S.d. [1132, peu après le 18 janvier].

Louis VI notifie le jugement rendu, en sa présence, par la cour (composée d'évêques, d'abbés et de barons) dans le différend entre Alvise, évêque d'Arras, et le chevalier Eustache de La Longue à propos d'un fief d'un revenu de trente sous ; après le rappel de la procédure complexe de l'affaire — dont l'appel interjeté par l'évêque d'un premier jugement rendu par la cour épiscopale — et des arguments des parties, est énoncé le jugement stipulant qu'un évêque ne peut inféoder un bien d'église sans l'assentiment du roi, s'il s'agit d'une église royale, ni sans celui du chapitre. Il est précisé que ce jugement a valeur pour l'ensemble des églises du royaume.

Référence : Jean Dufour et Robert-Henri Bautier (éd.), Recueil des actes de Louis VI roi de France (1108-1137). Vol. 2 : 1126-1137 et appendices, Paris, 1992, no316.

A. Original perdu.

a. É. Baluze, Miscellanea, in-8°, t. V, p. 403, epist. 6, « ex veteri codice ms. ecclesiae Atrebatensis ».

b. É. Baluze, Miscellanea, in-fol., t. II, p. 163, d'après a.

c. Ordonnances des rois de France, vol. supplémentaire, p. 230, d'après a.

d. R.H.F., t. XV, p. 342, n. b, d'après a.

e. Ch.-V. Langlois, Textes relatifs à l'histoire du Parlement depuis les origines jusqu'en 1314, Paris, 1888, p. 12, n° VII, avec référence à a et d.

Indiqué : Bréquigny, Table chronologique, t. II, p. 590.

Indiqué : A. Luchaire, La Cour du roi, n° 19 ; p. 178 ; 179.

Indiqué : A. Wauters, Table chronologique, t. II, p. 166.

Indiqué : A. Luchaire, Institutions monarchiques, t. I, p. 301, 302 et 305, n. 2.

Indiqué : H. Sproemberg, Beiträge zur französisch-flandrischen Geschichte. Bd. I. : Alvisus, Abt von Anchin (1111-1131), Berlin, 1931, Beilage I. : Regesten des Alvisus (1111-1147), p. 164, n° 61.


In nomine sanctae Trinitatis. Ego Ludovicus, Dei gratia rex Francorum. Notum fieri volumus cunctis fidelibus, tam futuris quam et instantibus, quod fidelis noster Alvisus, Atrebatensis episcopus, ad nos veniens, judicium quoddam, quod quidam suus homo ligius Johannes Bechet in curia sua sibi fecerat, et inde ipse eumdem Johannem ad nostram audientiam invitaverat, nobis exposuit. Actio autem negotii haec fuit : Eustachius de Lungue miles quidam feodum quoddam, solidos videlicet triginta de redditu synodali, a praedicto episcopo requirebat, quia ultimus praedecessor suus Robertus, Atrebatensis episcopus, patri suo illud dederat et ipse ab eodem episcopo Roberto post patrem suum illud tenuerat ; responsio siquidem episcopi haec fuit, quod illi de feodo illo respondere nolebat, quia ille excommunicatus erat et, antequam ipse episcopatum susceperat, in excommunicatione illa jam per annum permanserat et ipse excommunicato communicare vel hominium excommunicati suscipere nec poterat nec debebat, tum quia feodum novum erat, tum quia contra privilegia Romanorum pontificum, qui possessiones Atrebatensis ecclesiae minui et a statu et tenore illo in quibus Lambertus episcopus invenerat interdicebant, datum erat ; tum quia nos, qui advocati et patroni Atrebatensis sumus ecclesiae, et ejusdem ecclesiae capitulum nullum ibi dederamus assensum, cum illud sine nostro et capituli sui assensu fieri non posset nec deberet. Cum itaque die statuto personae Atrebatensis ecclesiae et pars hominum episcopi convenissent, ut judicialem inter episcopum et Eustachium sententiam proferrent, quibusdam personis et hominibus episcopi contradicentibus et pro justitia et veritate propensius inquirenda adhuc inducias postulantibus, Johannes Bechet cum duobus suis sequentibus, Hugone Pagano et Radulfo, judicare praesumpsit, quod episcopus praedictum Eustachium de feodo illo debebat investire, neque propter excommunicationem neque propter alia aliqua quae ipse eidem objecisset debebat illud dimittere et post investituram, si vellet, adversus Eustachium de eodem feodo ageret. Episcopus siquidem hoc audito praedictos judices pro ipsorum judicio falsificando ad nostram audientiam invitavit et ad hoc eis diem proximam, scilicet dominicam post octavas Epiphaniae, nominavit. Cum igitur episcopus ad diem constitutum venisset et judices praedicti non venissent nec contramandassent, sequenti die quidam episcopi et abbates et barones nostri, in nostram propter hoc praesentiam convocati, praedictam causam et judicium diligenter retractantes judicavere praedictos judices falsum judicium protulisse ; non enim licet episcopo feodum aliquod sine nostro et capituli sui assensu de rebus ecclesiae alicui praebere. Quod profecto judicium et approbamus et ubique in regno nostro erga ecclesias tenemus.