955, 20 octobre. — Laon.
Lothaire, à la prière du duc Hugue et du comte de Bourgogne Liétaud, confirme à l'abbé Aimard et aux moines de Cluny les possessions et les privilèges de leur monastère.
A. Original perdu.
B. Copie du 27 février 1778, par Lambert de Barive, Bibliothèque nationale, Collection Moreau, vol. 8, fol. 156, d'après A.
C. Copie de la seconde moitié du xie s., dans le Cartulaire C de Cluny, Bibliothèque nationale, ms. lat. nouv. acq. 2262, fol. xxvi (p. 50), n° 50, sous le titre: «Preceptum Lotharii de Solustriaco, Cavinias, Caroloco, abbatia sancti Johannis et sancti Martini».
D. Copie du xviiie s., Archives nationales, K 188, n° 7, d'après A.
E. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. fr. nouv. acq. 7817 (Portefeuilles de Fontanieu, vol. 517-518), fol. 112.
a. Aug. Bernard et Alex. Bruel, Recueil des chartes de l'abbaye de Cluny, t. II, p. 76, n° 980, d'après BC.
(Chrismon.) In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Divina annuente clementia, Lotharius, Francorum rex. Si nos, qui regia majestate preminemus, sanctae Dei ecclesiae oportunitatibus providemus et vota fidelium, quae offeruntur ad loca sanctorum, regalis auctoritatis munimine roborantes confirmamus, aeterni procul dubio regis nos inde consecuturos speramus gratiam remunerationis. Quapropter ad universorum fidelium nostrorum, tam presentium scilicet quam futurorum, pervenire volumus industriam quoniam Hugo, dux inclitus noster, necnon etiam Leotaldus, Burgundie comes, dilectus et fidelissimus nobis, nostram humiliter deprecati sunt regiam celsitudinem, quatinus venerabili abbati Hamardo sancti Petri Cluniensis coenobii et fratribus ipsius regie auctoritatis decretum fieri juberemus ex rebus scilicet sacrorum locorum preceptis regalibus ante concessis, insuper et regalia eorum decreta nostra munificentia corroboraremus. Quorum petitionibus benigne assensum prebentes, sicut mos est regum et ab anterioribus Francorum regibus probatur fuisse concessum, salva apostolica, ad quam idem fratres respiciunt, dignitate, ordinamus nos atque constituimus ut monachi, propria regularis abbatis electione nitentes, absque ulla secularium inquietudine Deo deserviant. Decernimus quoque et nostra regia institutione sanccimus ut in primis castrum monasterii omnimodo sit immune et sub ditione eorum libere constitutum nullusque intra girum ejus vel extra quamlibet judiciariam exerceat potestatem contra voluntatem ipsorum. Ville siquidem quae ibidem ab antecedentibus regibus sive a genitore nostro domno Hludovico rege aliisque fidelibus tradite sunt, vel etiam loca diversis partibus sita, id est Cavinias, Karilocum monasterium, Solestriacum, abbatiam sancti Johannis et sancti Martini simulque cetera ubicumque locorum terra proprietatis ipsorum, quae in toto regno nostro videtur esse conjacens, ab eis in perpetuo teneatur ac firma stabilitate et secura libertate possideatur, sitque omnis eorum possessio ab omni extranee potestatis exactione universaque questoria ratione immunis et libera in omne tempus, sicut in privilegiis eorum continetur, quae et nos quoque renovamus et confirmamus. Hoc etiam addere placuit, ut in omnibus ubi regnamus locis [et] prefati fratres aliquid habere videntur, firmam emunitatem habeant et liberam exequantur dominationem nullusque omnino, aut rex aut episcopus, comes quoque sive cujuscumque subintroducte personae inconsiderata audacia aliquod prejudicium vel quamlibet indebite oppressionis violentiam in omni sui juris terra presumat inferre. Interdicimus etiam nostre auctoritatis regali instituto ut nemo e cunctis rebus eorum quippiam auferendi minuendive licentiam abeat, ne Deum, regem regum, offendat perditionemque eternam sibi adquirat. Ut autem hoc nostrae constitutionis regale decretum firmissimamque in futura tempora obtineat soliditatem perpetuumque vigorem, nostre majestatis manu corroborari atque anuli nostri impressione placuit insigniri.
Signum Hlotharii (monogramma) gloriosissimi regis.
Wido cancellarius ad vicem Artoldi, archiepiscopi summique cancellarii, recognovit.
Actum Lauduni Clavati palatio, XIII kalendas novembris, anno primo regni domni Lotharii regis, inditione .XIII.
(Locus sigilli.)