936, 26 juillet. — Auxerre.
Louis IV, à la requête de Guerbon, abbé de Vézelay, confirme à ce monastère l'immunité jadis concédée par l'empereur Louis le Pieux et le pape Léon III.
A. Original perdu.
B. Copie de la fin du xiie s., dans le Cartulaire de Vézelay, Florence, Bibliothèque Laurentienne, Plut. XIV, cod. XXI, p. 31, n° xviii.
a. Bandini, Catalogus codicum latinorum bibliothecæ Mediceæ Laurentianæ, t. I, col. 140, n° xviii, d'après B.
Fac-similé : de B, héliogravure Dujardin, pour l'enseignement de l'École des Chartes, n° 256.
Les passages de ce diplôme imprimés en petit texte sont empruntés à un diplôme de Louis le Bègue du 15 décembre 877 (Bandini, op. cit., t. I, col. 136, n° xi).
In nomine sanctȩ et individue Trinitatis. Ludovicus gratia Dei rex. Si servorum Dei justis postulationibus aurem nostre serenitatis accommodamus easque ad effectum pie peticionis opem ferendo perducimus, hoc nobis profuturum fore ad aeterne remunerationis premium facilius optinendum et ad presentem vitam liberius transiendam nullo modo dubitamus. Quocirca noverit omnium sanctæ Dei aecclesiȩ fidelium nostrorumque tam presentium quamque futurorum industria quoniam Guarbedo, venerabilis abbas Verzilliazensis monasterii, adiens celsitudinem nostram deprecatus est ut idem coenobium, cum omnibus appendiciis suis, sub immunitatis nostre tuitione et regali defensione acciperemus, eo videlicet modo ut ea quȩ in precepto predecessoris nostri divine recordationis Ludovici, gloriosissimi imperatoris augusti, et in privilegio domni ac patris nostri quondam Leonis, universalis papȩ, continentur, inviolata et inconvulsa permaneant, castellum quoque, quod propter persecutionem paganorum inibi constructum est, sub eodem inmunitatis tenore reciperemus et semper manere juberemus absque alicujus inquietudinis contradictione, quod coenobium situm est in pago Avalensi, super fluvium dictum Coram, et est constructum in honorem Dei et Salvatoris nostri Ihesu Xpisti ejusdemque genitricis semperque virginis Mariæ beatorumque apostolorum Petri et Pauli principum. Cujus pie peticioni diligenter annuimus et libenter assensum prebemus ac prefatum coenobium, suprafatum quoque castellum cum omni integritate sua seu et ea quȩ a fidelibus, divina gratia ordinante, olim ibi fuerunt oblata sub nostra immunitate seu tuitione recipienda decrevimus. Precipientes ergo jubemus ut nullus comes seu vicecomes aut aliquis ex secularibus judicibus vel ex missis nostris discurrentibus, in prefato coenobio vel pretitulato castello cum omnibus villis ad ipsum locum aspicientibus potestative mansiones accipiat, aut paratas seu freda aut cespitaticum vel pontaticum aut rotaticum vel inferendas ab eo exigere presumat, sed liceat servis Dei in eodem sepedicto coenobio degentibus secure ac quiete vivere et pro nobis regnique nostri statu necnon pro patre ac genitrice nostra, absque alicujus inquietantis molestia, Domini misericordiam exorare. Sin autem, quod minime futurum credimus, aliquis hominum qualibet seculari preditus potestate contra hoc nostre altitudinis et immunitatis preceptum venire aut illud temerare seu in aliquo violare presumserit, sexcentorum soldorum mulctam coactus exsolvat, medietatem scilicet fisco nostro, alteram vero æclesiæ cui litem intulerit. Et hoc nostre celsitudinis inviolabile pactum firmum et stabile futuris maneat temporibus, precamur successores nostros ut, sicut sua quȩ legitime statuerint firma a subsequentibus tenere et esse voluerint, ita et haec que a nobis modo corroborantur firma et inconvulsa perpetualiter custodire studeant. Ut autem hoc nostrȩ auctoritatis preceptum in Dei nomine firmitatis pleniorem obtineat vigorem, manu illud firmavimus et anuli nostri impressione subter sigillari jussimus.
Signum domni Ludovici (Monogramma) gloriosissimi regis.
Odilo notarius ad vicem Anseisi, episcopi summique cancellarii, recognovit.
Actum Autisiodoro civitate, .VII. kal. augusti, indictione .VIIII., anno primo regnante Ludovico rege.