S.d. [1118, 15 décembre-1127].

Louis VI et Amaury IV de Montfort fixent les statuts de la villeneuve de Montchauvet, récemment fondée.

Référence : Jean Dufour et Robert-Henri Bautier (éd.), Recueil des actes de Louis VI roi de France (1108-1137). Vol. 2 : 1126-1137 et appendices, Paris, 1992, no257.

Acte perdu, connu par une charte de Simon, fils d'Amaury IV de Montfort et comte d'Évreux (1140-1180), dont la tradition est la suivante :

L'acte conjoint de Louis VI et d'Amaury IV de Montfort suivit de peu le traité de pariage conclu entre ces deux personnages et Hugues III, abbé de Saint-Germain-des-Prés, comme l'indique le début de la charte de Simon, comte d'Évreux.

Ce traité de pariage — passé entre le 15 décembre 1118, première date possible pour le début de l'abbatiat de Hugues III à Saint-Germain-des-Prés, et 1127, époque à laquelle cessa l'entente entre Louis VI et Amaury IV de Montfort — ne semble pas avoir donné lieu à l'établissement d'un acte écrit ; il nous semble cependant utile d'en faire connaître ici les principales dispositions d'après la confirmation accordée par Louis VII en avril-juillet 1167 :


Charte de Simon, comte d'Évreux :

« ... ego Symon, comes Ebroicensis, concessi burgensibus de Monte Calvulo libertatem et consuetudines quas Ludovicus rex Francorum et Amauricus de Monte forti pater meus eis concesserunt, quando Mons Calvulus constitutus fuit et firmatus. Libertas eorum et consuetudines tales sunt :

[1.] Quicumque ad predictum castrum in eo mansurus venerit, exceptis hominibus regis et comitis, cujuscumque condicionis sit, liber permanebit nec quicquam in eum quilibet dominus de cetero reclamare poterit.

[2.] Preterea burgenses liberi sunt de taillia et corvada et hoste, nisi cum rege vel comite ierint.

[3.] Et si quispiam burgensium de minutis forisfactis aliquid forisfecerit, per XII denarios emendabit ; si vero aliquis homicidium vel prodicionem vel furtum vel raptum commiserit seu preposito regis vel comitis dedecus intulerit, ubi rex vel comes voluerint, emendabit in sua terra Francie ; pro ceteris vero forisfactis, pro nullius sumonicione predictam villam placitaturus exibit, quamdiu rectitudinem ante prepositum regis seu comitis facere voluerit.

[4.] Et per totam terram regis seu comitis predicti burgenses sunt quieti et liberi de pedagio.

[5.] Et si quispiam predicti castelli hospes fieri voluerit, dabit prepositis IIII denarios pro vestitura hostise et de cetero VI denarios censuales, in festo sancti Remigii annuatim reddendos.

[6.] Preterea si quis eorum emerit vel vendiderit, nullam consuetudinem dabit, nisi mercator fuerit ; et mercator pro empcione non dabit, sed pro vendicione.

[7.] Si burgensis fuerit captus in terra regis, prepositus regis debet eum requirere ; si fuerit captus in terra comitis, prepositus comitis debet eum requirere.

[8.] Et si guerra inter regem et comitem fuerit, burgenses in pace remanebunt, ita quod cum neutro se tenebunt.

[9.] Preterea concessum est eis quod unum sextarium annone meduntensis mensure coquent ad furnum pro uno pane et turtello, nisi sint bulengarii ; illi enim coquent duos sextarios ad mensuram Montis Calvuli pro duabus denariatis panis.

[10.] Preterea non licet alicui eorum vendere sive impignorare rupturas suas nisi hominibus Montis Calvuli.

[11.] Et si servientes eorum qui habent campipartes in territorio castelli noluerint campipartare, homines testimonio prepositorum campipartabunt... ».