952, 4 février. — Reims.
Louis IV, à la requête du moine «Suniarius», envoyé par «Gondefredus», abbé de Saint-Michel de Cuxa, accorde aux moines de ce monastère l'immunité pour tous leurs biens sis en Cerdagne, en Fenouillèdes, en Bergadan, en Roussillon et en Vallespir, leur concède dans la même région autant de terres en friche qu'ils en voudront cultiver, et leur assure la libre élection de l'abbé.
A. Original perdu.
B. Copie du xviie s., Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 107, fol. 382, «ex archivo monasterii Sancti Michaëlis Cuxanensis».
C. Copie du xviie s., Collection Baluze, vol. 117, fol. 113 v°, d'après le Cartulaire de Saint-Michel de Cuxa (brûlé en 1793), fol. 20.
a. Baluze, dans Marca Hispanica, append., col. 863, n° lxxxvi, d'après un cartulaire perdu.
b. Recueil des historiens de la France, t. IX, p. 609, n° xxix, d'après a.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. I, p. 421.
Indiqué : Böhmer, Regesta, n° 2023.
In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis. Ludovicus divina propitiante clementia Franchorum rex. Si locis sacris et divino cultui mancipatis, ob amorem Dei sanctorumque ejus, opem aliquam conferimus, opportunum ab ipsoque omnium bonorum remuneratore pro certo confidimus fore nobis recompensandum. Quocirca omnium sanctæ Dei ecclesiæ fidelium nostrorumque, tam præsentium quam futurorum, noverit sollertia quoniam ad nostram dirigens præsentiam Gondefredus, abbas monasterii quod situm est in pago Confluente, in loco qui dicitur Coxiano, sub honore sancti Germani et sancti Michaelis, quendam suorum monachum nomine Suniarium, nostram humiliter expetiit reverentiam quatinus eum, monachos suos una cum præscripto monasterio et cellis sibi pertinentibus aliisque omnibus rebus sub nostræ immunitatis tuitione recipere dignaremur. Cujus, inquam, petitionibus libenter adquiescentes, eundem abbatem cum monachis suis et jam præmemoratum monasterium cum omnibus rebus seu villaribus ac villis ibidem pertinentibus sive cellis sibi subjectis, quarum una vocatur cella sancti Thomæ cum suo alode, alia sancti Vincentii cum suo alode, et unam ecclesiam in honore sancti Petri in villa quæ dicitur Inforcatis et alteram ecclesiam de Villamagna cum alodibus, villam quoque Tauriniano cum ecclesia, item ecclesiam sancti Martini quæ est in villa Clairano, que omnia supramemorata et alia quæ in aliis pagis, videlicet in Cerdaniense, in Fenoliotense, in Bergetano, in Rosselionense, in Valle Asperii habere dinoscuntur, sicut in illorum privilegio et in cartis eorum continetur, cum omni earum omnium rerum integritate, sub nostra deffensione, sicut dictum est, omnino contra omnium inquietudines hominum constituentes, prȩcipimus atque jubemus ut nullus judex publicus vel quelibet judiciaria potestas in ecclesias aut loca sæpedicti monasterii et cellularum sibi subjectarum, ad causas judiciario more audiendas vel freda exigenda vel paratas faciendas aut ullas redibitiones aut illicitas occasiones requirendas ingredi audeat, sed neque viaticum neque portaticum neque silvaticum neque pascuarium neque teloneum aut ullum illicitum debitum exhigere præsumat, sed cum cellis supramemoratis, villaribus aliisque omnibus rebus prȩnominato monasterio pertinentibus, in quibuscumque consistant locis, necnon etiam cum omnibus possessionibus quas juste ad presens possidere videntur, simul cum his quas divina pietas eidem loco per suos quosque fideles augere voluerit, liceat memorato abbati suisque successoribus regulariter viventibus et monachis inibi secundum regulam sancti Benedicti degentibus quiete vivere, easdemque res cum omni securitate et [sine] minoratione tenere et possidere; heremum quoque in pagis prænominatis, in quantum voluerint extirpare concedimus, ut pro nobis seu stabilitate totius regni nostri secure divinam valeant exorare misericordiam. Et quando Dei vocatione memoratus abbas de hac luce migraverit, licentiam habeant ex semetipsis omni tempore abbatem eligere. Et ut hæc nostræ auctoritatis confirmatio perpetualiter obtineat firmitatis vigorem, manu propria subter firmantes, anuli nostri impressione corroborari præcipimus.
Signum domni Ludovici (Monogramma) gloriosissimi regis.
Oydilo cancellarius ad vicem Artaldi archiepiscopi relegit et subscripsit.
Actum Reme civitate, secundo nonas februarii, indictione .VI., anno .XVI. regnante Ludovico rege glorioso.