[893, 15 octobre – 898, 3 janvier].

Eudes, à la requête de ses fidèles, les marquis Robert et Adémar, concède à titre viager l'abbaye de Saint-Hilaire avec toutes ses dépendances, à Effroi (Egfredus), évêque de Poitiers, au décès duquel l'abbaye recouvrera son statut antérieur.

Référence : Georges Tessier et Robert-Henri Bautier (éd.), Recueil des actes d'Eudes roi de France (888-898), Paris, 1967, no50.

Rédaction définitive :

A. Original. Parchemin mutilé du bas, jadis scellé. Hauteur : 510 mm ; largeur : 523 mm en haut et 505 mm en bas. Archives départementales de la Vienne, G 485 (Carton 5 des pièces restaurées).

B. Copie du xviiie siècle par Dom Fonteneau, avec monogramme figuré, reproduction de la ruche, mention du sceau et notes, Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 3, fol. 89, d'après A.

C. Copie du xviiie siècle par Dom Fonteneau, Bibliothèque municipale de Poitiers, Collection Fonteneau, t. X (ms. 465), p. 77, d'après A.

D. Copie du xviie siècle par J. Besly, Preuves de l'histoire des comtes de Poitou, Bibliothèque nationale, ms. lat. 6007, fol. 77, « ex tabulario S. Hilarii Pictavensis », d'après A.

a. Besly, Evesques de Poictiers, 1647, p. 35, d'après A.

b. Besly, Histoire des comtes de Poictou, 1647, p. 208, d'après A.

c. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 465, n° XXIX [circa 896], d'après A.

d. L. Rédet, Documents pour l'histoire de l'église de Saint-Hilaire de Poitiers, dans Mémoires de la Société des Antiquaires de l'Ouest, t. XIV, 1847, p. 16, n° XII, d'après A.

Fac-similé : Lot et Lauer, Diplomata Karolinorum, fasc. VII, pl. XVIII (Eudes, n° 8) [894].

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 350 [894] et 352 [896].

Indiqué : Favre, Eudes, p. 160, n. 3.


Première rédaction

In nomine Domini Dei aeterni et Salvatoris nostri Jesu Christi. Odo gratia Dei rex. Si fidelium nostrorum petitionibus aurem celsitudinis nostrae accomodamus, [re]gium morem [per]sequimur eorumque animos nostris utilitatibus et reipublicae necessitatibus reddimus promptiores. Quocirca omnibus sanctae Dei Ecclesiae fidelibus et nostris, praesentibus scilicet et futuris, notum esse volumus quoniam, adeuntes nostrae serenitatis praesentiam, fideles nostri ac marchiones, dilecti Hrobertus scilicet atque Adamarus, humiliter nostram celsitudinem petierunt quatenus abbatiam in honore beatissimi Hilarii incliti confessoris Xpisti [4] dicatam, ubi situm est corpus ejus, cuidam venerabili episcopo, nomine Egfredo, dum in hac vita militandi spatium obtineret, per nostrae auctoritatis preceptum concederemus. Quorum petitionibus faventes auremque nostrae celsitudinis [5] accommodantes, concessimus praefato Egfredo, Pictavensis ecclesiae praesuli, jam dictam abbatiam, eo tenore ut eam tempore vitę suae cum omnibus ad ipsam pertinentibus rebusque inquisitis ac jure et legaliter inquirendis habeat, [6] teneat atque per nostrum donum dominandi licentiam optineat, nemine inquietante ; post suum vero hujus vitae excessum, ipsa jam praescripta abbatia ad id quod actenus fuisse dinoscitur redeat, absque ulla contradictione [7] ac deterioratione. Et ut etiam hujus nostrae auctoritatis praeceptum per succedentia annorum spatia firmius conservetur meliusque ab universis credatur, manu propria ipsum subter [8] signavimus atque anuli nostri impressione insigniri jussimus.

[9] Signum Odonis (Monogramma) gloriosissimi regis.

[10] Heriveus notarius ad vicem Gualterii recognovit et subscripsit. (Signum recognitionis et locus sigilli).