967, 5 juin. — Verberie.
Lothaire, à la prière de Richard, abbé du monastère de Saint-Benoît-sur-Loire, confirme l'immunité accordée audit monastère par ses prédécesseurs et spécialement par l'empereur Louis le Pieux.
A. Original perdu.
B. Copie, de l'an 1672, dans le Cartulaire 2 de Saint-Benoît-sur-Loire, fol. 293, n° 236, Archives départementales du Loiret, H 1, n° 2, d'après un cartulaire du xive ou du xve s.
C. Copie partielle du xviiie s., dans le Cartulaire 1 de Saint-Benoît-sur-Loire, p. 142, n° 243, Archives départementales du Loiret, H 1, n° 1, d'après un ancien cartulaire.
D. Copie fragmentaire de l'an 1682, dans Dom Estiennot, Antiquitates in dioecesi Aurelianensi Benedictinæ, Bibliothèque nationale, ms. lat. 12739, p. 343.
a. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 631, n° xx, d'après D.
b. Prou et Vidier, Recueil des chartes de l'abbaye de Saint-Benoît-sur-Loire, t. I, p. 137, n° lv, d'après BCD.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 441.
Indiqué : Böhmer, Regesta, t. I, p. 193, n° 2044.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Lotharius, divina dispensante clementia rex. Si ad corroborandam ecclesiasticam autoritatem servorum Dei precibus aures serenitatis nostrae inclinamus, procul dubio viam regiam coelestis aulae terimus. Unde justis servorum Dei petitionibus divini cultus amore faventes, notum esse volumus omnibus episcopis, abbatibus, ducibus, comitibus, vicariis, centenariis, theloneariis, actionariis vel omnibus rem publicam administrantibus seu coeteris sanctae Dei ecclesiae fidelibus et nostris tam praesentibus quam futuris quia venerabilis vir Richardus, abba ex monasterio Floriacensi, quod est constructum in honore sanctae Mariae et sancti Petri, principis apostolorum, sanctique Benedicti confessoris, ubi ipse beatus Benedictus corpore requiescit, in pago Aurelianensi, super fluvium Ligeris, detulit nobis autoritatis praeceptionem, avi videlicet nostri Hludowici piissimi augusti, in qua erat insertum quod sive ipse sive antecessores ejus, omnes videlicet Francorum reges, praefatum monasterium cum rebus et hominibus ad se pertinentibus et aspicientibus sub tuitione et deffensione sua habuissent et eorum immunitatibus autoritatum a judiciariae potestatis inquietudine semper idem monasterium deffensum et munitum fuisset. Ob rei tamen firmitatem, postulavit nobis praefatus abbas ut in amore Dei et reverentia beatissimae virginis Mariae, sancti Petri et sancti Benedicti, paternum ac praedecessorum nostrorum morem sequentes, immunitatis nostrae praeceptum circa ipsum sanctum locum fieri censeremus. Cujus petitioni assensum praebuimus et hoc nostrae autoritatis praeceptum fieri decrevimus, per quod praecipimus atque jubemus ut nullus judex publicus vel quilibet ex judiciaria potestate supradictorum honorum, videlicet episcopus, abbas, dux, comes, vicecomes, vicarius, thelonearius vel quilibet rei publicae actionarius, in ecclesias vel agros, villas seu reliquas possessiones, quas in quibuslibet pagis aut territoriis infra ditionem imperii nostri juste et legaliter possident, vel quae deinceps in jure ipsius sancti loci voluerit divina pietas augere, ad causas audiendas, vel freda exigenda, aut mansiones aut paratas faciendas, aut fidejussores tollendos, aut homines, colonos sive ingenuos vel super terram potestatis ipsius monasterii aliquo modo commanentes distringendos, nec ullas redibitiones aut illicitas occasiones requirendas nostris et futuris temporibus ingredi audeat vel ea quae supra memorata sunt penitus exigere praesumat, sed liceat memorato abbati suisque successoribus res praefati monasterii sub immunitatis nostrae deffensione quieto ordine possidere et quidquid fiscus exigere poterat congregationi ibidem Domino famulanti concedimus, ut eis ad Dei servitium peragendum augmentum vel supplementum fiat. Si quis vero contra haec statuta venire temptaverit, quod non credimus, libras auri quinquaginta persolvat, quod vero cepit non evindicet. Et ut firmius maneat inconcussumque per succedentium temporum curricula servetur, anuli nostri palatii subterfirmantes jussimus insigniri.
Signum domni Lotharii (monogramma) gloriosissimi regis.
Gezo notarius ad vicem domni Odelrici, archiepiscopi summique cancellarii, recognovit.
Datum nonas junii, regnante domno Lothario anno .XIII., indictione .X. Actum Verberiaco palatio, Feliciter.