984 (?). — Compiègne.
Lothaire, à la prière d'Eude, abbé du monastère de San Cugat del Valles, confirme audit monastère la possession de tous ses biens et lui accorde l'immunité ainsi que la libre élection de ses abbés.
A. Original perdu.
B. Copie du xiie s., dans le Cartulaire de San Cugat del Valles, Archives de la couronne d'Aragon à Barcelone, fol. 2 v°, d'après A.
C. Copie interpolée et remaniée du xiie s., dans le même cartulaire, fol. 3 v°.
D. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 239, fol. 32, d'après un vidimus de B exécuté sur papier le 28 janvier 1618 par François Maranges, écrivain juré aux ordres de Jean Mas, notaire apostolique et royal à San Cugat del Valles.
a. Marca, Marca Hispanica, Appendix, col. 937, d'après C.
b. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 656, n° xliii, d'après a.
c. Mas, Taula del cartulari de S. Cugat del Vallés, dans la Revista de la Asociación artístico-arqueológica Barcelonesa, t. III, 1902, p. 215, n°° 3-4.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 475.
Indiqué : Böhmer, Regesta, t. I, p. 195, n° 2061.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Lotharius, divina propiciante clementia Francorum rex. Si loca paganorum tirannide destructa prediorum sanctis aliquando traditorum restaurando nostre benivolentie muniminis firmitatem eis adhibemus, id proculdubio ad nostre remedium anime profuturum esse non dubitamus. Quapropter omnium noverit sancte Dei ecclesie fidelium nostrorum tam presentium quam et futurorum industria quoniam adiens nostre dignitatis presentiam quidam abbas cenobii sancti Cucuphatis, Odo nomine, nostram humiliter expeciit clementiam quatinus cunctas res monasterii sancti Cucuphati, quod est situm in loco vocitato Octaviano, octo miliarios distans a Barchinona civitate, quondam concessas vel in postmodum concedendas nostre regalitatis decreto confirmare dignaremur; quod et fecimus. Concedimus itaque predicto cenobio omnes res quas per precepta nostrorum predecessorum, scilicet Karoli Magni seu Ludovici, genitoris nostri, vel per scripturas aliorum Christi fidelium combustas esse novimus per infestationem paganorum, sicque, ut prenotatum est, predicti abbatis peticionem recipientes, prelibato cenobio renovabile preceptum fieri jussimus de rebus omnibus ad idem cenobium pertinentibus in presenti vel in postmodum concedendis: in primis ipsum alodum quod in circuitu ipsius cenobii est, sicut Suniarius comes quondam concessit et terminavit; villam Cercitulum cum terminis et adjacentiis suis; ecclesiam quoque sancti Vincentii, que ibidem est fundata, cum decimis et primiciis; vallem que vocant Gausac cum omnibus adjacentiis suis; ecclesiam sancti Felicis, que est ad ipsam villam de Milans, cum decimis et primiciis; et in Agualonga et in Rivo Rubeo et in Cerdaniola et in Araona et in eorum terminis domos, curtes, ortos, prata, pascua, vineas, terras cultas et incultas, per plura loca particulatim segregata, et ipsum alodum qui fuit Gotmaro presbitero; alodum vero que vocant Palacio Auzit vel in ejus termine cum decimis et primitiis ecclesiam sancti Stephani; alodum vero que est juxta Ripollo et circa Montecatano et in valle Mocosa et infra muros civitate Barchinona et in circuitu ipsius civitatis, contra flumen Bisantium et contra ipsos montes qui sunt super orta et super acutellos et contra flumine Lubricato et contra ipsum montem Olorda et cis et citra flumen Lubricato et contra illam villam quam dicunt Palaliana et contra castrum Cervilionum et contra montem Petrosum et usque ad castrum quod dicitur Felix cum domibus, vineis, terris cultis et incultis, cum decimis et primiciis seu molinaribus; castrum quod dicunt Felix cum ecclesiis ibidem fundatis sancte Marie et sancti Petri cum ipsorum dotaliciis; ecclesiam sancti Laurentii et ipsum montem quem dicunt sancti Laurentii et ecclesiam sancti Stephani, que est sita in latere ejusdem montis; aloda quoque que sunt infra termina Terracia et Berberanum et Castelar et ipsum alodum de Toldello, quod ibi misit Vunterdus quondam, et ecclesiam sancte Crucis et sancte Lede et sancti Silvestri cum decimis et primiciis que Borrellus comes ibi donavit; villam Vitdameniam, que vocant Palatium, in valle Dordaria et villam Ricobert et ipsum pugium totum et integrum et villam Pinello cum suis terminis; ecclesiam sancte Marie et sancti Stephani cum decimis et primiciis absque tributo, sicut Gotfredus comes ibi concessit per scripturam donationis pro anima fratris sui Suniarii clerici, sicut ei ipse precepit per suum testamentum; vallem quem vocant Gregoria cum suis terminis et ajacentiis; alodum quem vocant Tapiolas cum ecclesiis ibidem fundatis sancti Genesii et sancte Eulalie cum decimis et primiciis et finibus et terminis; ecclesiam sancti Felicis, que est in Valrano; ecclesias sancti Genesii et sancti Martini et sancti Felicis, que sunt ad ipsum Fallium; et ecclesiam sancti Martini in Argentona cum earum decimis et primiciis; alodum quod dicunt Spicellos et alodum quod dicunt Castelleto cum decimis et primiciis et finibus et terminis et cellam sancte Marie et sancti Johannis, que sunt juxta castrum Subiradis; et ecclesiam sancte Marie, que est juxta castrum Claromonte; et ecclesiam sancte Marie juxta castrum Odena; et ecclesiam sancti Stephani juxta castrum Olerdula; et ecclesiam sancti Petri ad Aquam Vivam cum earum decimis, finibus et terminis; et in castro Olerdula et in ejus terminis domos, turres, terras, vineasque, cultum vel heremum cum decimis et primiciis; castrum quem vocant Cleriana cum finibus et terminis et ecclesiis que ibidem sunt cum decimis et primiciis; ipsum alodum quod Ansulfus ibidem dedit infra terminos de castro Fonte Rubeo et Monte Acuto et Piniana et Kerol; ecclesiam sancte Olive cum ipso alodo in latitudine de ipsa guardia de Bagnarias usque in villam Domabuis et in longitudine de ipsa villa Domenio usque ad ipsum mare simul cum ipsis stagnis, cum decimis et primiciis; decimas quoque et primicias, uti consuetum est ipsi loco ab antiquis temporibus accipere, concedimus, ut amodo accipiat, teneat et absque ulla retractatione possideat; aloda et possessiones alias quod retinet et tenuit in comitatu Barchinonensi, Gerundensi, Ausonensi, Urgeldiensi et [per] scripturas alias deincebs adquirere potuerint cum terminis et finibus illorum, ecclesiis, domibus, curtis, ortis, terris cultis et incultis, vineis, pratis, pascuis, silvis, calminibus, molendinis aque itibus vel reductibus, cum exiis et regressiis, omnia hec habere permitimus illis, isti videlicet Odoni abbati ceterisque omnibus successoribus ejus, [ut] sine ulla contradictione teneant atque possideant et per nomen nostrum defendant. Unde hoc nostre altitudinis preceptum fieri ac prelibato sancti Cucuphatis cenobio dari precepimus, per quod predictas res, nemine jure perpetuo inquietante, possideant, ut nullus comes, pontifex, judex publicus in predictis rebus habeat potestatem causas distringuendi nec abligandi nec rationes exercendi, nec homines illorum aliquis distringat nec per homicidium nec per incendium vel raptum vel per ullum negotium. Et quando abbates discesserint, ipsi cenobite inter se abbatem eligant secundum regulam beati Benedicti. Et ut hec nostre auctoritatis largitio per succedentium tempora observetur, manu propria subter firmavimus et anulo nostro insigniri jussimus.
Actum Conpendio, palatio regali, anno dominice incarnationis .DCCCC. .LXXXVII., anno .XXXI. regnante Lothario gloriosissimo rege.
Signum Lotharii (monogramma) gloriosissimi regis.
Ego Arnulfus notarius ad vicem dumni Adalberonis, archiepiscopi et summi cancellarii, recognovi.