Pauliacum similiter, Matriniacum cum Usennaio et Villare totum, Monasteriolum, Ulmidum, Diacum, Pauduliacum cum curte Marindi, Tauriacum totum, Patriciacum sicuti ab Heccardo comite condonatum est, Everam cum omni integritate, Bolonis villam, Bellam silvam, Sarmaciolas, Batmarivillam, Bosonis villam, Sucantum cum omnibus appendiciis suis, et Garencias cum omni integritate, areas in civitate Aurelianensi cum vineis, Cameron, Caput Cervium similiter, ecclesiam in Vinoilo villa, et sex alios mansos ad piscationem necessarios, et quidquid etiam a quibuslibet religiosis hominibus, exceptis his villis, in eleemosina eidem loco collatum est vel deinceps condonatum fuerit. Haec itaque a nostra liberalitate, secundum praecepta patrum nostrorum, de rebus ejusdem monasterii ad stipendia abbatis ipsius monasterii et fratrum deputata esse, omnium nostrorum et sancta Dei ecclesiae fidelium agnoscat industria et a nobis modis omnibus inhibitum ut nullus abbas futurus de eodem monasterio, secundum nostram indulgentiam et sanctorum episcoporum privilegium ab ipsis monachis regulariter eligendus, de nominatis villis vel locis seu etiam ex villis ad hospitale nobilium, quod porta vocatur, pertinentibus, itemque ad hospitale pauperum necnon ad lumen ecclesiae subministrandum deputatis vel etiam ad cellarium illorum aspicientibus, quidquam diminuere aut in alios usus transmutare praesumat, sed de ipsis et regale servitium strenue peragat, adjunctis vassallorum annuis donis, et aedificiis monasterii et munitione, et ipsis servis Dei in eodem loco habitantibus congrua stipendia subministrare studeat. Et ut hoc nostrae munificentiae praeceptum nostris futurisque temporibus verius credatur et plenius conservetur, consueto serenitatis nostrae signo et anuli nostri impressione jussimus roborari.

Signum Karoli (Monogramma) regis gloriosissimi.

Erluinus notarius ad vicem Askerici episcopi subnotavit.

Datum III. kal. novembris, indictione III., anno VII. regnante domno Karolo rege gloriosissimo, redintegrationis III. Actum monasterio sancti Benedicti. In Dei nomine feliciter. Amen.


Localisation de l'acte

Make this Notebook Trusted to load map: File -> Trust Notebook