954-986.

Acte faux

Lothaire, à la prière de la comtesse Ève, veuve du comte Gautier, concède à l'église Saint-Étienne de Dreux l'église Saint-Pierre de Chérisy avec les dîmes de l'oratoire.

Référence : Louis Halphen et Henry D'Arbois de Jubainville (éd.), Recueil des actes de Lothaire et de Louis V rois de France (954-987), Paris, 1908, no67.

A. Original prétendu, perdu.

B. Copie du xve s., dans le Cartulaire de Saint-Étienne de Dreux, Bibliothèque nationale, ms. lat. 10106, fol. 18.

C. Copie du xviie s., par Du Cange, Bibliothèque de l'Arsenal, ms. 4103, fol. 7, d'après B.


In nomine sancte et individue Trinitatis. Dei misericordia, dux Francorum Lotharius. Omnibus Xpisti fidelibus presentibus seu futuris notum esse volumus quomodo inclita vocabulo Eva comitissa, videlicet uxor quondam Walteri bone memorie comitis, jam tunc a seculo perrecti, obnixe deprecata est me ut aule sancti Stephani ejusque canonicis, his nominibus dictis, Dodoni abbas, Cofredi, Herwaldi, Erchembaldi, Ricardi, Salomoni, Huberti, Girberti et heredibus eorum, que sita est infra Drocas castrum ecclesiam unam, que est sancti Petri dicata, in villa que appellatur Carisiacus cum decimis quoque oratoriis concedere dignaremur. Cujus petitioni assensum dedi cum communi assensu nostrorum fidelium: concedimus jamdicte aule et canonicis ibidem Deo servientibus supradictam ecclesiam per litteras et testamentum nostre auctoritatis, ea conditione ut supradictam ecclesiam ejusque decimas teneant.

EXAMEN. C'est là un faux manifeste, fabriqué à l'aide d'une charte d'Eude, évêque de Chartres (Cartulaire de Saint-Étienne de Dreux, loc. cit., fol. 2 v° et 18), pour appuyer les revendications du chapitre de Saint-Étienne de Dreux contre le curé de Chérisy, qui lui disputait les dîmes du village. Le prétendu diplôme de Lothaire fut produit en février 1220 (voir le Cartulaire, loc. cit.) et fabriqué sans doute à ce moment. En tout cas, dans les privilèges antérieurs concédés à Saint-Étienne il n'en est pas question. Voici la partie de la charte d'Eude de Chartres (968-1004) qui a servi ici de modèle: «In nomine sancte et individue Trinitatis. Odo, sancte matris ecclesie Carnotensis humilis episcopus. Notum esse volumus omnibus Xpisti fidelibus presentibus et futuris qualiter inclita et venerabilis comitissa vocabulo Eva, uxor videlicet quondam Walteri comitis jam tunc deffuncti obnixe nos deprecata est ut capelle sancti Stephani ejusque canonicis, his nominibus dictis, Dodoni, Otfrido, Erchembaldo, Salomoni, Huberto, Girberto, Ermaudo, Ricardo, que sita est infra castrum Drocas, eorumque successoribus altaria duo, unum quod est in villa que dicitur Matervilla et aliud quod est in villa que dicitur Carisiacus cum decimis illis pertinentibus concedere dignaremur. Quorum petitioni assensum dantes, cum communi consilio nostrorum fidelium clericorum sive laicorum, concedimus jam dicte capelle et canonicis ibidem semper Deo servientibus supradicta duo altaria, quatinus exorent jugiter pro anima mei aliorumque episcoporum, etc.»