1110, avant le 3 août. — Paris (Palais).
Louis VI, à la demande des chanoines de Saint-Étienne de Dreux, confirme l'état canonial de leur communauté, menacée par les attaques des moines de Coulombs.
A. Original perdu.
B. Copie du xive siècle, dans le cartulaire de Saint-Étienne de Dreux, Bibliothèque nationale, lat. 10106, fol. II, sous le titre : « De invasionibus injustis quas monachi Columbenses moliebantur adversus ecclesiam Beati Stephani Drocensis ».
C. Copie de janvier 1683, Bibliothèque nationale, Collection Baluze, vol. 73, fol. 119, d'après B.
D. Copie du xviiie siècle, Archives nationales, K 191, n° 22 (4), sans indication de source, en fait d'après B.
a. W.M. Newman, Le domaine royal sous les premiers Capétiens (987-1180), Paris, 1937, p. 230, pièces justificatives, n° 5, d'après B et D.
Indiqué : Abbé Lateignan, Mémoires historiques sur l'abbaye de Coulombs et la terre de Nogent-le-Roy (Bibliothèque municipale de Chartres, ms. 1107, non folioté [anc. fol. 61]).
Indiqué : É. Bournazel, Le gouvernement capétien, p. 13, n. 39 et 40 ; p. 43, n. 124.
A propos de cet acte et notamment des passages imprimés en petit texte, cf. supra, p. 78-79.
In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Quia cuncta que in mundo fiunt, nisi litterarum memoria teneantur, vel fere vel penitus ad nichilum deduci cognoscuntur, dignum ac satis duximus necessarium ut nos, cui regia potestas a Deo committitur, ea saltem que in ecclesiarum tutela catholice agimus, « veritati testimonium adhibentes », ne penitus infirmari valeant, cyrografi memorie commendemus. Universis igitur sancte Dei Ecclesie cultoribus, tam posteris quam presentibus, certum haberi volumus quia propter injustas invasiones, quas Columbenses monachi inreligiose adversus ecclesiam Beati Stephani de Droco et ipsius clericos moliebantur, quidam ex canonicis prefate ecclesie, magister videlicet Herbertus, Raerius, Johannes, ceterorum fratrum ejusdem ecclesie communi assensu adire, nostre serenitatis presentiam adeuntes impetraverunt ut, quemadmodum prefata ecclesia Beati Stephani tempore predecessorum nostrorum in ordine canonicorum viguerat, ita perpetuo canonice perseveraret. Adeo quoque res agitur, quia de rebus ecclesie vel de ipsa ecclesia petitionem monachorum seu clericorum nos penitus non recepturos, nisi spontaneis precibus canonicorum prefate ecclesie firmantes permisimus et, ut inconvulsum permaneret, caractere et sigillo nostri nominis corroborari precepimus et signari. Presentibus de palatio nostro quorum nomina subtitulata sunt et signa. Signum Anselli, tunc temporis dapiferi nostri. S. Hugonis de Calvo Monte, constabularii nostri. S. Guidonis de Turri, buticularii nostri. S. Guidonis, camerarii nostri. Actum Parisius, in palatio publice, anno incarnati Verbi M°C°X°, anno consecrationis nostre secundo. Adfuerunt Bernerius Parisiensis decanus, Guillermus archidiaconus, Reinaldus de Cala, Adam precentor et alii quamplures, Raherius de Dongione. Stephanus cancellarius relegendo subscripsit.