975. — Compiègne.
Lothaire, à la prière de l'évêque de Laon Rorgon, renouvelant le privilège qu'il avait déjà accordé au monastère, confirme à Saint-Vincent de Laon ses possessions, y compris ses récentes acquisitions, et lui accorde l'exemption des droits de gîte pour la partie du mont où se trouvent les trois églises de Saint-Vincent, Saint-Geniès et Saint-Hilaire, ainsi que l'immunité pour tous ses biens, réserve faite des droits de l'évêque.
A. Original. Parchemin. Hauteur: 523 mm.; largeur: 355 mm. Bibliothèque de Laon, Collection d'autographes, carton 1, n° 20.
B. Copie du xiiie s., dans le Petit cartulaire de l'évêché de Laon, Archives de l'Aisne, G 1, fol. 41, n° 110.
C. Copie du xive s., dans un Cartulaire de Saint-Vincent de Laon, Archives du Vatican, Miscellanea, armoire xv, vol. 145, fol. 3, n° 1, sous le titre: «De confirmatione omnium possessionum nostrarum et omnium que acquirere poterimus in posterum per Lotharium regem».
D. Copie du 18 septembre 1406, dans un vidimus d'Enguerrand de Vaussaillon, lieutenant du bailliage de Vermandois, sous le sceau dudit bailliage, Archives de l'Aisne, H 119, n° 3, d'après A.
E. Copie du xviiie s., Bibliothèque de Laon, Collection d'autographes, carton 1, n° 2, d'après A.
F. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection Du Chesne, vol. 49, fol. 400, d'après C.
G. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 63, fol. 409.
H. Copie du xviiie s., dans Dom Bugniâtre, Histoire de Laon, Bibliothèque nationale, Collection de Picardie, vol. 188, fol. 68 v°, d'après un des cartulaires.
I. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, Collection de Champagne, vol. 148, fol. 71, d'après C.
J. Copie du xviiie s., Bibliothèque nationale, ms. lat. 12703, fol. 141, d'après C.
a. Marlot, Metropolis Remensis historia, t. II, p. 10.
b. D'Achery, dans Guiberti abbatis beatae Mariae de Novigento opera omnia, p. 649, d'après C.
c. Mabillon, De re diplomatica, p. 419, n° 2, d'après A, avec fac-similé de quelques lignes et du sceau.
d. Gallia christiana, t. X, instrumenta, col. 188, d'après un des cartulaires.
e. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 639, n° xxviii, d'après A.
f. Migne, Patrologiae [latinae]… cursus, t. CLVI, col. 1171, d'après b.
g. Dom Robert Wyard, Histoire de l'abbaye de Saint-Vincent de Laon, éd. Cardon et Mathieu, p. 119, d'après «le petit cartulaire de Saint-Vincent, fol. 1».
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 455.
Indiqué : Böhmer, Regesta, t. I, p. 194, n° 2051.
Indiqué : A. Matton, Inventaire sommaire des archives départementales de l'Aisne, t. III, série G, p. 5, col. 2; série H, p. 20.
Indiqué : Broche, Inventaire sommaire des documents originaux de la Bibliothèque communale de Laon, dans la Revue des Bibliothèques, t. XII, 1902, p. 291, n° 2.
Indiqué : R. Poupardin, Cartulaire de Saint-Vincent de Laon, dans les Mémoires de la Société de l'histoire de Paris et de l'Île-de-France, t. XXIX, 1902, p. 183.
In nomine sanctȩ et individuae Trinitatis. Hlotharius, divina propiciante clementia Francorum rex. Si fidelium nostrorum ratis petitionibus maximeque in rebus ad Dei cultum pertinentibus serenitatis nostrae [2] aurem aperimus, proculdubio praedecessorum nostrorum, regum scilicet atque imperatorum, morem imitamur nec solum petentes, cum de causa Dei agitur, nostrae fidelitati [3] consolidare, immo, quod majus est, Dei et Domini nostri Ihesu Xpisti propitiationem nobis confidimus exorabilem reddere, qui ad hoc sanctȩ et universali suae nos praefecit ecclesiȩ, [4] ut eam regere tuerique et de ejus necessitate, utilitate atque exaltatione solliciti in omnibus studeamus esse. Quapropter cunctis ejusdem sanctȩ ecclesiȩ filiis [5] fidelibusque nostris tam praesentibus quam etiam futuris liquido patare volumus quoniam venerandus Laudunicȩ urbis Rorico episcopus, nostram adiens mansuetudinem, [6] humiliter postulavit quatinus praetiosissimi martiris Xpisti Vincentii basilicae, in suburbio praedictȩ civitatis supra montem constructae adeoque honoratȩ [7] ut secunda sedes ex antiquo sit apellata et episcoporum, canonicorum ac nobilium laicorum totius urbis fuerit sepultura, ob quasdam res ibi noviter fidelium largitione [8] accretas nostrae regiae auctoritatis praeceptum renovare dignaremus: nam eidem loco, petente praenominato praesule, praecepti nostri jamdudum [9] cautionem impertiveramus, cum ille ibi in suam suorumque et urbis tutelam monasticam constituebat regulam. Cujus petitionem quoniam idoneam ac proficuam [10] esse comperimus, ob amorem Dei et praecellentissimi martyris ejus Vincentii, ob salutem nostram, conjugis et prolis totiusque nostrae posteritatis statuimus [11] hoc nostrae auctoritatis seu renovationis praecepto jamdictae basilicae ut inibi monastichus ordo, Deo auxiliante, perduret. Statuimus etiam ut abbas [12] et monachi ibi Domino militantes militaturive quiete ac libere teneant quaecumque ex antiquo ad ipsum locum possessa, quȩcumque a sepe nominato episcopo [13] et canonicis ejus addita, quȩcumque postremo a fidelibus viris quoquo tempore sunt collata quaeve conferentur per succedentia temporum curricula, [14] inter quae omnia ecclesiam de Capriniaco villa, in comitatu Laudunensi super Aquilam fluvium posita, sancti [M]edardi nomine insignitam, cum atrio, capellis, accolis omnibusque legitimis [15] appenditiis teneant. Statuimus quoque ut in parte illius montis sicut hȩ tres ecclesiȩ sunt sitae, videlicet sancti Vincentii et sancti Genesii atque sancti Hilarii, nullus ex nostris fidelibus dare [16] mansiones vel accipere prȩsumat, sed nec eisdem sanctis locis suisque subjectis omnibus aliquam contrarietatem injuste inferat neque de rebus vel hominibus ad ipsas ecclesias pertinentibus, sive [17] modo habitis, sive in futuro conferendis, aliquam judiciariam potestatem exercere, aut freda vel thelonea a quoquam illorum hominum exigere umquam audeat. Haec igitur omnia [18] ad prȩdictum sancti Vincentii locum, salvo episcopalis sedis respectu, salvo in omnibus jure ecclesiastico, nostrae auctoritatis consentientes et corroborantes praecepto, monachos ibidem deputatos [19] cum suis omnibus sub inmunitatis et libertatis testamento vivere sancimus, ut, tali ope fulti, ad ministerium Domini nostri Ihesu Xpisti peragendum expediti et devoti operatores existant [20] optataque Deo serviendi libertate et quietudinis tranquillitate potientes, liberius nostra pro communi salute perpetuis exorare temporibus valeant. Ut autem haec nostrae [21] serenitatis auctoritas inviolabilem semper obtineat vigorem, manu nostra eam subter firmavimus et de sigilli nostri impressione insigniri jussimus.
[22] Actum Compendio, palatio regis, anno dominice incarnationis .DCCCCLXXV., anno .XXII. regnante Lothario rege.
[23] Signum Lotharii (monogramma) gloriosissimi regis.
(Locus sigilli.)
[24] Ego Adalbero, regius notarius, ad vicem domni Adalberonis, Remorum archiepiscopi et summi cancellarii, recognovi.