1131 [25 octobre-2 novembre]. — Compiègne.
Louis VI, pour le repos de son âme et de celles de ses ancêtres, cède, avec l'accord de son fils Louis, roi couronné, à l'abbaye de Notre-Dame de Soissons deux femmes libres, Havide et Grosse (qu'il revendiquait comme serves royales), ainsi que toute leur descendance.
A. Original perdu.
B. Copie du xviie siècle, par Dom Germain, dans son Histoire de Notre-Dame de Soissons, Bibliothèque nationale, lat. 12681, fol. 296 (anc. p. 82), d'après « les archives de Notre-Dame ».
C. Copie du xviie siècle, par A. Duchesne, Bibliothèque nationale, Collection Duchesne, vol. 20, fol. 275, « ex cartario S.M. Suessionensis ».
D. Copie du xviie siècle, par le P. de Machaut, Bibliothèque nationale, Collection Clairambault, vol. 561, p. 201, d'après B.
E. Copie de la fin du xviie siècle, Bibliothèque nationale, ms. fr. nouv. acq. 7340 (Collection De Camps, vol. 12), fol. 191, d'après a.
a. M. Germain, Histoire de l'abbaye royale de Notre-Dame de Soissons, Paris, 1675, preuves, p. 438, sans indication de source.
Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 589.
Indiqué : Ordonnances des rois de France, vol. supplémentaire, p. 229.
Indiqué : A. Luchaire, Institutions monarchiques, t. II, p. 127, n. 1.
Indiqué : É. Bournazel, Le gouvernement capétien, p. 117, n. 20.
Indiqué : A.W. Lewis, Royal succession in Capetian France, Cambridge (Mass.), 1981, p. 248, n. 55.
Texte établi d'après BC et a. Graphies de B.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Ego Ludovicus, Dei gratia rex Francorum. Omnibus fidelibus, tam futuris quam praesentibus, notum fieri volumus quod has duas mulieres, Havidim et Grossam nomine, cum omnibus filiis et filiabus suis, super quas servitutis calumniam imponebamus, pro remedio animae nostrae et antecessorum nostrorum, annuente Ludovico filio nostro, eodem anno in regem coronato, ecclesiae Beatae Mariae Suessionensis ab omni jugo servitutis in perpetuum liberas et quietas concessimus. Quod ne posset oblivione deleri vel a posteris infirmari, sigilli nostri auctoritate nominisque caractere firmavimus. Astantibus in palatio nostro quorum nomina subscripta sunt et signa. Signum Ludovici, junioris regis, dapifero nullo. S. Ludovici buticularii. S. Hugonis constabularii. Signum Hugonis camerarii. Actum Compendii, anno incarnati Verbi MCXXXI, regni nostri XXIII. Data per manum Simonis cancellarii.